درآمد:
ولایت غور که پیشینۀ تا ۵۰۰۰ هزار سال پیش از میلاد مسیح داشته و زمانی مرکز امپراتوری بزرگ شامل افغانستان کنونی و بخش‌های بزرگ ایران و هندوستان بود، با فروپاشی امپراتوری غوریان از اهمیت آن کاسته شده تا دهۀ چهارم سده حاضر خورشیدی در چار چوب اداری ولایت هرات قرار داشت و در سال ۱۳۴۲ خورشیدی به عنوان ولایت جداگانه تشکیل و شهر چغچران به عنوان مرکز آن تعیین گردید. این ولایت تقریباً در مرکز جغرافیایی افغانستان و در میان ولایت‌های بامیان، دایکندی، جوزجان، فاریاب، بادغیس، هرات، فراه و هلمند قرار دارد. منار جام از آبدات تاریخی آن به شمار می‌رود که شهرت جهانی دارد.
تشکیلات اداری، ساختار و وضعیت اجتماعی – اقتصادی:
ولایت غور دارای ده واحد اداری به نام‌های: چغچران، پسابند، تولک، تیوره، ساغر، دولت‌یار، چار سده، شهرک، دولینه و لعل و سرجنگل می‌باشد. ۹۲ درصد غور را کوه‌ها و زمین‌های دشوارگذر تشکیل داده، صرف ۵ درصد زمین هموار دارد. مساحت آن به ۳۶۶۵۷،۴کیلومتر مربع و جمعیت آن نظر به تخمین سال ۱۳۹۲ اداره مرکزی احصایه به ۶۶۸ هزار نفر بالغ می‌گردد که در ۱۱۱۷۴۱ خانوار عمدتآ در روستاها زنده‌گی دارند. چنانچه ۹۹ درصد مردم در قریه‌ها به سر می‌برند و صرف یک درصد نفوس شهری در غور وجود دارد. تناسب مردان و زنان در غور۵۱:۴۹ (۵۱درصد مردان) بوده ( احصایۀ مرکزی و دفتر صندوق جمعیت ملل متحد )، زبان رایج اکثر باشنده‌ها فارسی می‌باشد. عمده‌ترین مشغولیت مردم را کشاورزی و دامداری تشکیل می‌دهد. این ولایت درتابستان پذیرای کوچی‌ها می‌باشد. در غور معادن سرب، سیماب، نمک و همچنین آهن، زمج و طلا وجود دارد.
حدود ۱۴ درصد مردم به آب آشامیدنی صحی دست‌رسی داشته، حتا یک چهارم نفوس مستقیماً به آب دسترسی نداشته مجبور هستند حدود یک ساعت را برای دسترسی به آب طی نمایند. صرف یک درصد مردم به تشناب صحی دست‌رسی دارند. فقط سه درصد به برق دسترسی دارند. تنها ۱۲ درصد سرک‌ها در تمام فصل‌های سال قابل استفاده می‌باشد و ۳۸ در صد مناطق اصلآ سرک ندارد (احصایۀ مرکزی و تخمین معروضیت به خطر در سطح ملی، سال ۲۰۰۵). پوشش تلفون کم ولی خوش‌بختانه در حال گسترش است.
۱۹ درصد مردم ( ۲۸ در صد مردان و ۸ در صد زنان ) با سواد بوده، در حال حاضر کمتر از پنجاه درصد کودکان که بیشترشان پسرها هستند در ۳۸۵ مکتب توسط حدود۲۰۰۰ معلم ( ۹۵درصد مرد ) آموزش می‌بینند (احصایۀ مرکزی ).
فقر و بیکاری در این ولایت رایج بوده، دست کم یک چهارم مردم انرژی کافی از راه غذا نگرفته و بیشتر از ۹۰ در صد باشنده‌ها تنوع کافی غذایی ندارند.
وضعیت صحی:
در سرتاسر این ولایت باستانی به تعداد ۵۶ مرکز صحی و ۴۱۸ باب پسته صحی فعالیت دارد که شامل یک باب شفاخانۀ ولایتی، دو باب شفاخانه ولسوالی یک باب مرکز صحی جامع تقویتی، هفت باب مرکز صحی جامع، ۲۱ باب مرکز صحی اساسی، ۲۲ باب مرکز صحی فرعی، یک مرکز صحی محبس، یک تیم صحی سیار و یک شفاخانه ۲۰ بستر برای تداوی معتادان می‌باشد.
طی سالی که گذشت به تعداد ۴ تن متخصص جراحی عمومی، ۱۴ تن داکتر معالج، ۱۹ تن قابله، ۲۷ تن نرس مردانه و زنانه یک نفر داکتر دندان، ۶ نفر تکنیشن لابراتوار و فارمسی و ۸ تن واکسناتور مردانه و زنانه در مراکز صحی ولایت غور جدیداً استخدام گردیده اند که فعلاً مصروف عرضه خدمات صحی با کیفیت در این ولایت اند که تعداد مجموعی کارکنان صحی به۲۳۸ تن می رسد، در حالی که در ده سال پیش صرف ده مرکز طور پراگنده و غیر موثر در غور فعال بود.
در آینده قریب یک برنامه آموزشی دو ساله نرسنگ در این ولایت شروع می گردد که با آموزش ۳۰ نرس که اکثر شان خانم‌ها خواهند بود برای رفع نیازمندی تسهیلات صحی غور به نرس های مسلکی ، ممد واقع میگردد.
به سلسله تربیه قابله‌های جامعه در ولایت غور طی دو سال اخیر به تعداد ۳۸ تن از مکتب قابلگی جامعه آن ولایت فارغ‌التحصیل گردیده و هم اینک به تعداد ۲۵ تن دیگر مصروف آموزش در مکتب قابلگی می‌باشند که با فراغت آن‌ها این ولایت از نظر داشتن قابله های مسلکی خود کفا می‌گردد. تربیۀ قابله های مسلکی یکی از راهبردهای مهم برای ایجاد و ارتقای ظرفیت مسلکی در سطح ولسوالی ها و تقویت ساختارهای صحی برای کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان است.
با در نظر داشت وضعیت ویژه جغرافیایی غور ۸۶۰ کارکن صحی جامعه در ۴۱۵ پوسته صحی فعالیت دارند که به عنوان اولین نقصه تماس با بیماران و رسیده‌گی به مشکلات صحی یا رجعت بیماران به مراکز از اهمیت به سزا برخوردار است.
برعلاوه یک باب شفاخانه تداوی توبرکلوز از سوی موسسه لیپکو در ولسوالی لعل وسرجنگل این ولایت فعالیت دارد که توانسته در قسمت تداوی مریضان توبرکلوز به دستاوردهای بزرگی نایل گردد.
همچنین دو باب کلینیک از سوی جمعیت افغانی سره میاشت در شهر چخچران و ولسوالی لعل وسرجنگل آن ولایت در خدمت مردم محروم آن محل قرار دارد.
در بخش خصوصی پنج مرکز در مرکز و دو مرکز خصوصی صحی در تیوره فعال میباشد.
در این ولایت بر علاوۀ اینکه مجموعه خدمات صحی اساسی و خدمات اساسی شفاخانه‌یی در قالب شفاخانه‌ها و کلینیک‌های مختلفه تطبیق می‌گردد، برنامه های تداوی و وقایه ی سؤتغذی نیز به منظور اصلاح سؤ تغذی کودکان شامل توزیع مواد غذایی ویژه برای کودکان مصاب سؤتغذیه ی شدید، در تمام مراکزصحی غور عرضه می‌گردد.
قابل یاد آوری است که به تعداد سیزده عراده امبولانس در این ولایت در خدمت مریضان قراردارد.
خلاصه و نتیجه گیری:
با وصف این همه افزایش در تعداد مراکز و کارکنان صحی، از جمله تهداب گذاری الحاقیۀ شفاخانه ولایتی ولایت غور به تاریخ ۲۴ ثور ۱۳۹۲ توسط دوکتور ثریا دلیل وزیر صحت عامه که ضمن سفر به ولایت غور صورت گرفت و قرار است به هزینۀ حدود ۴ میلیون دالر امریکایی کمک کشور جاپان ساخته شده و طی یک سال آینده به بهره‌برداری سپرده می‌شود. و با وجود آن که وضعیت صحی ولایت غور نظر به سال‌های قبل کاملاً تغییر مثبت کرده و در دوردست ترین نقاط این ولایت کلینیک‌های صحی برای خدمت‌گذاری به مردم شریف غور موجود می‌باشد، اما هنوز هم وضعیت عرضه خدمات صحی در آن ولایت با در نظرداشت شرایط جغرافیایی غور که تسهیلات صحی قدمه‌های پایین، نظر به محدودیت‌های جفرافیایی عاجز از رجعت مریضان به قدمه‌های بالاتر می‌باشند و نیروی متخصص و امکانات پیش رفته به ساحات دور دست فرستاده شده نمی تواند، کاملآ قناعت بخش نیست. به ویژه کمبود کارمندان زنانه در این ولایت از چالش های بزرگ فرا راه عرضه خدمات صحی با کیفیت می باشد. البته وزارت صحت عامه متوجه این چالش بوده، سال گذشته معاشات منطقه‌یی را در سطح افغانستان معرفی نمود، که بر اساس آن معاشات کارکنان صحی در غور هم افزایش یافت.
اما آن طور که دیگر عوامل تاثیر گذار در صحت نشان می‌دهد و اکثر بیماری‌ها و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های فصلی مانند بیماری های دستگاه تنفسی و قی و اسهال به ویژه در زمینه سو تغذیه می‌باشد و بیماران قبل از رسیدن به مراکز صحی تلف می‌شوند، لذا باید راه‌های دیگر بهبود وضعیت صحی، بر علاوۀ افزایش تعداد مراکز و کارکنان مسلکی صحی جستجو گردد. چنانچه تذکر رفت، در بلند رفتن سواد مخصوصاً نزد دختران، بهبود دسترسی مردم به معیارات اولیه ی زنده گی مثل دسترسی به آب آشامیدنی صحی، غذای کافی و متوازن و استفاده از تشناب های صحی که همه در حد قابل ملاحظه پایین بوده، و مهم تر از همه راه های مواصلاتی که یا وجود ندارد یا در اکثر اوقات به دلایل محیطی و بعضا امنیتی قابل استفاده نیست، باید توجه شود. بناً برای بهبود هر چه بیشتر وضعیت صحی مردم غور تدابیر فراتر از سکتور صحت نیاز است، طور نمونه سرمایه گذاری برای بهبود دست رسی به آب صحی و غذای کافی و متوازن به شمول بهبود زراعت، سرمایه‌گذاری در بلند بردن سطح سواد، سرمایه‌گذاری در راه‌های مواصلاتی و ارتباطات یا فراهم آوری سایر سهولت‌های معیشتی برای تشویق و ترغیب کارکنان صحی به خاطر اجرای وظیفه در مناطق دور دست که باید تمام ادارات سکتوری مشترکاً در فراهم نمودن زمینه های مذکورتلاش بیشتر نمایند.