گزارشگر:منو چهر - ۱۴ ثور ۱۳۹۲
رییسجمهور کرزی در سخنرانیِ دیروزش به دوـسه نکتۀ مهم و جنجالبرانگیز پرداخته است. این سخنان که در پیوند به واقعۀ مرزی گوشته ابراز شده، حاوی مطالبی بود که تأکید بر سیاستهای سنتی و غیرعقلانیِ پنجاه سالِ اخیر دارد.
رییس جمهور گفته است که پاکستان به این هدف افغانستان را زیر فشار قرار میدهد تا جانبِ افغانستان خط دیورند را به رسمیت بشناسد و همچنان به این منظور که افغانستان همینگونه یک کشور فقیر، ناامن و محتاج باقی بماند. اما جالبتر از همه، بخش دیگری از سخنان جناب رییس جمهور بود که گفت مرزبندیهای انگلیسها، برای ما قابلِ قبول نیست.
تناقضِ این سخنان آنجا آشکار میگردد که او در همین سخنرانی، از پاکستان به عنوان یک کشور دوست، همسایه و برادر یاد کرده و خواهانِ همزیستیِ مسالمتآمیز با این کشور شده است.
حالا ضرور نیست که بهتکرار به ریشۀ تاریخیِ این نوع سخنان بپردازیم؛ اما باید پهلوهای این رویکرد را ـ که دستکم در دولت کنونی رویکردِ جدیدی نیست ـ شکافته و یک به نتیجۀ ملموس دست یابیم.
بهرغم اینکه رییسجمهور همواره از دوستی با پاکستان سخن گفته، اما در عمل همیشه سیاستهای پاکستانستیزانه پیشه کرده است که همین رویکرد متناقض، سبب بیاعتمادی میانِ دو دولت شده است. پاکستانیها به مسالۀ دیورند بسیار حساساند و آن را مرزِ مسلمِ خویش با افغانستان میدانند که البته تردیدی در این مورد هم وجود ندارد. اما رییس جمهور کرزی این حساسیت و حقانیت را هیچوقت در نظر نگرفته است.
رویداد گوشته باعث شد که مسالۀ دیورند یک بار دیگر بالا شود و دیدگاه رییس جمهور در اینباره علنی گردد.
شکی نیست که این دیدگاهِ اصلی رییس جمهور است و به تبعیت از سنت پشتونستانخواهی، چنین باوری به او القا شده است. اما بدبختی آنجاست که چنین سیاستها و باورهای کاذب، ملت افغانستان را برباد میسازد.
عشق پشتونستانخواهی، شامل حال همۀ مردم افغانستان نمیشود. این خواسته تنها در میانِ یک قوم و بهویژه در بینِ گروهی کوچک که اکثرِ تیوریسنهایش در اطراف رییس جمهور پرسه میزنند، خلاصه میشود. این گروه با تبلیغات، افواهات، جعل و دروغ همواره سعی میکنند که بخش بزرگی از خاک پاکستان را داعیۀ ملی برای مردم افغانستان جلوه دهند که به نظر میرسد رییس جمهور نیز گولِ همین حلقه را خورده است. حال آنکه همۀ مردم میدانند برای رهایی از چنگ پاکستان، هیچ چارهیی جز به رسمیت شناختنِ دیورند وجود ندارد.
بنابراین، بسیار بدیهیست که پاکستان به همین دلیل، به دخالتها و آتشافروزیهایش در افغانستان ادامه میدهد، تا آنجا که کاملاً از این ناحیه (قضیۀ دیورند) مطمین گردد.
بحث اینکه رییس جمهور میگوید افغانستان مرزهای تعیینشدۀ انگلیس را قبول ندارد، یک موضوع کاملاً غیر عقلانی و خندهدار است. چون خوشمان بیاید یا نیاید، واقعیت این است که مرزهای افغانستان و بسیاری از کشورهای منطقه، توسط انگلیس تعیین شده و تمامِ آنها نیز در جامعۀ بینالملل به رسمیت شناخته شدهاند و عدول از آنها، به غیر از هرجومرج و بیثباتی، نتیجۀ دیگری ندارد. ولی دیده میشود که ادعای رییس جمهور کرزی و دیگر حاکمانِ گذشتۀ افغانستان، فقط اختصاص به مرز دیورند داشته است. این رویکرد بهوضوح دغدغۀ قومیِ حاکمان افغانستان از جمله آقای کرزی را به تصویر میکشد. زیرا در غیر این صورت، آنان باید مدعی خراسانِ بزرگ میبودند که روزگاری یکی از امپراتوریهای منطقه به شمار میرفت و یا هم خواهانِ پنجده و سرخس و بخشی از خاکهای نیمروز، که همه امروزه از پیکرۀ این سرزمین جدا هسـتند.
اکنون پرسش اینجاست که با چنین ادعایی، رییس جمهور چهگونه میتواند یک همسایۀ دوسـت و طرفدارِ تأمین امنیت در افغانستان را در کنارِ خود داشته باشد؟… آقای کرزی که ادعای ارضی میکند و عملاً غرور ملیِ پاکستانیها را جریحهدار میسازد، چه گونه توقع دارد که حکومتِ این کشور با او در برقراریِ صلح و ثبات در افغانستان همکاری کند؟
حالا با توجه به این اوصاف، میتوان یک امکان و احتمالِ دیگر را هم مطرح کرد که خیلی دور از ذهن نمینماید و آن اینکه: رییس جمهور از این گونه تبلیغات و موضعگیریها، هدفِ ویژهیی را دنبال میکند. این هدف میتواند تبلیغات انتخاباتی باشد تا با انگشت گذاشتن روی مسایل مهمیچون دیورند، احساساتِ شماری از مردم را به سمتِ خود و یا یکی از همپیمانانش بسیج سازد.
رییسجمهور میداند که انتخابات نزدیک است، آنهم در شرایطی که بخش اعظمیاز پشتونها در جنوب به دلایلی از او ناراضی و خشمگین هستند. بنابراین، رویکرد پشتونستانطلبی در کوتاهمدت میتواند سوژهیی برای جلبِ توجهِ پشتونها به آقای کرزی باشد. اما این ترفند، در نهایت نتیجۀ مطلوبِ رییسجمهور را در پی ندارد.
آقای کرزی این بهاصطلاح شگرد سیاسیِ خود را تا پایانِ امر نمیتواند ادامه دهد و بهناچار روزی دوباره ادعاهای خود را پس میگیرد، از اینرو نه تنها رضایت و حمایتِ پشتونها را اخذ نمیکند، بلکه در مجموع مردم افغانستان را از خود دور میسازد. افزون بر آن، این رویکرد خامِ آقای کرزی، پاکستان را تحریک میکند که بیشتر از گذشته، به حرکتهای مداخلهجویانه دست بزند و امنیتِ افغانستان را مخدوش و ساقط سازد.
Comments are closed.