گزارشگر:25 قوس 1392 - ۲۴ قوس ۱۳۹۲
فلج خواب (sleep paralysis) به حالت ناتوانی در انجامِ حرکات ارادی حین خواب اطلاق میشـود. فلج خواب یـک تـجربـۀ دلــهرهآور و هراسانگیز میبـاشد. فـلـج خـواب اغـلب اوقات هنگام بیدارشـدن از خـواب و یـا در مـوارد نـادر در لحظۀ به خـواب رفتن رخ میدهد. فلج خواب از چند ثانیه تا چـند دقیـقه بـه طـول میانجامد. ۲۵ تا ۳۰ درصدِ مردم حـداقل یک بار در طول زندهگی خود، اخـتـلال فلج خـواب را تـجـربه کردهاند. فلج خواب میتواند در هر سنی روی دهد.
علایم فلج خواب:
۱ـ ناتوانی در حرکت دادن تنه، دستها و پاها و صحبت کردن (فرد از فرط ترس میخواهد فریاد بکشد و برای بیدار شدن تقلا میکند، اما گویی تلاش وی بی نتیجه است).
۲ـ فلج تمام و یا بخشی از عضلات اسکلتی بدن.
۳ـ احساس خفهگی و نزدیک بودن زمان مرگ (گویی موجودی روی قفسه سینۀ شما قرار گرفته است).
۴ـ وحشتزدهگی و اضطراب.
۵ـ توهمات خواب(hypnagogic hallucinations) : به توهمات شنیداری، دیداری و لمسی رویامانند اطلاق میشود. احساس حضور یک انسان دیگر در اتاق، احساس فشردهگی در قفسۀ سینه، دیدن سایۀ افراد، دیدن منبع نورانی، شنیدن صدای افراد، شنیدن صدای قدمهایی که نزدیک میشوند، دیدن شبح، تجربۀ خروج از بدن، احساس شناور شدن در هوا، شنیدن صدای باز و بسته شدن درها.
تصورات غلط نسبت به فلج خواب:
آزار و اذیت توسط جن، شیطان، دیو و یا موجودات فرازمینی، و یا اشتباه گرفتن آن با تجربۀ خروج از بدن.
علت ایجاد فلج خواب:
عوامل ژنتیکی، اضطراب و استرس، اختلال هراس و اختلال در نظم خواب را در پیدایش فلج خواب دخیل میدانند.
مکانیسم ایجاد فلج خواب:
در طی خواب در مرحلۀ حرکات سریع چشم(REM)، یعنی مرحلهیی که رویابینی در آن روی میدهد، مغز انتقال سیگنالهای عصبی به سوی عضلات اسکلتی (به استثنای عضلۀ دیافراگم و عضلات چشم) را مسدود و متوقف میسازد، تا شما رویاهای خود را برونریزی نکنید (یعنی مثلاً وقتی خواب میبینید در حال دویدن هستید، از رختخواب بلند نشوید و شروع به دویدن نکنید). هنگامی که شما قصد دارید از خواب بیدار شوید، مغز مجدداً کنترل عضلات را به دست میگیرد. اما گاهی اوقات قبل از اینکه مغز کنترل عضلات اسکلتی را بهدست گیرد و عضلات از حالت فلج بودن خارج گردند، شما هوشیاری خود را باز مییابید، که نتیجۀ آن احساس هراسآور فلج بودن بدنتان خواهد بود. نقطۀ مقابل این عارضه زمانی است که برخی افراد هنگام رویا دیدن، دستها و پاهای خود را تکان میدهند و یا در موارد شدیدتر، دچار خوابگردی میشوند.
چه چیزهایی احتمال تکرار فلج خواب را افزایش میدهند:
۱ـ کسانی که بهطور طاق باز و رو به پشت میخوابند بیشتر به فلج خواب دچار میشوند.
۲ـ برنامۀ خواب نامنظم و محرومیت از خواب.
۳ـ افزایش استرس و اضطراب.
۴ـ تغییرات ناگهانی در سبک و یا محیط زندهگی.
۵ـ مصرف قرصهای خوابآور و آنتیهیستامینها.
چهگونه هنگام تجربۀ فلج بدن، خود را از این وضعیت هراسآور نجات دهیم:
۱ـ سعی کنید انگشتان دست و یا پای خود را تکان دهید.
۲ـ چشمان خود را بهشدت تکان دهید، به دنبال آن پلکها و سر خود را.
۳ـ سعی کنید وضعیت خروج از بدن را در خودتان القا کنید.
درمان فلج خواب:
فلج خواب یک اختلال خواب بیخطر است. تنها با رعایت اصول بهداشت خواب، خودداری از طاق باز خوابیدن و کاهش استرسها و هراسها میتوان تکرار آن را به حداقل رساند. افرادی که هفتهیی یک بار به فلج خواب دچار میشوند، لازم است تحت درمان دارویی (مصرف ضد افسردهگیها) قرار گیرند.
منبع: تبیان
Comments are closed.