زمانی‌که هویت شهروندان در دیتابیس مخفی نگهداشته شود و شخص نداند که به کدام هویت و قومیت ثبت شده، فردا چه‌گونه باید از ارزش‌های خود دفاع کند؟

شماری از فعالان جامعۀ مدنی ضمن این که خواهان درج قومیت شهروندان در شکل فیزیکی تذکره‌های برقی هستند، می‌گویند همان‌طوری که قومیت در چیپ درج می‌شود، باید در شکل ظاهری تذکره هم نمایان باشد، چرا که این حق مردم است که بدانند به نام کدام قوم در تذکره ثبت شده‌اند.
اما معاون اول مجلس سنا می‌گوید، برای جلب اعتماد مردم باید در مرکز دیتابیس تذکره‌های برقی افراد مطمین و قابل اعتماد گماشته شود تا معلومات را به طور شفاف درج کنند.
درج قومیت در شناسنامه‌های الکترونیکی از مسایل جنجال‌برانگیز یک سال اخیر بوده است. اخیراً مجلس نماینده‎‌گان و مجلس سنا طرح حکومت برای نوعیت شناسنامه‎های برقی را تأیید کرد.
با آن‌که طرفداران درج نام اقوام مخالف رای‌گیری مجلس نمایندگان بودند، اما این مجلس مسودۀ حکومتی در باره صفحۀ فیزیکی شناسنامه الکترونیکی را با افزایش دین و تخلص تصویب کرد.
در نشست چند روز گذشتۀ مجلس سنا نیز قانون ثبت احوال نفوس جنجال برانگیز شد.
اما سرانجام اعضای مجلس سنا نیز با اکثریت آرا، طرح قانون ثبت احوال نفوس را تصویب کردند.
پنج مادۀ طرح قانون ثبت احوال نفوس در جلسه قبلی این مجلس تأیید شده بود؛ اما اختلافات اعضا بر سر ماده ششم، این طرح را از تصویب باز مانده بود.
نشان ملی، جمهوری اسلامی افغانستان، ذکر نام، نام پدر و پدر کلان، تاریخ تولد، محل تولد، سکونت فعلی و اصلی در طرح تذکرۀ تابعیت پیشنهادی حکومت بود؛ اما کمیسیون اختصاصی مجلس سنا ،»ملت»، «دین « و «تخلص» افراد را در طرح حکومت گنجانیده بود که مورد تصویب اعضای این مجلس قرار نگرفت.
محمد علم ایزدیار معاون اول مجلس سنا می‌گوید، تذکره‌های برقی شامل سه بخش می‌شود که بخش اول آن همان چیپ است که ۳۵ معلومات مربوط به شخص در آن ثبت می‌شود که ذکر قومیت و زبان مادری هم از همین جمله است. بخش دوم تذکرۀ برقی شکل ظاهری آن است که شامل شش یا هفت مورد معلومات است که در بالای آن نوشته شده جمهوری اسلامی افغانستان، تذکره تابعیت و اسم، اسم پدر و سایر معلومات. بخش سوم تذکره‌های برقی پشت یا طرف چپ تذکره است که همان شش یا هفت معلومات ذکره شده درصفحه اول، به زبان انگلیسی نوشته شده.
وی تصریح کرد، شماری از سناتوران خواهان ذکر قومیت در شکل ظاهری تذکره بودند، اما شماری دیگر از سناتوران مخالف این موضوع بودند و می‌خواستند به جای آن کلمه افغان درج شود که این طرح در هر دو مجلس( مجلس نماینده‌گان و مجلس سنا) با مخالفت مواجه شد.
معاون اول مجلس سنا تأکید کرد، بالاخره قانون چنین تصویب شد که نام قومیت و کلمه افغان در شکل ظاهری تذکره وجود نداشته باشد؛ اما قومیت در چیپ درج شود.
به باور ایزدیار، این تذکره‌ها می‌توانند برای ملت‌سازی موثر باشد و از همه مهم‌تر اینکه به وسیله این تذکره‌ها می‌توان تعداد دقیق نفوس کشور را تثبیت کرد.
به گفتۀ او، استفاده از این تذکره‌ها در انتخابات می‌توانند از تقلب و جعل‌کاری جلو گیری کند.
در این حال، معاون اول مجلس سنا می‌گوید، باید در مرکز معلومات یا دیتابیس افراد مطمین و قابل اعتماد گماشته شوند تا معلومات را به طور شفاف ارایه کرده و اعتماد مردم را جلب کنند.
او افزود، ما طرفدار این استیم که دیگر قومیت ملاک و معیار نباشد، بل شایسته‌گی و لیاقت معیار اصلی باشد؛ اما تا زمان رسیدن به این اهداف و تا زمان از بین رفتن بی‌اعتمادی، ضرور است که تدابیر لازم را روی دست بگیریم.
اما عزیز رفیعی رییس جامعه مدنی می‌گوید، در افغانستان متأسفانه همواره چنین احساس می‌شود که هویت‌ها یا کشته می‌شوند و یا هم نابود می‌شوند؛ بنابراین ذکره قومیت در تذکره‌های برقی برای ملت‌سازی یک امر لازمی است.
وی تصریح کرد، زمانی که هویت در دیتابیس مخفی نگهداشته می‌شود و شخص نمی‌داند که با کدام هویت و قومیت ثبت شده؛ بنابراین فردا چگونه باید از ارزش‌های خود دفاع کند.
به باور رفیعی، همان طوری که قومیت در چیپ درج می‌شود، باید در روی تذکره هم نمایان باشد، چرا که این حق اشخاص است که بدانند به نام کدام قوم در تذکره ثبت شده اند.
رفیعی تاکید کرد، برای من مهم نیست که در هویت ملی چه خطاب می‌شوم، بل برای من هویت نژادی مهم است، یعنی من می‌توانم یک امریکایی یا هندی باشم؛ اما اینکه به کدام نژاد تعلق دارم بسیار مهم است.
به گفتۀ رییس جامعه مدنی، در کشورهای مانند امریکا هویت‌ها تثبیت شده است؛ طور مثال آسترالیا امریکن، انگل امریکن یا هندیا امریکن، اما در افغانستان بحث هویتی همان قوم است؛ بنابراین ذکر قومیت یک امر ضروری است و باید در شکل ظاهری تذکره‌ها گنجانیده شود.
به باور رفیعی، تا زمانی‌که به هویت‌ها و اقوام احترام گذاشته نشود، به هیچ عنوان نمی‌توانیم به هویت ملی دست پیدا کنیم و به طرف ملت شدن حرکت کنیم.