مقامات وزارت اطلاعات و فرهنگ می‌گویند که در نظر دارند دوازده موزیم ولایتی بسازند. آنان می‌گویند که به دلیل نبود موزیم‌های معیاری، بسیاری آثار تاریخی این کشور را نابودی و فرسودگی تهدید می‌کند.
تنها در ولایت‌های کابل، غزنی، هرات، قندهار، خوست و کاپیسا موزیم‌هایی وجود دارند که آثار باستانی در آنان به نمایش گذاشته شده اند. موزیم ملی افغانستان در پایتخت این کشور مشهورترین موزیم می‌باشد.
عمراخان مسعودی، رییس موزیم ملی افغانستان می‌گوید که این موزیم سیستم کنترول درجه حرارت، رطوبت، نور و اطفائیه ندارد و همچنان کمره‌های امنیتی نیز در آن نصب نمی‌باشد. دو سال پیش کار اعمار یک ساختمان جدید با استندردهای بین المللی برای این موزیم آغاز شد و تا حدودی نیز پیش رفته است.
مسعودی می‌گوید: «مردم و مخصوصاً جوانان در سی و چهار ولایت افغانستان خواهان این هستند که برای شان موزیم ایجاد شود، اما با وضعیت فعلی در افغانستان من این کار را ناممکن می دانم. ما تلاش می کنیم که حداقل در ۱۲ ولایت موزیم هایی را ایجاد کنیم.»
شماری از مردم و مقام‌های محلی افغانستان وضعیت موزیم های موجود در این کشور را نگران کننده می خوانند و می گویند که آثار باستانی، به خصوص آثار مکتوب در حال فرسودگی و نابودی هستند. محمد عاصف، یک باشنده ولایت غزنی می گوید که با این که این ولایت لقب پایتخت فرهنگی جهان اسلام را در سال ۲۰۱۳ از آن خود کرد، اما وضعیت موزیم های این ولایت به شدت نگران کننده است.
وی می افزاید: «به شکل نمایشی اقدام کرده و موزیم های کوچک و غیرمعیاری را ایجاد کرده اند. مثلا یک موزیم را در دفتر والی غزنی ایجاد کرده اند. به جز مهمانان خود والی کدام فرد دیگر می تواند از آن دیدن کند؟».
از سویی هم، مردم در این ولایت می‌گویند در صورتی از سوی شورشیان به دفتر والی حمله ای صورت گیرد همه آثار باستانی نابود خواهند شد. آنان همچنان از عدم بازسازی آبده های تاریخی این ولایت شکایت دارند.
در دو موزیم اطلاعات و فرهنگ و موزیم دفتر والی غزنی در حدود ۲۰۰ اثر تنها از دوره اسلامی نگهداری می شوند، در حالی که بخش عمده ای از آثار مربوط به دوره بودایی ها در گدام ها نگهداری می شوند.
به گفته آقای مسعودی، افغانستان کارمندان با تجربه و لابراتوارهای کافی برای شناسایی و مرمت آثار باستانی ندارد. وی می گوید: «حکومت باید کار را به اهل اش بسپارد». او می‌خواهد لابراتوارهای بیشتر ایجاد گردند و دانشجویانی که از بخش باستان شناسی فارغ می شوند به کار گماشته شوند تا به کمک سازمان های بین المللی همچون یونسکو کار بهتری در زمینه انجام شود.
آقای مسعودی می‌افزاید که همه موزیم‌های افغانستان مربوط به باستان شناسی می شوند و در دیگر بخش ها موزیمی وجود ندارد. او به گونه مثال از هشت هزار اثر اتنوگرافی یاد می کند که باید در یک موزیم نگهداری شود.
اما به گفته وی در ابتدا تلاش خواهد شد که موزیم های کنونی معیاری شوند و سپس کار ساخت موزیم های ولایتی، موزیم معرفی مشاهیر افغانستان و برخی موزیم های دیگر نیز آغاز خواهد شد.
کشف آثار تاریخی جدید
مسعودی می گوید که همه روزه تعدادی از آثار باستانی در نتیجه حفاری های بیشتر در این کشور رو به افزایش است. بنا بر آمار ارائه شده از سوی این مقام موزیم ملی، از سال ۲۰۰۳ به این سو حفاری های قانونی در این کشور جریان دارد و آثار باستانی زیادی به موزیم ها منتقل شده اند. آقای مسعودی می‌گوید که باستان شناسان آلمانی در بخش حفاری ، بازسازی، سجل کردن و ترتیب موزیم ولایت هرات کارهای بنیادی را انجام داده اند.
افغانستان برای مرمت آثار باستانی به باستان شناسان حرفه ای و لابراتوارهای مجهز نیاز دارد. افغانستان برای مرمت آثار باستانی به باستان شناسان حرفه‌یی و لابراتوارهای مجهز نیاز دارد.
اما وی تایید می‌کند که حفاری های خودسرانه و قاچاق آثار باستانی هنوز هم در این کشور جریان دارد. به گفته او با تلاش پولیس افغانستان، پولیس بین المللی، یونسکو و کمک داوطلبانه مردم در ده سال گذشته بین ۱۵ تا ۱۶ هزار اثر باستانی دوباره به موزیم های افغانستان برگردانده شده اند.
افغانستان در سال ۲۰۰۳ عضویت پولیس بین المللی «انترپول» و «ایوپول» را به دست آورده است و در همکاری با انجمن بین المللی موزیم ها و سازمان علمی فرهنگی ملل متحد، یونسکو، برای بازگرداندن آثار از خارج تلاش می کند.
دولت های قبلی افغانستان کنوانیسون‌های بین المللی مربوط به آثار تاریخی را امضا نکرده بودند. در سال ۲۰۰۵ وزارت خارجه افغانستان دو کنوانسیون را در این رابطه پذیرفت. مسعودی می گوید: «در روشنی مفادات این کنوانسیون ها ما توانسته ایم از سال ۲۰۰۷ به این سو بیش از ۹ هزار قلم آثار را که از سوی پولیس انترپول شناسایی شده اند ادعای ملکیت کنیم و به افغانستان برگردانیم. ما یک لیست سرخ آثار باستانی غارت شده افغانستان را تهیه کرده ایم و کار هنوز هم برای پس گرفتن آنان جریان دارد.»

درآمد پایین موزیم‌ها
با این همه وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان از کمبود بودجه و امکانات برای بهتر ساختن و گسترش موزیم های این کشور خبر می دهد. این وزارت خواهان توجه بیشتر سازمان های بین المللی به میراث های فرهنگی افغانستان است.
رییس موزیم ملی افغانستان می‌گوید در حال حاضر تنها موزیم کابل و هرات به استثنای روزهای جمعه از بازدید کنندگان افغان ۲۰ افغانی و از خارجی ها ۱۰۰ افغانی ورودی می گیرند و دیگر موزیم ها رایگان می باشند. به گفته او، موزیم ها سالانه بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار افغانی از این راه درآمد دارند.
او اضافه می‌کند که از نمایش مجموعه ۱۴۴۰ اثر تاریخی زیر نام «گنجینه باختر» در اروپا و امریکا از سال ۲۰۰۶ به این سو ۳٫۲۵ میلیون دالر به دست آمده و قرار است نمایش آن تا سال ۲۰۱۴ در آسترالیا جریان داشته باشد.