گزارشگر:محمداکرام اندیشمند/ 6 حوت - ۰۵ حوت ۱۳۹۲
در حالی که مناسبات میان رییسجمهور کرزی و ایالات متحدۀ امریکا بسیار سرد و متشنج است، گفتوگوی صلح میان کرزی و طالبان به معمای دیگری در رابطۀ مخدوش و غیرشفافِ رییسجمهور و طالبان بدل شده است.
به نظر میرسد که بهجای مصالحه میان دولت افغانستان و طالبان، یک بازی دوجانبه و ممکن چندجانبه در پسکوتههای تاریک و مخدوش روابط دیرین میان ارگ و طالبان جریان دارد؛ و اظهارات متناقض، عدمِ شفافیت و صداقتِ ارگ در اطلاعرسانی به مردم افغانستان از این مذاکرات و بیاناتِ غیرمعمولِ اخیر در استقبال از مولوی عبدالرقیب، به پیچیدهگیِ این بازی میافزاید.
اخبار و گزارشهای مبهم از منابع ناپیدای حکومتِ کرزی در هفتۀ پیش (۲۹ دلو۱۳۹۲/ ۱۸فبروری ۲۰۱۴)، از مذاکرات یک گروه شانزدهنفری طالبان با شورای عالی صلح در شهر دوبی حکایت داشت. رهبری گروه طالبان در مذاکرات، بهدوش مولوی معتصم آغاجان وزیر مالیۀ امارت اسلامی سرنگونشدۀ تحریک اسلامی طالبان بود. و در میان این گروه، به حضور پنج تن از فرماندهانِ طالبان اشاره میشود که در حالِ جنگ با دولت افغانستان و نظامیان خارجیِ حامی این دولت هستند.
اما نکتۀ مبهم و قابل بحثوپرسش در این مذاکرات، به عدم افشای اسامیِ طالبانِ مذاکرهکننده برمیگردد. یگانهفردی که در میان گروه مذاکرهکننده شناخته شد، مولوی عبدالرقیب وزیر پیشین مهاجرین طالبان بود که آنهم پس از ترور در شهر پیشاور (۲۸ دلو ۱۳۹۲/ ۱۷ فبروری ۲۰۱۴)، از شرکتِ وی در این مذاکرات سخن رفت. رییسجمهور کرزی پس از ترور مولوی رقیب، او را شهید و قربانی راه صلح خواند و برای انتقال وی به زادگاهش در کلفگان ولایت تخار، دستورهای ویژه صادر کرد. در اعلامیۀ دفتر ریاستجمهوری به مناسبت این قتل، برای نخستین بار از گروه طالبان به عنوان تحریک اسلامی طالبان افغانستان نام برده شد و پیکر وزیر ترورشدۀ طالبان، با چرخبالهای وزارت دفاع انتقال یافت.
مولوی عبدالرقیب وزیر امور مهاجرین طالبان، در فهرست تحریمهای سازمان ملل متحد، اتحادیۀ اروپا و انترپل (سازمان بینالمللی پولیس جنایی) قرار داشت. وی پس از سقوط امارت طالبان، از سوی شورای امنیت ملل متحد شامل فهرستِ دوصد نفری اعضای مهم طالبانِ متهم به تمویل تروریسم شـد. او هیچگاه از این فهرست خارج ساخته نشد.
مولوی رقیب از افراد مهمِ طالبان در دهۀ نود سدۀ بیستم بود و در بسیاری از جنگهای طالبان در شمال افغانستان نقش داشت. گفته میشود که او پس از بازگشت از مذاکرات دوبی، در اثر شلیکِ افراد ناشناس به قتل رسیده است. برخی مقامات دولتی و تحلیلگران، قتل او را کار طالبان خواندهاند، ولی طالبان در اعلامیۀ خود، قتل وی را کار دشمنانِ مکار میخواننـد.
نکتۀ جالبی که از بازیهای پشت پرده و چندگانۀ ارگ بر سر معمای مذاکراه با طالبان حکایت دارد، به همین اعلامیۀ ارگ و طالبان بر سر قتل مولوی عبدالرقیب برمیگردد. هر دو اعلامیه، قتل مولوی مذکور را نکوهش میکنند و هر دو اعلامیه، مولوی ترورشده را همدست و متحدِ خود معرفی مینمایند.
در حالی که رییسجمهور کرزی و حکومتِ او در صدد است تا مذاکراتِ دوبی با طالبان به عنوانِ یک تحول مهم در کارنامۀ وی ثبت شود، سخنگوی طالبان به نام ذبیحالله مجاهد هرگونه مذاکراتِ طالبان را در دوبی با دولت افغانستان تکذیب میکند. طالبان از آدرس آنچه که امارت اسلامی طالبان افغانستان میخوانند، به روز چهارشنبه، ۳۰ دلو ۱۳۹۲، مولوی معتصم را فردی فاقد مسوولیت و صلاحیت نامیدند و افزون بر آن، او را متهم کردند که «خلاف اصول، آرمان و جهاد مقدس امارت اسلامی و در راستای اهداف اشغالگران فعالیت دارد».
نکتۀ مهم و قابل توجه در اعلامیۀ طالبان این بود که گفته شد؛ عدم افشای نام و شهرتِ مذاکرهکنندگان دوبی، بیانگر آن است که چنین مذاکراتی با طالبان وجود ندارد.
آیا واقعاً چنین است؟ آیا مذاکراتِ واقعی میان دولت و طالبان وجود ندارد؟
صرفنظر از درستی و نادرستیِ ادعای طالبان در دروغ بودنِ مذاکراتِ آنها با دولت افغانستان، نکتۀ پرسشبرانگیز و قابل بحث، به ابهام این مذاکرات از سوی دولت و رییسجمهور کرزی برمیگردد. زیرا هیچگونه توضیح و شفافیتی در این مذاکرات وجود ندارد.
هزاران نفر از نیروهای نظامی افغانستان در جنگ علیه طالبان و در دفاع از کرزی و حکومتِ او طی این دوازدهسال جان خود را از دست دادند؛ اما کرزی از مرگ آنها در حدِ مرگ مولوی رقیب، نه متأثر گردید و نه به پیکر آنها اینچنین حرمت و عزت قایل شد.
رییسجمهور کرزی در حالی از مذاکرات پنهانی با طالبان در دوبی بزرگنمایی میکند که وی کلید صلح و کلید اصلیِ مذاکره با طالبان را در دستِ پاکستان و امریکا میداند؛ حتا او از امضای قرارداد امنیتی با امریکا برای دسترسی به این کلید امتناع کرد. اما نکتۀ پرسشبرانگیز به همین موضعِ متضاد و متناقضِ رییسجمهور کرزی برمیگردد که «اگر کلید مذاکره و صلح با طالبان در دستانِ امریکا و اسلامآباد است، پس چرا او بدون صاحبان این کلید، وارد این مذاکره میشود؟»
Comments are closed.