گزارشگر:19 حوت 1392 - ۱۸ حوت ۱۳۹۲
امام علی رحمان رییسجمهور تاجیکستان:
درگذشت مارشال محد قسیم فهیم، معاون ریاست جمهوری کشور دوست افغانستان را برای تمام خلق افغانستان تسلیت میگویم.
مارشال محمد قسیم فهیم در کنار احمدشاه مسعود و استاد برهان الدین ربانی نقش برازندهیی در آوردن صلح کشور ما داشتند.
روح این بزرگ مرد شاد و یادش گرامی باد!
ما در غم برادرانمان در افغانستان شریک هستیم.
داکتر عبدالله عبدالله/ نامزد ریاست جمهوری:
رحلت نابههنگام شخصیت برجسته، مجاهد نامدار ، فرمانده دلیر مقاومت، یار و همراه و جانشین قهرمان ملی، برادر عزیزم جناب مارشال محمد قسیم فهیم برایم غافل گیر کننده و درد آور بود و باعث تأثر قلبی شدید من و همه همسنگران وهمراهان جهاد و مقاومت گردید و ملت افغانستان را در سوگ نشانید. او یک برادر عزیز و یک دوست و همراه خوب برای من و چهره برجسته، شاخص سیاسی و دولتمرد مقتدر و یک خدمتگذار صدیق و یک افغان واقعی، وطندوست و با غیرت بود که یک عمر برای آزادی و استقلال وطنش مبارزه کرد و هیچگاه و تحت هیچ شرایطی مردمش را تنها نگذاشت.
برادر عزیزم جناب مارشال محمد قسیم فهیم بهعنوان یار و همسنگر قهرمان ملی نقش مهم و تأثیر گذاری در تحولات چند دهه اخیر کشور ما داشت و یک محورقوی و نیرومند در عرصۀ سیاسی و اجتماعی کشور ما بهشمار میرفت و جایگاه و نقش او در تهدابگذاری مرحله نوین سیاسی افغانستان و دولتداری مدرن برجسته و غیر قابل انکار است. فقدان او ضایعه جبران نا پذیر و خلاء پُر ناشدنی برای کشور و مردم ما میباشد.
این جانب با قلبی مملو از اندوه و تأثر عمیق درگذشت این شخصیت نامدار و برادر همراه و همسنگرم را به خودم، خانواده جهاد و مقاومت و به همه ملت افغانستان، خانواده محترم و مخصوصاً برادران و فرزندان گرامیاش تسلیت میگویم و برای آن عزیز، فردوس برین و برای اعضای خانوادۀ محترمش صبر و شکیبایی از درگاه خداوند پاک مسألت مینمایم.
مسعود خلیلی:
از سوی خدا آمدهایم و بهسوی خدا باز میگردیم.»آخرین منزل هستی اینست».
دوست عزیزم فهیم، روحت شاد و دیدار پیغمبر نصیبت باد. با محبت.
احمد مسعود/فرزند شهیداحمدشاه مسعود
به نام خداوندگاری که جان میدهد و جان میگیرد.
امروز متأسفانه اگاه گشتم که یکی دیگر از یاران و همسنگران پدر شهیدم جناب مارشال صاحب فهیم جان به جان آفرین تسلیم کرد. این ضایعه بزرگ را به کافه ملت افغانستان و خانواده جناب مارشال صاحب تسلیت عرض مینمایم.
خداوند ایشان را بیامرزد و بهشت برین نصیبشان بگرداند. از خداوند منان برای خانواده مرحوم و همه ما و شما صبر جمیل استطاعت دارم.
بیا تا قدر یکدیگر بدانیم – که تا ناگه ز یکدیگر نمانیم
حاجى محمد محقق/معاون دکتر عبدالله عبدالله:
با کمال تأسف اطلاع یافتم که مارشال محمد قسیم فهیم معاون اول ریاست جمهورى اسلامى افغانستان داعى اجل را لبیک گفته و به دیار باقى شتافته اند و بدین ترتیب خلاء مهمى در ارکان نظام کشور و حادثه دردناکى براى عموم ملت افغانستان به وجود آمد.
اینجانب این حادثه اسفناک و نابهنگام را به مقام محترم ریاست جمهورى اسلامى، ارکان ثلاثه نظام، هیأت رهبرى جمعیت اسلامى، احزاب جهادى و سیاسى، همسنگران ایشان و على الخصوص فامیل محترم و داغدارشان تسلیت گفته از خداوند منّان براى مرحومى غفران و رضوان الهى آرزو نموده و براى بازماندگان صبر جمیل و اجر جزیل مسآلت مینمایم.
مارشال محمد قسیم فهیم از شخصیتهاى اثر گذار در تاریخ کشور بوده، در جهاد افغانستان نقش مهم داشته و در دوران مقاومت با ایشان از نزدیک آشنا شدم که شخصیت مصمم، استوار و در عین حال انعطاف پزیر و مهربان بود، در سه سال اخیر مقاومت و دوره اداره مؤقت و انتقالى همکار و بعد از آن هم دوست و برادر بودیم و فقدان آن را ضایعه ملى احساس میکنم.
خدایش رحمت کند روحش شاد و یادش گرامى باد
ستر پاسوال محمد ایوب سالنگی معین ارشد امنیتی وزارت داخله:
با تأسف فراوان مارشال محمد قسیم فهیم معاون اول ریاست جمهوری و یکی از هم رزمان شهید احمدشاه مسعود و هم سنگر شجاع ما در دوران جهاد امروز در اثر سکته قلبی دار فانی را وداع گفته و به جاودانگی پیوست. درگذشت زنده یاد مارشال فهیم، ضایعۀ بزرگ در چنین شرایط سرنوشتساز برای ملت افغانستان است. در این روز ملت افغانستان شاهد وداع با یکی از سنگرداران و مردان اصیل خود است، من خود را در این ماتم بزرگ ملی شریک میدانم و امیدوارم آرمانهایش که همانا یک افغانستان آرام و آباد است به زودی تحقق بیابد.
جنرال عبدالبصیر سالنگی/والی پروان:
در گذشت نا به هنگام مار شال صاحب محمد قسیم فهیم مردی که سالها برای عدالت، آزادی و برابری مبارزه کرد برایم نهایت سخت و تکان دهنده است همین لحظه با احساساتی که برایم دست داده است نمیتوانم بیان نمایم. فقط همینقدر میگویم مارشال قسیم فهیم فرمانده بی بدیل که عمر خویش را وقف ملت و مردم اش نموده بود، عمری را در مبارزات آزادیخواهی کمر همت بست و در نهایت جان اش را به جان آفرین تسلیم کرد با توجه به شرایط کنونی افغانستان یک ضایعه بزرگ و جبران ناشدنی میدانم، مراتب تسلیت وغم شریکی عمیق خویش را به فامیل بازماندگان پیروان، و عموم ملت مجاهد افغانستان تقدیم میکنم برای جناب شان جنت فردوس و برای خانواده دوستان صبر جمیل خواهانم.
محمد الماس زاهد/عضو مجلس:
درگذشت نابهنگام یگانه مارشال مملکت، مجاهد بزرگ، فرمانده دلیر مقاومت، و معاون اول ریاست دولت جمهوری اسلامی افغانستان مارشال محمدقسیم فهیم سختترین خبر در ده سال اخیر برایم بود.
مارشال محمدقسیم فهیم سالیان متمادی در راه دفاع از استقلال و تمامیت ارضی کشور مبارزه کرده یکتن از چهرههای برجسته جهاد و مقاومت بود، وی بعد از کنفرانس بن در دوران اداره موقت، انتقالی و دو دوره انتخابی گذشته نقش اساسی در در بهبود دولت جدید در افغانستان داشته و از چهرههای برجسته نظام دولت جمهوری اسلامی افغانستان یک شخص تأثیر گذار در تحولات سیاسی کشور بود.
بدینوسله مراتب تأثرات عمیق خود را به بازمانده گان، خانواده جهاد و مقاومت، همسنگران و کافه ملت مجاهد افغانستان عرض نموده در این اندوه بزرگ ملی عمیقاً شریک هستیم، از بارگاه خداوند برای مرحومی درجات بلندی در فردوس برین و برای باز مانده گان شان صبر جمیل استدعا داریم.
دفتر هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان
یوناما:
یان کوبیش نمایندۀ دبیر کل سازمان ملل متحد در افغانستان نیز از آقای فهیم به عنوان یک همکار خوب و قابل اعتماد کرده است.
در خبرنامۀ این سازمان آمده است: «ما خود را در غم درگذشت آقای فهیم با مردم و دولت افغانستان شریک میدانیم.»
پیام تسلیت احمد ضیا مسعود به خاطر درگذشت مارشال محمد قسیم فهیم:
با اندوه فراوان، دریافتم که برازنده ترین شخصیت نظامی و سیاسی کشور، مجاهد خستگی ناپذیر، سنگردار شجاع ومقاومتگر راست قامت، مارشال محمد قسیم فهیم معاون اول ریاست جمهوری افغانستان و از یاران گرامی شهید احمد شاه مسعود قهرمان ملی، به رحمت ایزیدی پیوست.
انالله و انا الیه راجعون
در گذشت نا به هنگام وی، ضایعه ی بزرگ و خلای کلان در سیاست افغانستان خواهد بود که من و همه مجاهدمردان این مرز و بوم را، سوگوار ساخت.
مارشال محمد قسیم فهیم، این سردار مقاومت و رفیق راه مجاهدان و مقاومت گران، همواره به خاطر دفاع از سرزمین و مردم افغانستان رزمید و تا پایان زندگی اش برای پاسداری از سرزمین و ارزش های دینی و میهنی اش، هر آن آماده ی قربانی بود. در کنار جوانمردی و مجاهدت هایش، وی شخصیت پرنفوذ و با اراده ای بود که همواره با موقف های سازنده اش، تلاش کرد تا ثبات در کشور حفظ شود.
مارشال فهیم از پایه گذاران مرحله ی نوین افغانستان، در ساختن قانون اساسی، برگزاری انتخابات و تجربه ی روند دموکراسی در کشور، نقش انکار ناپذیری داشت.
وی به خاطر توانایی های ستودنی اش در رهبری جبهات جهاد و مقاومت و قلب مهربان و رابطه ی دوستانه اش با همه مجاهدان و مردم عزیز افغانستان، از چهره های محبوب این کشور بود که در میان همه اقوام و گروه ها از محبوبیت فراوانی برخوردار بود.
عمیق ترین اظهار تسلیت خویش را به مناسبت درگذشت وی، به پیشگاه رییس جمهور افغانستان، خانواده ی گرامی اش، همه مقاومت گران و تمام مردم افغانستان عرض نموده، از خداوند منان برای این برادر مجاهدم بهشت برین تمنا می کنم.
روحش شاد و یادش گرامی باد
فضل هادی مسلمیار رییس مجلس سنای افغانستان:
رییس مجلس سنای افغانستان نیز درگذشت مارشال فهیم را تسلیت گفته است.
آقای مسلمیار در پیامی نوشته که اعضای مجلس سنا از وفات نا به هنگام این شخصیت بزرگ جهادی و ملی به شدت متاثر گردیده و نبود او را در شرایط حساس کنونی، لمس و درک میکنند.
جنرال دوستم:
در پیامی که از آدرس ژنرال دوستم پخش شده آمده: «به یاد آوردن خاطرات و دوره بیست و سه ساله آشنایی و معرفت، همرزمی و برادری من با مرحوم مارشال محمد قسیم فهیم، قلب مرا مشحون از روحیه احترام به سجایای عالی موصوف، روحیه استقامت و پایداری، جوانمردی و عیاری او میسازد.»
محمود کرزی، رییس جریان توانمند سازی مردم:
محمود کرزی برادر حامد کرزی درگذشت قسیم فهیم را ضایعه بزرگ در عرصه سیاسی افغانستان خوانده است.
او در پیامی گفته که آقای فهیم از فرماندهان جهادی بوده که سهم بزرگی در روند سیاسی افغانستان داشته است.
وی ضمن تسلیت درگذشت مارشال فهیم، از او به عنوان شخصیتی مبارز و وطن دوست یاد کرده است.
دکتر عبدالطیف پدرام/عضو مجلس:
باتأسف مطلع شدم که مارشال محمدقسیم فهیم،از شخصیتهای برجستۀ نظامی و سیاسی دوران جهاد و مقاومت، معاون اول رییس جمهوری افغانستان، به جاویدانه گان پیوست، مرگ نابه هنگام مارشال افغانستان ضایعۀ جبران ناپذیر برای کشور ما است.
مارشال، شخصیت وطندوست، شجاع، و همانگونه که در واپسین سخنرانی مهم اش در مجلس(ولسی جرگه) گفت، از جمع عیاران و جوانمردان این وطن بود. مارشال در دُشوارترین سالهای حیات نظامی، سیاسی کشور هیچگاه کشورش را ترک نکرد. بر سر عزم و باور خود صادقانه باقی ماند و همانجا در سرزمین محبوبش زندگی را بدرود گفت.
درگذشت غمناک مارشال وطنم را به مردم افغانستان و خانوادۀ محترم شان تسلیت میگویم. یادش گرامی باد.
احمد ذکی زاهد/ رییس شورای ولایتی پروان
مجاهد نستوه؛ مبارز راستین به ابدیت پیوست.
باتاسف و تاثر عمیق اطلاع یافتم که شخصیت مبارز راه ازادی رهبر جهادی مرد استوار و قامت رسا نسبت مریضی که عاید حالش بود. دنیای فانی را وداع گفت.
مرگ نا به هنگام این شخصیت رشید و همسنگر مسعود بزرگ را بر همه مجاهدین دلیر و مردم افغانستان تسلیت عرض کرده از بارگاه منان برای مارشال صاحب بهشت برین و برای متعلقین و بازمانده گان صبر و شکیبایی خواهانم.
جایگاه اش بهشت و نام اش جاودان باد.
جانان موسیزی/سفیر افغانستان در پاکستان:
انالله و انا الیه راجعون.
د افغانستان اسلامی دولت د جمهوری ریاست لمری معاون مارشال صاحب محمد قسیم فهیم وفات د افغان ملت او دولت لپاره، خاصتاً د هیواد د روان تاریخی سیاسی او امنیتی انتقال په مرحله کى، یوه دیره لویه ضایعه ده. الله تعالى دى جنتونه ور په نصیب کری.
جاوید کوهستانی/آگاه مسایل نظامی:
مارشال محمد قسیم فهیم، یکی دیگر از سران مقاومت در برابر طالبان درگذشت. وی از نوجوانی تا اکنون بخشی از معادلات افغانستان بود. در گذشت او به عنوان معاون نخست ریاست جمهوری افغانستان و یکی از افراد پُرنفوذ و با قدرت جریان مقاومت در نزدیکی انتخابات، قطعاً بر تمام روند سیاسی و انتخابات افغانستان تأثیر خواهد گذاشت.
او جانشین نظامی آمر مسعود بود، عملکرد او در جایگاه شهید مسعود، انتقادهایی را در میان همه به ویژه پیروان مسعود به همراه داشت، اما دست کم در سیزده سال گذشته به عنوان یکی از متغیرهای سیاست شناخته میشد. اکنون او رفت، دیده شود که هم قطارانش روند انتخابات را چگونه مدیریت میکنند؟
وحید عمر:
درگذشت مارشال محمد قسیم فهیم مارشال افغانستان، سیاستمدار کلان کشور و یکی از ستونهای اصلی نظام افغانستان در ۱۲ سال گذشته را به همه مردم افغانستان تسلیت میگویم. در گذشت مارشال ضایعه بزرگ است، امیدوار هستم خلایی که در نبود مارشال در فضای سیاسی و اجتماعی افغانستان به وجود آمده با تدبیر و هوشیاری پُر شود.
اکرام اندیشمند/نویسنده و پژوهشگر:
وفات مارشال محمدقسیم فهیم را به خانواده، دوستان و هسنگرانش تسلیت میگویم.
مارشال محمدقسیم فهیم که در سال ۱۳۳۶ تولد یافت یکی از چهره های مهم سیاسی- نظامی تحولات دو دهۀ اخیر افغانسان بود. او در سال ۱۳۵۴ در شورش مسلحانه علیه حکومت محمدداود در پنجشیر سهم گرفت و سپس زادگاهش را ترک کرد. وی در سال ۱۳۵۸با احمدشاه مسعود امیر جهاد جمعیت اسلامی ولایات پروان، کاپیسا و صفحات شمال از پاکستان به پنجشیر برگشت. او تا آخرین زمان زندگی احمدشاه مسعود در کنار او باقی ماند.
مارشال محمدقسیم فهیم مانند تمام افراد و چهره های دیگر سیاسی-نظامی افغانستان از ضعف ها و برتری هایی در رفتار وعملکرد خویش در دوران مبارزه و در کرسی قدرت بر خوردار بود؛ اما نقاط قوت و برجستگی وی در میدان مبارزه و مقاومت بیشر بود.
مارشال فهیم به شدت جانبدار افغانستان یک پارچه،واحد و مقتدر بود. در میدان نبرد و مبارزه، روحیۀ بلند داشت. او در بد ترین شرایط نظامی و سیاسی، افغانستان را ترک نکرد و تا آخر در کنار احمدشاه مسعود باقی ماند.
جنرال بابهجان:
با اندوه فراوان عروج ملکوتی مارشال محمد قسیم فهیم اسطورۀ شکوه و افتخار و نخل بلند و سرافراز دوران جهاد و مقاومت ملت افغان را دریافتیم مارشال محمد قسیم فهیم بعنوان فرزند برومند و با وقار ملت همیشه و همواره در کنار مردم اش قرار داشته و با الهام از تجارب و اندوختههای دوران همسنگریاش با شهید احمد شاه مسعود قهرمان ملی کشور الگوی بی بدیل رهبری بوده و با خرد ورزی تمام حوادث پس شهادت احمد شاه مسعود تحولات پس از پیروزی به طالبان را سمت و سو داده و در استوار سازی و استحکام بخشیدن و قوام دادن به اساسات دولتسازی و دولتداری جدید مطابق شرایط و اوضاع همان زمان همت گماشت و ۱۲ سال پسین نقش فوق العاده برازنده را ایفا کرد و منحیث یک شخص اثرگذار کاملاً آگاه در رهبری جامعه نقش ایفا کرده، منحیث مسلمان خبیر جانبدار جلوگیری از هر نوع تنشها بوده و با حوصلهمندی و بر جستهگیهای مردانهگی امور را رهبری می کرد. و تأکید کامل شان مخصوصاً در این اواخر برای برگزاری انتخابات به موقع، با امن، عادلانه، فراگیر و شفاف بدون مداخلۀ حکومت و دولت زیاد تأکید داشتند که متأسفانه مرگ برای شان این مجال را نه داد. اما راه شان ادامه دارد و ارمان های شان تحقق خواهد یافت.
محمد عظیم محسنی/ عضو مجلس:
با تأسف اطلاع حاصل نمودم که مارشال محمد قسیم فهیم فرزند برومند جهاد و مقاومت مردم افغانستان، جهان فانی را وداع گفت.
درگذشتِ مارشال قسیم فهیم به معنای واقعی کلمه، ضایعۀ بزرگی برای ملت افغانستان محسوب میشود. مبارزات و جانفشانیهای مارشال فهیم در راستای به دستآوردن آزادی و استقلال کشور، فراموش ناشدنی و ماندگار است.
او برای به دستآوردن آزادی کشور سالها در برابر ارتش سرخ جنگید و سرانجام استقلال کشور را در همسویی با قهرمان ملی کشور شهید احمدشاه مسعود و میلیونها تن از مجاهدین این سرزمین به دست آورد.
مارشال فهیم در دوران مقاومت نیز از خود کارنامههای دُرخشانی برجا گذاشت. او در سیزده سال پسین همچنان در راستای تأمین حقوق مردم افغانستان تلاشهای فراوان کرد.
من درگذشت غیرمترقبۀ این شخصیت بزرگ و تکرارناپذیر کشور را برای خانوادۀ او و تمامی خانوادۀ جهاد و مقاومت افغانستان، تسلیت عرض میدارم.
روحش شاد و نامش جاویدان باد.
امرالله صالح:
مراتب تسلیت خویش را در پیوند به وفات جناب محترم مارشال محمد قسیم فهیم معاون اول مقام ریاست جمهوری و رهبر با نام جهاد و مقاومت افغانستان را حضور خانواده محترم شان، ملت افغانستان و همسنگران خویش ابراز مینمایم. او نقش بزرگ در جهاد علیه قوای شوروی، در مقاومت علیه طالبان ، القاعده و پاکستانی ها داشت. او افتخار سهم گیری در نقش های محوری را در بنیان گذاری نظام مردم سالار در افغانستان داشت. مردم افغانستان همانگونه که او را در زنده گی اش به عنوان یک رهبر و یک مارشال قدردانی و حرمت کردند در نبودش خاطرات و آرمانهایش را گرامی خواهند داشت. من به عنوان یکی از سربازان سنگر مقاومت ضد ترور از تجربه ها ، استواری و حوصله مندی او زیاد آموختم و این آموخته ها را گرامی میدارم و گرامی خواهم داشت. روحش شاد و یادش گرامی. انالله و اناالیه راجعون
سفارت ایران/کابل:
سفارت جمهوری اسلامی ایران در افغانستان در بیانیهیی درگذشت مارشال محمد قسیم فهیم، معاون اول رییس جمهور افغانستان را به حامد کرزی رییس جمهور و مردم افغانستان تسلیت گفت و تاکید کرد نقش بارز مارشال محمد قسیم فهیم در تاریخ چهار دهه اخیر افغانستان، درخشان و فراموش ناشدنی است.
سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل روز یکشنبه در این بیانیه ضمن ابراز تاسف از درگذشت مارشال محمد قسیم فهیم، معاون اول رئیس جمهور اسلامی افغانستان، مراتب تسلیت و همدردی عمیق خود را به حامد کرزی رئیس جمهور و مردم مسلمان و آزادیخواه افغانستان ابراز داشت.
در بیانیه سفارت جمهوری اسلامی ایران در افغانستان آمده است: مارشال محمد قسیم فهیم از شخصیتهای برجسته جهادی کشور افغانستان بود که عمر پربرکت و ارزشمند خویش را وقف مقاومت در برابر تجاوزات خارجی، آزادی و استقلال، دولت سازی و بازسازی کشورش کرد.
سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل در این بیانیه تاکید کرد که در برهه زمانی حساس کنونی و با عنایت به این ضایعه اسفناک، ضمن تاکید مجدد بر تعهد خویش مبنی بر همراهی با مردم افغانستان، برای مرحوم مارشال محمد قسیم فهیم علو درجات و برای بازماندگان ایشان صبر جزیل از خداوند متعال مسئلت می نماید.
Comments are closed.