بخش نهم

یادداشت: سومین نشست مشورتی طرح اجندای ملی، اخیراً با حضور نخبه‎گان سیاسی، فرهنگیان، استادان‎و دانشجویان در ولایت پنجشیر برگزار گردید.
در این نشست، اشتراک‎کننده‎گان پیشنهادها‎و دیدگاه‌های‌شان را در خصوص طرح اجندای ملی ارایه کردند و هم‌چنان حمایت‎شان را از این طرح ابراز داشتند.
طرح اجندای ملی از سوی احمد ولی مسعود رییس عمومی بنیاد شهید مسعود ارایه شده است.
در این طرح ضمن ارایۀ طرحِ خروج از بن‎بست کنونی، در خصوص تأمین صلح پایدار در افغانستان نیز راه‎کارهایی ارایه شده است.
طرح اجندای، با استقبال نهادهای خارجی از جمله سازمان‎ملل متحد و نهادهای داخلی کشور روبروشدهاست.

پس از این، گفت‎‏وگوهای سومین نشست مشورتی طرح اجندای ملی را که در ولایت پنجشیر برگزار شده بود، به‌ترتیب در روزنامه به نشر می‎سپاریم.

غلام رسول فرآیین- رییس اطلاعات و فرهنگ پنجشیر:
عرض سلام و درود خدمتِ همۀ دوستان حاضر در این نشست.
اهمیت آجندای ملی منحیث یک طرح و برنامه در حل بحرانهای امروزی سرزمین ما، کاملاً مشهود و آشکار است و مطرح ساختن آن نیز قابل ستایش می‌باشد.
دیدگاه خود را در پیوند به حکومت وحدت ملی مطرح می‌سازم؛ بدین باورم چنانی که پیش از این نیز اشاره شد، افغانستان دچار مشکلات متنوع است که بیشتر این مشکلات بر می‌گردد به ملی نبودنِ ما؛ یعنی ما تا هنوز یک ملت واحد نشده ایم تا تفکر ملی و هم‌گرایی بیشتر به میان آید.
همۀ مشکلات افغانستان که در این نشست از آن به تکرار یاد گردید، تنها می‌تواند در محور ملی بودنِ ما حل گردد؛ با به میان آمدن یک ملت واحد موضوع داخلی و خارجی در کشور ما حل می‌گردد.
طرح آجندای ملی می‌تواند بسترسازِ عقلانیت سیاسی و به میان آمدن وحدت ملی در کشور ما باشد؛ زمانی که ما تفاهم داشته باشیم و همه را بپذیریم، هیچ‌گاه کسی در پارلمان بلند نمی‌شود تا بگوید:»کسی که افغان یا پشتون نیست، بی‌شرف است».
با این وجود اتحاد و هم‌گرایی در سرزمین ما وجود ندارد و هر بیگانه‌یی می‌تواند طرح‌ها و برنامه‌های شوم خود را بالای ما تحمیل و تطبیق کند.
من چند پشنهاد دارم که اگر این طرح بتواند جایگاه خود را در افغانستان پیدا کند، اصطلاحات، مفاهیم و واژه‌هایی که متعلق به دوره‌های استبدادی و قبیله‌یی می‌شود از این طرح برداشته شود؛ چون این مفاهیم و واژه‌ها مربوط به همان دورۀ سیاه و اختناق است و نمی‌تواند حلال مشکلات ما باشد.
آرزو دارم این حرکت ملی با برنامۀ تازه‌یی که ارایه کرده است، اصطلاحات و مفاهیم تازۀ را نیز در فرهنگ سیاسی و حکومت‌داری سرزمین ما ایجاد کند تا در برگیرندۀ همه اقوام در کشور ما باشد.
حکومت وحدت ملی تا زمانی در کشور ما بوجود نمی‌آید که همۀ ما روی یک برنامۀ ملی و همه پذیر به توافق نرسیم؛ حکومت وحدت ملی با سردادن شعارهای میان تهی بوجود نمی‌آید.
تجربۀ حکومت‌داری در دوازده‌سال گذشته را دیدیم که جناب رییس جمهور با چینشِ چند چهره در کنارش به این باور بود که وحدت ملی را در کشور تأمین کرده است، اما در این روزها شرایط ناهنجاری را که پیش آمد ما را بدین باور ‌رسانید که وحدتی وجود نداشته است چون روی آن کار بنیادیی صورت نگرفته بود.
بار دیگر از همۀ تان سپاس‌گزارم.
سمیع دره‌یی- آگاه امور سیاسی:
البته بحث این‌که ما در افغانستان ملت نشده‌ایم، به همه‌گان واضح است؛ در نبود چنین حالتی آجندای ملی آمده است تا بتواند نقشی را در این حصه بازی کند تا همه ملیت‌های افغانستان را با هم نزدیک سازیم و به یک تفکر ملی برسیم؛ در سایۀ این تفکر بتوانیم به طرف ملت‌سازی برویم.
گل پادشا بینا- شاعر:
به‌نام آنکه انسان را آفرید و برایش سخن گفتن آموخت.
وحدت قوم امر و فرمانِ خداست
قومِ غافل امتیازش زیرِ پاست
…
زنده‌گی با همدلی زیبا شود
قطره از همبستگی دریا شود
صحبت‌هایی که در این نشست صورت پذیرفت، همه زیبا بود و جا دارد تقدیر و تمجید نماییم از آقای احمد ولی مسعود طراح این برنامه که در شرایط حساسی این برنامه را مطرح ساختند و این طرح می‌تواند ره‌گشای همه چالش‌های این کشور باشد.
خواهران و برادران عزیز!
یک کشور پیشرفته دارای سه رکن و پایه می‌باشد:
۱-دولت
۲-بخش خصوصی
۳-جامعۀ مدنی
جامعۀ مدنی همین شماهایی هستید که در این جا جمع آمده اید و می‌خواهید آیندۀ خود را رقم بزنید؛ دولت و بخش خصوصی در خدمت جامعۀ مدنی قرار دارد؛ هر کاری را که دولت انجام می‌دهد به نفع مردم خواهد بود، مردم آیینۀ تمام نمای جامعۀ مدنی و بخش خصوصی می‌باشد.
ما منحیث یک شهروند رسالت داریم تا امروز برای بیرون رفت از بحران‌ها و چالش‌ها راه حل‌های دریابیم.
آتش بگیر تا که بدانی چه می‌کشم
احساسِ سوختن به تماشا نمی‌شود
پیشتر از این دوستی در پیوند به نبود رهبر اشاره داشتند همین لحظه خاطره‌یی از مادرم به یادم آمد؛ زمانی که پدرم از این دنیا رفت؛ مادرم آن‌قدر مأیوس و مضطرب نگردیده بود اما زمانی که قهرمان ملی شهید احمدشاه مسعود از این دنیا رفت، من چشمان مادرم را پُر از اشک دیدم و ازش پرسیدم چرا در مرگِ پدرم این‌قدر پریشان نبودی؟
مادرم گفت: اگر پدرت از این دنیا رفت تنها تو یتیم شدی اما حالا که احمدشاه مسعود رفته است تمام ملت یتیم شده است.
رهبر ملی من چنین رهبری بود که برای من هویت ساخت و من برایش نوشته بودم:
گُمنام بودم تو نامدار کردی
مجبور بودم عجب عیارم کردی
غواص شدی در دلِ توفان بلا
در کشتیِ مستقل سوارم کردی
در بحث جامعه شناسی دو موضوع بیشتر مطرح است، یکی ساخت اجتماعی و دیگری بافت اجتماعی؛ سرزمین ما دارای ساختار یا ساخت اجتماعی است اما بافت اجتماعی در آن وجود ندارد؛ بافت همان همدلی و دگر پذیری است که در این نشست دوستانِ زیادی روی آن صحبت داشتند.
من روی طرح آجندای ملی سه پشنهاد دارم، در قسمت نام این طرح باید بگویم که آجندا یک واژۀ انگلیسی است و اگر این نام به یک نام سُچۀ فارسی دری عوض شود زیباتر می‌شود؛ من می‌گویم اگر نام آن را «شیوۀ نجات و پیشرفت افغانستان» انتخاب کنیم خوب خواهد بود.
موضوع دوم این که در آجندای ملی تنها روی بحث‌های کلان تمرکز شده است اما از روش‌های رسیدن به آن را یادآوری نکرده اند.
پشنهاد سومم این است که این طرح بیشتر روی مناطقی که تحمل پذیری ندارند باید مطرح شود.
در اخیر:
مرد و زن باید همه کوشا شویم
خود کفا از مرد و زنِ دنیا شویم.