بخش هشتم

خوانندۀ گرامی می‌داند که‌ تجزیۀ یک کشور رضاکارانه نیست؛ تجزیه همیشه به زور صورت می‌گیرد. به بیان دیگر، هیچ کسی در افغانستان قلم،‌ کاغذ و خط‌کش نمی‌گیرد تا کشورش را تجزیه کند،‌ اما به چشمِ سر دیده‌ایم که طی سه دهۀ اخیر،‌ خط جنگ، خط تجزیه نیز بوده و سال‌ها ادامه یافته است. حمایت قومی از گروه طالبان، درحقیقت حمایت از تجزیۀ افغانستان است. در گذشته‌ها محافل ناسیونالیستیِ شریکِ حاکمیت‌های استبدادی غوغا می‌کردند که گروه‌هایی از شمال کشور می‌خواهند ‌افغانستان را تجزیه کنند. اما متأسفانه شرایط عملاً نشان می‌دهد که اگر همین وضع ادامه یابد، افغانستان از سمت جنوب و شرق تجزیه خواهد شد؛ چون تسلط طالبان به معنای تسلط پاکستان است، و تسلط پاکستان نیز به معنای تجزیۀ افغانستان.

اخیراً آقای گروسمن نمایندۀ خاص امریکا در امور افغانستان و پاکستان پس از بهبود روابط امریکا و پاکستان بعد از بمباران مناطق قبایلی پاکستان و کشته شدنِ ۲۴ نظامی آن کشور، طی مصاحبه‌یی با آقای مهدی خبرنگار تلویزیون یک مورخ ۱/۸/۱۳۹۱ گفت:‌ »موضوع مبارزه علیه تروریسم و همکاری صادقانۀ اسلام‌آباد را در این مبارزه، در واشنگتن، استانبول‌،‌ اسلام‌آباد و کابل مطرح کرده‌ام.‌ واشنگتن مُصمم است که پناهگاه‌های تروریست‌ها را از بین ببرد. بهترین طریقه آن است که برای آمدنِ ثبات در منطقه تلاش صورت گیرد؛ ‌چون تروریسم برای هر دو کشور و منطقه، قابل قبول نیست… کشور ما (ایالات متحده) مرز دیورند میان افغانستان و پاکستان را به عنوان مرز بین‌المللی می‌شناسد و از این اصل حمایت می‌کند.»
چندی پیش آقای جیمز کاتنگ هام سفیر امریکا طی سفرش به افغانستان، به والی و مقامات قندهار گفته بود که «دولت امریکا سرحد دیورند میان افغانستان و پاکستان را سرحد بین‌المللی می‌شناسد.» بعضی از تحلیل‌گرانِ دارای افکار قبیله‌یی و بعضی آگاهان ناآگاه،‌ اظهارات گروسمن نمایندۀ امریکا را در رسانه‌ها نظر شخصیِ خودش و ترفند سیاسی عنوان کرده، او را فاقد صلاحیت در این مورد خواندند.
عده‌یی دیگر بسیار ناشیانه فرمودند: «معاهدۀ دیورند برای یک‌صدسال بوده و میعاد آن ختم شده؛ بنابرین، عدم پذیرش و لاینحل گذاشتن این قضیه، برای ما اهمیت تاریخی دارد.» و عده‌یی دیگر از جمله آقای وردک، در برنامۀ “تودی خبری” طلوع‌نیوز (شب ۳/۸ /۱۳۹۱) فرمودند: «اصلاً پاکستان پشتون ندارد،‌ پشتون‌های پاکستان، افغان هستند و اصلاً امیر عبدالرحمن خان این معاهده را امضا نکرده، فقط سرجنبانده است.‌ تا پل اتک از ماست.»
آقای عبدالغفور لیوال رییس مطالعات استراتژیک منطقه‌یی نیز، طی بحثی در تلویزیون یک ضمن این‌که پارتنرِ بنده (نویسندۀ این کتاب) بودند، فرمودند: «ما در برابر پشتون‌های آن طرف دیورند (پاکستان) داعیۀ ملی داریم، باید موضوع «افغانستان تاریخی» مطرح شود و دولت موقفِ خود را اعلام کند.‌ حالا وقت مطرح کردنِ حل معضلۀ دیورند نیست، بگذارید افغانستان نیرومند شود، بعد این مسأله را عادلانه حل کنیم… پرداختن به حل این معضله، کار مردم است…»
وزارت خارجۀ افغانستان که در کنترول قبیله‌گرایان و زیر فشار مشاوران و اطرافیانِ آقای کرزی است، طی خبرنامه‌یی به تاریخ اول عقربِ ۱۳۹۱ خورشیدی اعلام کرد: «مسالۀ دیورند برای مردم افغانستان اهمیت تاریخی دارد،‌ هیچ کسی حق ندارد در مورد قانونی بودنِ معاهدۀ دیورند بحث کند. هرگونه ابزار نظر، موجه نیست.»
بنده (نویسندۀ این سطور) در برنامه‌های آماج (تلویزیون یک)‌ ۳۰ میزان ۱۳۹۱، چهار پهلوی خبر (رادیو کلید) ۲ عقرب ۱۳۹۱، فراخبر (تلویزیون طلوع) ۳ عقرب ۱۳۹۱، گفتمان طلوع‌نیوز ۲۴ عقرب ۱۳۹۱ و در رادیو فارسی BBC 11/2/ 1392 به همۀ این اظهارات غلط، پاسخ ارایه کرده‌ام.
روزنامۀ ویسا به تاریخِ ۹ عقربِ ۱۳۹۱ در صفحۀ نخستِ این روزنامه نوشت: «بالای سیاست‌مداران بلندپایۀ امریکایی، افکار ضد پشتون‌ها حاکم است. چنان‌که میت رامنی نامزد ریاست‌جمهوری امریکا و حریف اصلی آقای اوباما،‌ در مناظرۀ اخیر خود،‌ طالبان را پشتون نامیده،‌ که در پاکستان و افغانستان، امنیت را خراب کرده‌اند.»
نویسندۀ این روزنامه اضافه کرده است: «این‌طور معلوم می‌شود که در میان مقامات بلندپایۀ امریکا،‌ افکار ضد پشتونی موجود است که به صورتِ سیستماتیک اعمال می‌شود. مبارزه علیه تروریسم در دو طرفِ سرحد دیورند،‌ اصلاً در خانه و قریۀ پشتون‌ها جریان دارد. کوشش می‌شود افراطیت مذهبی، جای عنعنۀ پشتون‌ها را بگیرد.
زمام‌داران امریکایی، وقت به وقت، اظهاراتِ ضد پشتون‌ها را تبارز داده‌اند. چنان‌که مسوول سازمان حقوق بشر عبدالرحمن هوتکی می‌گوید: ریچارد هولبروک گفته بود که در هر خانۀ پشتون، یک طالب است.
مسوول مرکز تحقیقات مشورتی افغان، آقای غلام جیلانی ځواک گفته است که در حملات و جنگ‌های ۱۲ساله بالای پشتون‌های دو سوی دیورند، بیش از یک‌صد‌وپنجاه‌هزار تن پشتون‌های غیرنظامی کشته شده و از تمدن و زنده‌گی دور مانده‌اند که بدترین دشمنی با پشتون‌ها می‌باشد.» ۲۷
لازم است به‌طور مختصر در این نوشته به پاسخِ این آقایان بپردازم:
موضع‌گیری اخیر وزارت خارجۀ امریکا در تأیید اظهارات آقای گروسمن، موضعِ تازه و ضد پشتون‌ها نبوده، بلکه یادآوریِ مواضعِ ۶۱ سالِ قبلِ آن کشور است که در یک بحث جداگانه به آن خواهم پرداخت.
طوری که در گذشته تذکر رفت، ادعای یک‌صدساله بودنِ معاهدۀ دیورند،‌ کاملاً بی‌پایه و یک سوالِ غلط در تاریخ است. این‌که تحلیل‌گر محترم آقای وردک می‌گوید پاکستان اصلاً پشتون ندارد،‌ پاکستان کشور پنجابی‌هاست و پشتون‌های دو طرف دیورند، همه افغانی هستند؛ عمق تعصبِ کور قبیله‌یی را نشان می‌دهد که زیاد قابل بحث نیست.