احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:احمـد عمران/ 6 جوزا 1393 - ۰۵ جوزا ۱۳۹۳
باراک اوباما رییسجمهوریِ امریکا برای چهارمینبار در یک سفرِ از پیش اعلامناشده وارد افغانستان شد و در پایگاه بگرام با سربازانِ کشورش دیدار کرد. آقای اوباما در سخنرانیِ خود به نکاتِ مختلفی اشاره داشت. او از حضور سربازانِ امریکایی در افغانستان تمجید کرد و آن را برای امنیتِ امریکا مهم خواند. او گفت: «هیچ چیزی برای من به عنوان فرمانده کل قوا، به اندازۀ خدماتِ شما باارزش نیست. خدمتِ شما به من الهام میدهد که چهطور به کشورم خدمت کنم. من به نمایندهگی از ۳۰۰ میلیون امریکایی اینجا هستم تا از شما قدر دانی کنم.»
آقای اوباما در این سخنرانی، به زمان خروجِ سربازانِ کشورش از افغانستان هم اشاره کرد: «تا آخر سال جاری، تمام سربازانِ امریکایی از افغانستان خارج میشوند و افغانستانیها خود امنیتِ کشورشان را به دست میگیرند. ما توانستیم سران القاعده را از افغانستان خارج کنیم و به مناطق قبایلنشین بفرستیم. با همۀ مشکلات موجود، حالا افغانستانیها امید بیشتری به آیندۀ کشورشان دارند.»
آقای اوباما از تواناییهای نیروهای امنیتیِ افغانستان نیز با خُرسندی یاد کرد و انتخاباتِ ۱۶ حمل را بهترین نمونه از فعالیتِ آنها در عرصۀ تامینِ امنیتِ کشور دانست.
رییسجمهوری امریکا در بخش دیگری از سخنان خود، به امضای پیمانِ جنجالبرانگیزِ امنیتی میانِ دو کشور اشاره کرد و گفت امیدوار است که رییسجمهور آیندۀ افغانستان این پیمان را امضا کند.
آقای اوباما در این سفر، رییسجمهوری افغانستان را ندید، ولی با او تلیفونی صحبت کرد. سفارتِ امریکا از آقای کرزی خواست که برای دیدار با اوباما به بگرام برود، ولی آقای کرزی ترجیح داد که در پایان دورۀ ریاستجمهوریاش، دیگر دیداری با همتای امریکاییِ خود که بهشدت از یکدیگر انتقاد میکنند، نداشته باشد. اما در صحبت تلیفونی میان دو رییسجمهور، حرفِ خاصی رد و بدل نشد؛ فقط همان تعارفهای همیشهگی و صحبت در مورد انتخابات دورِ اول و رفتن به دور دوم.
در هر دو مورد، رییسجمهوری امریکا تلاش کرد که نشان دهد از روند انتخابات در افغانستان خوشحال است. شاید هم خوشحالیِ بیشتر برای این باشد که اگر بار دیگر وارد افغانستان شود، با آقای کرزی به عنوان رییسجمهور طرف نخواهد بود.
فراموش نکنیم که مناسباتِ میان ارگ ریاستجمهوری با امریکا، به میزانِ سالهای پس از کودتای ۷ ثور تنشآلود شده است. ادبیات آقای کرزی در برابر امریکا، کمتر از ادبیات رهبرانِ آن سالها نیست. آقای کرزی در یکی از تازهترین گفتوگوهایش با واشنگتنپست گفت که «مراتب خشم عمیقِ مرا به دولتمردانِ کاخ سفید برسانید». شاید این سخنِ کرزی به اندازۀ سخنِ هوگو چاوز رییسجمهوری پیشینِ ونوزیلا در مقر سازمان ملل بر امریکا سنگین آمده باشد که یک روز پس از سخنرانیِ جورج بوش رییسجمهوری پیشین امریکا، وقتی پشت میز خطابه قرار گرفت، گفت اینجا روز گذشته شیطان سخنرانی میکرد و هنوز بوی بدش به مشام میرسد.
آقای کرزی نیز پس از آنکه از امضای پیمان امنیتی با وجود تأکید جرگۀ مشورتی ابا ورزید، روابط خوبی با کاخ سفید ندارد و به همین دلیل از آن زمان تا به حال هیچ سفری به امریکا نداشته است. اما آقای اوباما میداند که پیمان امنیتی میان دو کشور بهزودی امضا خواهد شد. زیرا هر دو نامزد پیشتاز انتخاباتِ ۱۶ حمل که حالا در دور دومِ انتخابات با یکدیگر رقابت میکنند، گفتهاند که به محض رسیدن به قدرت، پیمان امنیتی میان امریکا و افغانستان را امضا خواهند کرد.
بسیاری از آگاهان سیاسی، افول بختِ آقای کرزی را در عرصۀ سیاست به این مسأله مرتبط میدانند. به باور این آگاهان، عدم امضای توافقنامۀ امنیتی خلاف تصمیم جرگۀ مشورتی، سبب شد که وجهۀ سیاسیِ آقای کرزی در میان مردم بهشدت خدشهدار شود. مردم افغانستان توقع داشتند که آقای کرزی پس از تصمیم جرگۀ مشورتی و تأکید شورای ملی، امضای توافقنامۀ امنیتی را که ثبات و امنیتِ افغانستان به آن ربط وثیق دارد، به بازیهای سیاسیِ خود تبدیل نکند. بازی سیاسیِ آقای کرزی با توافقنامۀ امنیتی، اذهانِ عمومی را نسبت به او تحریک کرد و باعث شد که میزان محبوبیتِ او بهشدت سیر نزولی پیدا کند.
در همین حال، سفر آقای اوباما، با برخی مسایلِ مطرح در امریکا و افغانستان نیز پیوند داشت. در این روزها شهروندانِ امریکایی و بهویژه نظامیان آن کشور، از نوع عرضۀ خدمات درمانی در بیمارستانهای نظامی بهشدت انتقاد دارند. گفته میشود که در بیمارستانهای نظامیِ امریکا نسبت به درمان نظامیانِ امریکایی سهلانگاریهایی انجام میشود. این موضوع با توجه به حضور سربازان امریکایی در بخشهایی از مناطق ناآرام جهان، افکار عمومیِ امریکا را نسبت به عملکرد ادارۀ اوباما برآشفته کرده است. آقای اوباما با سفرش به افغانستان و دیدار با سربازان آن کشور، خواست حمایت بیدریغِ خود را از ارتش امریکا نشان دهد. برای امریکاییها بسیار اهمیت دارد که دولتِ آن کشور در مورد وضعیتِ سربازانش چهگونه عمل میکند.
موضوع دیگر، بحث شنود مکالمات تلیفونیِ مقامها و شهروندانِ افغانستان از سوی نهادهای استخباراتیِ امریکاست. در آخرین مورد، جولیان آسانژ مسوولِ سایت افشاگرِ ویکیلیکس گفته است که اداراتِ اطلاعاتی و استخباراتیِ امریکا، تمام مکالماتِ مقامها و مردمِ افغانستان را ضبط و ذخیره میکنند. این موضوع نگرانیهایی را در میان مردمِ افغانستان بهوجود آورده و دولتِ افغانستان آن را نقض آشکارِ حاکمیتِ ملی خوانده است. هرچند آقای اوباما در سخنرانی خود در بگرام به این مسأله اشاره نکرد، ولی بدون شک دغدغۀ آن را با خود داشت. آقای اوباما به صورتِ غیرمستقیم تلاش کرد که همچنان کشورش را حامیِ افغانستان در سالهای آینده نشان دهد و به گونهیی بگوید که هیچ چیزی مانع مناسباتِ دوستانه میانِ دو کشور شده نمیتواند.
از سوی دیگر، فراموش نکنیم که حرکتهای اخیرِ آقای کرزی نیز برای کاخ سفید چندان خوشایند نبوده است. نزدیکی با چین و روسیه و حمایت از مواضعِ روسیه در قبال مسالۀ اوکراین، نمیتواند از دید امریکاییها چندان دوستانه تلقی شود. سایۀ سنگینِ این سیاستها را نیز بر مناسباتِ دو کشور که از لحاظ عملی متحد استراتژیک خوانده میشوند، میتوان حس کرد. شاید به همین دلیل در برنامۀ سفرِ آقای اوباما به کابل، دیدار با آقای کرزی از قبل پیشبینی نشده بود.
Comments are closed.