در حالی‌که پنج روز از آغاز کارزارهای انتخاباتی می‌گذرد، یارگیری‌ها و آرایش‌های جدید انتخاباتی تقریباً رو به پایان است. تمام شخصیت‌ها، نهادها و احزابی که در انتخابات دور اول موضع‌گیری داشتند، در محور دو نامزد رقیب جمع شده اند و می‌روند که نبرد انتخابات را برندۀ میدان شوند.
با توجه به این یارگیری‌ها و آرایش‌های جدید انتخاباتی و نیز با توجه به فاصلۀ چهارده‌درصدی دو نامزد پیشتاز، سرنوشت انتخابات تقریباً روشن است و طبق محاسبات اولیه، تفاوت دو نامزد ۷۰ و ۳۰ درصد خواهد بود. اما با این‌همه، مشکل اصلی در انتخابات دور دوم و رای مردم نیست. مردم در همان دور نخست هم سرنوشت انتخابات را تعیین کرده و زعیم خود را انتخاب نموده بودند.
اکنون، اعتراض اصلی بر کارکرد و میکانیسم فعالیت کمیسیون‌های انتخاباتی است که سرنوشت رای مردم در آن جا وارونه می‌شود. بر فرض اگر مردم صددرصد رای خود را به صندوق یک نفر بریزد، اگر بر کارکرد کمیسیون نظارت صورت نگیرد، به یقین که نتیجۀ رای مردم معکوس خواهد بود.
سوگ‌مندانه با وجود گسترده بودن تقلب در انتخابات دور اول، این معضل از سوی نامزدان انتخابات جدی گرفته نشد. با آن که هر دو ستاد ادعای تقلب را دارند اما به نظر می‌رسد که انتخابات دور دوم نیز با شکل و شمایل قبلی کمیسیون‌های انتخاباتی برگزار خواهد شد. هیچ تغییر ساختاری و یا عزل افرادی که به تقلب متهم اند صورت نگرفت و هنوز هم روشن نیست که در آینده صورت گیرد.
افزون بر آن، طبق ادعای کمیسیون انتخابات قرار است که حدود ۴۰۰۰ محل رای‌دهی جدید، بر اساس تقاضای مردم ایجاد گردد. در همین حال بنیاد انتخابات آزاد و عادلانۀ افغانستان که نظارت انتخابات دور اول را هم بر عهده داشت، گفته است که همین رقم از محلات رای‌دهی در انتخابات دور اول، در مناطق ناامن کشور ایجاد شده بود. حالا اگر به همین‌گونه این ۴۰۰۰ محل جدید رای‌دهی ایجاد شود- آن هم طبق اطلاعات قبلی که همه در مناطق ناامن قرار دارند- بدیهی است که انتخابات دور دوم هم به تقلب آلوده خواهد شد. یک محاسبۀ سرانگشتی نشان می‌دهد که رقم آرای این محلات حدود ۲۴۰۰۰۰۰ خواهد بود و این رقمی‌ است که سرنوشت هر گونه انتخابات را تغییر می‌دهد.
در انتخابات دور اول هم دعوا بر سر لادرک شدن یک میلیون رای بود. ادعای ستاد انتخاباتی داکتر عبدالله این بود که نیم میلیون این آرا به سود آقای اشرف غنی حساب شده، و نیم دیگر آن اصلاً شمار نشده است؛ اما سوگ‌مندانه که این قضیه نیز جداً پی‌گیری نشد و معلوم نگردید که حقیقتاً یک میلیون رای کجا رفت؟
اینک پرسش این است که اگر حدود دو نیم میلیون رای دیگر از محلاتی که اصلاً امنیت کافی ندارند، بیرون بیاید. سرنوشت انتخابات چه‌گونه خواهد شد؟ به نظر می‌رسد که پاسخ این سوال الزامی‌است و کمیسیون انتخابات باید آن را پاسخ بدهد. برای ایجاد این محلات باید نیازمندی‌ها و مکان‌های امن، نشانی شوند و طبق اسناد و گزارش‌های درست، همۀ آن برای مردم تفهیم شود. هم‌چنان بر نهادهای ناظر انتخاباتی نظیر فیفا و تیفا؛ و ستادهای انتخاباتی است که از چندی و چونی ایجاد این محلات رای‌دهی سر در بیاورند. و الا تاسیس بی‌رویۀ محلات رای‌دهی، در مناطق ناامن، و نیز ابهام دلایل ایجاد و نیازمندی‌های این محلات، به جز از زمینه‌چینی برای تقلب، معنای دیگر نخواهد داشت.