- ۰۶ عقرب ۱۳۹۲
رییسجمهور حامد کرزی برای شرکت در چهارمین نشست سهجانبۀ افغانستان، بریتانیا و پاکستان، به لندن رفت. آقای کرزی در این سفر، در نشست اقتصادی جهان اسلام در حال تغییر ـ که قرار است در لندن برگزار شود ـ نیز شرکت خواهد کرد.
نشستهای سهجانبه میان افغانستان، بریتانیا و پاکستان از چندسال به اینسو با ابتکار صدراعظم بریتانیا راهاندازی شده است. سه نشست گذشته این نشستهای سهجانبه که ظاهراً در آن، روی موضوعات مهمیچون مبارزه با تروریسم و روند گفتوگویهای صلحِ حکومت افغانستان با گروه طالبان و چند موضوع مهمِ دیگر منطقهیی بحث و گفتوگو شدهـ تا کنون نتیجهیی نداشته است و اگر این نشست نیز بهسانِ سه نشست دیگر برگزار شود، طبیعی است که نتیجهیی در پی ندارد.
اما این بار به نظر میرسد که حرفهای دیگری در نشست سهجانبه مطرح میگردد و تصمیمهایی گرفته میشود که نمیتواند به خیر افغانستان باشد. چنانکه در نشست سهجانبه گذشته که یکسالواندی قبل صورت گرفت، بیشتر بحثهای سهجانبه که پشت پرده هم بود، روی اهمیتِ طالبان و اینکه زندانیانِ این گروه باید از زندانها رها شوند، متمرکز شده بود. این فیصله عملی شد و تا کنون شمار زیادی از زندانیان طالب، از نعمت آزادی برخوردار شدهاند. بنابراین به نظر ما واضح است که در این نشست نیز بیش از همه روی اینکه چهگونه طالبان در قدرت آینده سهیم شوند و جایگاه آنها محفوظ باقی بماند، بحث صورت میگیرد. زیرا پاکستان و انگلستان از حامیان اصلی طالبان هستند و میخواهند به هر نحو ممکن، جایگاه طالبان را در افغانستان مهم جلوه داده و تثبیت کنند.
اما اکنون به نظر میرسد که چهارمین سفر کرزی به لندن برای شرکت در نشست سهجانبه، با سفر مولوی فضلالرحمن پاکستانی به کابل، کموبیش رابطه دارد. دو هفته پیش مولوی فضلالرحمن که از او به عنوان پدر طالبان یاد میشود، به کابل آمد و در دیدارش با کرزی، بیشتر روی این تأکید کرد که باید به حال طالبان رحم شود و کاری شود که این گروه اعاده حیثیت شده به قدرت برگردند.
این خواسته ملای پاکستانی در عین حال، آرزوی استخبارات پاکستان، دولت پاکستان و دولت بریتانیاست؛ زیرا از نظر اینها، باید طالبان در قدرت و سیاستِ افغانستان سهیم شوند تا منافع پاکستان و بریتانیا را تأمین کنند.
حالا که کرزی بر بنیاد فیصله نشست سهجانبه قبلی، بیشتر زندانیان طالب را از زندانهای پاکستان رها ساخته و در مورد رها شدن زندانیان باقیمانده نیز با ملای پاکستانی صحبت کرده و اطمینان داده است؛ میرود تا مرحله دومِ این آجندا را با جانب پاکستان با میانجیگری بریتانیا، روشن سازد و برای عملی شدنِ آن اقدام کند.
چنانکه پیداست، اصل صحبتها در این نشست، جایگاه طالبان در حکومت آینده است و اینکه چه کارهایی باید در این مورد صورت بگیرد. اما جانب دیگرِ این نشست، انتخابات پیش روی ریاستجمهوری افغانستان است. پاکستان و بریتانیا میخواهند بدانند که چه کسی در انتخابات آینده به پیروزی میرسد و منافعِ پاکستان در سیاستهای آن رییسجمهور، از چه منزلتی برخوردار است. به عبارت دیگر، اینکه در آینده چه کاری باید صورت گیرد و کدام تیم حافظ منافع پاکستان خواهد بود، برای پاکستان و بریتانیا بسیار مهم است.
در سیاست بریتانیا در برابر افغانستان، منافع پاکستان از اهمیت بهسزایی برخوردار است. یعنی بریتانیا با حکومتی در افغانستان احساس راحتی میکند که با پاکستان کنار بیاید. از این رو، مهمترین مسأله در نشست سهجانبه، چهگونهگی چیدمان قدرت سیاسی در افغانستانِ بعد از انتخابات است؛ تا جایی که به نظر میرسد جا دادن طالبان در قدرت سیاسی آینده، یکی از خواستهای جدی بریتانیا و پاکستان از آقای کرزی است تا وی در بازگشت به کابل، این موضوع را با نامزدان مورد حمایتش مطرح سازد.
در صورتی که طالبان بخشی از بدنه دولت آینده شوند، پاکستان نیز ناامنیها در کشور را کاهش میبخشد تا بهراحتی بتواند افغانستان را به عنوان یک سنگر مستحکم در پشتِ خط جبهه منازعه با هند، در قیومیتِ خود داشته باشد.
موردی دیگری که میتواند در این سفر مطرح باشد، جایگاه بریتانیا در افغانستانِ بعد از ۲۰۱۴ است. قرار است به این منظور بین کابل و بریتانیا یک سند منعقد شود و باید کرزی قبل از امضای این سند، به تعهدات و توافقاتی با جانب بریتانیایی برسد و این سند باید بعد از امضای سند امنیتی بین کابل و واشنگتن، به امضا برسد. بریتانیا با توجه به تجربههای قدیمیاش در افغانستان و منطقه، میخواهد که در آینده افغانستان را زیر پوشش خود داشته باشد و از طریق فعالیت استخباراتی، بر همه امور آن اشراف داشته باشد.
هنوز استراتژی پاکستان در مورد افغانستان تغییر نکرده و بریتانیا در حمایت از سیاستهای آن کشور، در پیِ آن است که نقشه آن کشور را در افغانستان عملی کند. مبرهن است که بریتانیا نقشهیی متفاوت از پاکستان برای افغانستان ندارد.
Comments are closed.