یک موسسۀ بریتانیایی هشدار داده است، در صورتی که اقداماتی برای متوقف کردن اختلاس و فساد در افغانستان اتخاذ نشود، کمک کنندگان بین‌المللی کمک‌های خود را به افغانستان کاهش خواهند داد.
«کمیته نظارت و ارزیابی» (MEC)، یک موسسۀ مستقل ضد اختلاس روز شنبه هشدار داد چنانچه اقداماتی برای پایان‌دادن به اختلاس در افغانستان انجام نشوند، کمک‌کننده‌گان بین المللی کمک‌های خود را کاهش خواهند داد.
دراگو کاس، رییس «کمیته نظارت و ارزیابی» گفت: «بزرگترین مشکل در این کشور معافیت از مجازات است. مردم شاهد مجازات و تحریم افراد مضر نیستند؛ [بنابراین] مردم به حکومت اعتماد ندارند».
افغانستان در فهرست فاسدترین کشورهای جهان قرار دارد. کمک کننده‌گان بین المللی هرچند برای یک دهه دیگر وعده همکاری داده اند، با آن هم تهدید کرده اند اگر با فساد و رشوت مقابله نشود، کمک هایشان را کاهش می دهند.
این در حالی است که ماموریت نظامی نیروهای خارجی تا پایان سال ۲۰۱۴ در افغانستان به پایان می رسد؛ این مساله نگرانی‌هایی را در زمینه امنیت و توانایی جامعه بین المللی برای نظارت بر پروژه های توسعه ای دامن زده است.
ایجاد «کمیته نظارت و ارزیابی» توسط بریتانیا در سال ۲۰۱۱، نقطه عطفی در مبارزه علیه فساد در افغانستان بوده است، اما روند آن بسیار آهسته می‌باشد.
کاس گفت که برخی از وزارت‌های افغانستان توصیه‌های آنان را کاملاً نادیده می‌گیرند و در شش ماه گذشته هیچ مقام عالیرتبه‌یی به اتهام فساد تحت پیگرد قرار نگرفته یا برکنار نشده است. او گفت: «هیچ واکنشی از سوی پولیس یا سارنوالی دیده نمی‌شود».
در گزارش شش ماهه «کمیته نظارت و ارزیابی» آمده است که یکی از روشنترین مثال‌ها «برنامه همکاری ملکی –تخنیکی» (CTAP)ایالات متحده در وزارت مالیه می‌باشد. این پروژه تاکنون ۴۰ میلیون دالر دریافت کرده است. بر اساس این گزارش، علیرغم این که این پروژه با «خویش خوری و فساد» گره خورده، نه وزارت مالیه و نه ریاست عالی تفتیش هیچ گونه «تمایلی» برای همکاری نشان نداده اند.
«آژانس امریکا برای توسعه بین المللی» (USAID)، بزرگترین کمک‌کننده این پروژه در حال بازنگری این برنامه می‌باشد، اما تاکنون اظهارنظری در این مورد نکرده است. با آن هم کاس یادآور شد: «این که آنها احتمالاً برنامه خود را متوقف می‌کنند باید یک مسأله بسیار جدی تلقی شود. وقتی آنان (USAID) درباره برنامه جدید تصمیم بگیرند، این مسئله بر آن سایه خواهد افگند. آنها دیگر چنین برنامه ای نخواهند داشت یا این که کمک ها را محدود خواهند کرد».
در چند سال اخیر «آژانس امریکا برای توسعه بین المللی» همواره از سوی ماموران تفتیش به خاطر اعطای پول به پروژه هایی بی مصرف که حتا در برخی موارد مردم محل با آن مخالف هستند، مورد انتقاد شدید بوده است.
سال گذشته، ۸۰ کشور و موسسه بین المللی وعده سپردند تا در چهار سال آینده ۱۶ میلیارد دالر به افغانستان کمک کنند اما این کمک ها مشروط به کوشش موثر در مبارزه با فساد می باشد.
واکنش‌ها
حکومت افغانستان و برخی اعضای مجلس با تأیید فساد در درون دولت افغانستان، کشورهای خارجی را نیز به دامن‌زدن و گُسترش فساد در کشور متهم می‎کنند.
اعضای مجلس می‎گویند که اگر خارجی‌ها در حساب‌شان پاک بودند، امروز می‌‎توانستند بابت حیف‎ومیل میلیون‎ها دالر از جانب دولت افغانستان می‌پرسیدند.
فرهاد عظیمی نمایندۀ بلخ در مجلس نماینده‌‎گان می‎گوید که فساد چه در حکومت افغانستان و چه در نهادهای بین‌المللی به صورت بسیار گسترده وجود دارد و دولت‌های امریکا و همچنان بریتانیا بهتر است از خود بپرسند که چرا قراردادهای بزرگ حمل و نقل، امنیتی و ساختمانی را به شرکت‌های بزرگ وابسته به خود دادند.
آقای عظیمی همچنان گفت که مردم افغانستان همیشه می‌پرسند که خارجی‌ها چرا این قراردادها را به شرکت‌های وابسته به خودشان سپرده اند و چرا از اول این‌ها یک مکانیزم شفاف را از طریق دولت افغانستان ایجاد نکردند تا حکومت افغانستان این قراردادها را مطابق به قانون تدارکات به داوطلبی می‌گذاشت و حداقل دست دولت افغانستان دخیل می‌بود و امروز آن‌ها دولت افغانستان را ودار به پاسخ‌گویی می‌کردند.
این عضو مجلس افزود که حکومت افغانستان بارها شانه خالی کرده و گفته که ما در انجام این قراردادها نقشی نداریم.
در این حال، عزیز رفیعی رییس مجتمع جامعۀ مدنی در پیوند به گسترش فساد می‌گوید که علت گسترش فساد در افغانستان حاکمیت فرهنگ معافیت در این کشور است.
به گفتۀ او، تا هر زمانی که فرهنگ معافیت وجود داشته باشد، هیچ راه‌کاری برای جلوگیری از فساد و بی‌عدالتی نمی‎تواند کارساز واقع شود.
او گفت که ما قربانی بی‌عدالتی جهانی هستیم؛ چون در افغانستان دیگر معنویت اجتماعی وجود ندارد؛ به همین سبب ریشه‌های فساد بسیار گسترده شده ‌است.
حکومت افغانستان چندین اداره را برای محو فساد و رشوه‎‏ستانی ایجاد کرده است؛ اما این اداره‎ها تا اکنون کوچکترین کاری را در راستای جلوگیری از گسترش فساد انجام داده نتوانسته اند.