فارن پالیسی / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی
مشاوران و معاونین باراک اوباما رییس جمهور ایالات متحده تأکید دارند که سفر از پیش اعلام نشده چند روز پیش آقای رییس جمهور به افغانستان تنها و تنها به منظور قدردانی از سربازان امریکایی فعال در این کشور بوده است و هیچ ارتباطی به عالم سیاست ندارد. اما این دیدار نخستین بازدید او از افغانستان در دو سال گذشته است و درست در زمانی صورت می‌گیرد که فرمانده کُل به شدت درگیر بحث در خصوص آیندۀ جنگ در افغانستان است. اوباما در گرگ و میش هوای صبح یکشنبه به کابل و پایگاه نظامی بگرام رسید. پس از ارایه توضیحاتی از سوی فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان و سفیر امریکا در این کشور، اوباما با جمعیتی از سربازان منتظر امریکایی دیدار کرد و از تلاش‌های آنها و از خودگذشتگی‌های خود و خانواده‌های‌شان قدردانی کرد. وی به این سربازان تأکید کرد که امریکا در تمام مدت به شما فکر می‌کند و نوید داد که برای بسیاری از آنها این روزها آخرین روزهای حضور در افغانستان خواهد بود.
با این همه، اوباما به سربازان امریکایی نگفت که چه تعداد از این ۳۳ هزار نفری که در حال حاضر در افغانستان مشغول به کار هستند پس از پایان سال ۲۰۱۴ میلادی و اتمام ضرب الاجل امریکا هم در این کشور باقی خواهند ماند؟ البته وی در بخش‌هایی از سخنان خود تایید کرد که طبق برنامه او تعداد معدودی از سربازان امریکایی بدون شک در افغانستان باقی خواهند ماند. کاخ سفید در جدال بی پایان و خسته کننده‌یی با رییس جمهور فعلی افغانستان حامد کرزی برای امضای پیمان نامه امنیتی در خصوص میزان و نحوه بقای سربازان خود در این کشور پس از سال ۲۰۱۴ است. اوباما در این خصوص گفت: با توافقنامه امنیتی مشترک به فرض امضا شدن آن ، می‌توانیم خود را برای حضور محدود در افغانستان پس از ۲۰۱۴ هم مهیا کنیم. تعدادی از ما در افغانستان باقی خواهند ماند چرا که پس از تمام از خودگذشتگی‌هایی که در این سال‌ها انجام داده ایم درصدد حفظ موفقیت‌هایی هستیم که در این کشور به کمک شما به دست آمده است. ما باید مطمین شویم که افغانستان دیگر به محلی برای انجام عملیات تروریستی علیه ما تبدیل نخواهد شد.
اینکه منظور از حضور معدود دقیقاً چیست همچنان یا حداقل فعلا یک راز باقی مانده است. کاخ سفید چندین ماه را صرف سر و کله زدن‌های مداوم آمیخته به تهدید با حامد کرزی برای امضای پیمان امنیتی دوجانبه میان واشنگتن – کابل کرد. بسیاری در داخل و خارج از حلقه دولت امیدوار بودند که اوباما به صراحت در خصوص تعداد نیروهایی که در افغانستان باقی خواهند ماند، اظهار نظر کند و البته این همان گامی بود که اوباما تا به امروز تن به برداشتن آن نداده است. به نظر کاخ سفید بازده زمانی بازدید دیروز اوباما از افغانستان برای اعلام این خبر چندان مناسب نبود چرا که رابطه میان حامد کرزی و باراک اوباما به شدت تیره و تار است و به هرحال کرزی همچنان در کاخ ریاست جمهوری افغانستان مشغول است.
این سوال که چه تعداد نیروی امریکایی پس از سال ۲۰۱۴ در افغانستان باقی خواهند ماند به چالشی جدی میان کاخ سفید و پنتاگون تبدیل شده است. بسیاری از فرماندهان ارشد نظامی خواهان بقای ۱۵ هزار نیرو هستند و البته با ایما و اشاره‌های متفاوت هم اعلام کرده اند که به حضور حداقل ۱۰ هزار نفر نیازمند هستند. در سوی دیگر این میدان مقام‌های کاخ سفید ایستاده اند که خواهان بقای نیروهای کمتری حداکثر میان ۳ تا ۵ هزار نفر هستند.
این سوال که سربازان باقی مانده در افغانستان چه موظفی‌هایی دارند نیز به اندازه تعداد این سربازان مهم است. بسیاری از کسانی که خواهان بقای قدرت‌مند نیروهای امریکایی در افغانستان پس از ۲۰۱۴ هستند هم اعتقاد دارند که واگذاری فرصت‌های بیشتر به نیروهای امنیتی افغانستان از اهمیت فوق العاده‌یی برخوردار است. نیروهای امریکایی که در افغانستان باقی بمانند باید در مسیر تعلیم و آموزش سربازان افغانستانی قرار گرفته و البته مهارت‌هایی را که تاکنون به آنها آموزش داده نشده را به آنها بیاموزند. یکی از مقام‌های سابق پنتاگون هفته گذشته در کمیته سیاست خارجی کنگره امریکا اعلام کرد که بقای چیزی حدود ۱۰ هزار نیرو برای به ثمر رساندن اهداف امریکا در افغانستان کافی خواهد بود.
علاوه بر پرسش‌هایی در خصوص کمیت و کیفیت حضور نیروهای امریکایی در افغانستان ، اوباما باید راهی برای تعامل و یا کنار آمدن با دولت کرزی در ماه‌های باقی مانده از ریاست جمهوری وی هم بیندیشد. واشنگتن و کابل هیچ گونه تلاشی برای مخفی کردن رابطه پرتنش دوجانبه نکردند . اوباما روز یکشنبه در دیدار کوتاهی که از افغانستان داشت با حامد کرزی ملاقات نکرد و کرزی هم دعوت اوباما برای پیوستن به او در پایگاه نظامی بگرام را نادیده گرفت. حرکتی که به خودی خود مصداق سردی روابط دوجانبه است. حامد کرزی اعلام کرد که حاضر است طبق رسوم افغانستان از آقای اوباما استقبال کند اما هرگز برای دیدار با او به بگرام نخواهد رفت. با این همه اوباما هنگام ترک افغانستان با کرزی تماس تلفنی گرفته و از تلاش‌های نیروهای افغانستان در بهبود شرایط قدردانی کرده و همچنین برگزاری دور اول انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان را تبریک گفت. کاخ سفید منتظر نتیجه این انتخابات و روی کار آمدن دولتی جدید در افغانستان است. با این همه انتخابات در دور نخست به پیروزی فرد خاصی منتهی نشد و دور دوم هم در ماه آتی میلادی برگزار خواهد شد. هر دو کاندیدا یعنی عبدالله عبدالله و اشرف غنی احمدزی موافقت خود را با امضای توافقنامه امنیتی دوجانبه با امریکا اعلام کرده اند.
اوباما در دیدار با سربازان امریکایی از فداکاری‌های آنها قدردانی کرده و البته اشاره‌یی هم به لیستی از موفقیت‌های امریکا در افغانستان کرد. این لیست موفقیت در حوزه‌هایی مانند غلبه بر طالبان و افزایش توان نیروهای امنیتی افغانستان را در بر می‌گرفت. اوباما در سخنان خود اعلام کرد که امریکا در هر دو این حوزه‌ها ماموریت خود را به پایان برده است. اوباما در بخش‌های دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه القاعده ناپدید شده است گفت: ما اعلام کرده بودیم که بهشت امن القاعده را از میان خواهیم برد و از آن زمان تاکنون به رهبری القاعده در بسیاری از مناطق طایفه یی پایان داده ایم.نیروهای ما در بگرام تلاش فراوانی برای تحقق این هدف ما انجام دادند.
اوباما در سخنان خود تأکید کرد که تا پایان مبارزه جهانی علیه این گروه شبه نظامی همچنان زمان بسیاری باقی است: شاید رهبری القاعده بر روی سراشیبی قرار گرفته باشد اما در سایر مناطق جهان طرفداران القاعده در حال فعالیت هستند و تهدیدی جدی به حساب می‌آیند. ما همچنان در این جبهه قوی و هوشیار باقی خواهیم ماند.