کمیسیون مستقلِ انتخابات در حالی صحبت از آماده‌گی‌ها و تلاش‌هایش برای برگزاری دور دومِ انتخاباتِ بهتر و دقیق‌تر از دور اول دارد، که هنوز نه دو رقیبی که قرار است به رقابت بپردازند و نه مردم، هیچ‌کدام از کارکرد کمسیون‌های انتخاباتی راضی و خشنود نبوده و هنوز هم ده‌ها پرسش و ابهام در مورد مکانیزمِ رأی‌دهی و بررسی آرا و شکایاتِ انتخاباتی وجود دارد.
کارکردِ نه‌چندان شفاف و قناعت‌بخشِ کمیسیون مستقل انتخابات در دور اول، بیشترین تأثیر را بر روی میزان اشتراکِ مردم در دورِ دوم خواهد داشت. با یک نگاه به جوِ عمومی و افکار عامه، می‌توان نتیجه گرفت که نوعی یأس و ناامیـدی در مردم نسبت به تأثیرگذار بودن یا نبودنِ رأی‌شان رونما شده است. شهروندانی که با قبول همۀ خطرات و تهدیدهای امنیتی به پای صندوق‌های رأی رفتند و خواستند که خود سرنوشت سیاسیِ خویش را رقم بزنند، بعد از انتخابات و حاشیه‌هایی که بر آن عارض شد، دانستند که از شعارِ مردم‌سالاری سر دادن تا اراده و خواستی قوی برای تحققِ آن پیدا کردن، بسیار فاصله وجود دارد.
آن‌چه این روزها دغدغه‌ساز شده و هم ستاد انتخاباتیِ دو رقیب و هم مردم را حساس‌تر ساخته است، صحبت از صدها سایتِ تازه‌یی‌ست که قرار است برای برگزاریِ هرچه بهترِ انتخابات در دور دوم ایجاد شوند. این سایت‌ها در کجا خواهند بود؟ با چه مکانیزم و بر اساسِ کدام اولویت‌ها و ضرورت‌ها ایجاد خواهند شد؟ و برای این ایجاد شدن، چه کسانی طرفِ مشورت قرار خواهند گرفت؟ تا چه میزان و پیمانه، این نیازسنجی‌ها بر اساسِ چشم‌داشت‌ها و گزارش‌هایی بوده که رقبای فعلیِ حاضر در میدان ـ یعنی تیم داکتر عبدالله عبدالله و اشرف‌غنی احمد زی ـ از خلأها و کمبودهایی که در دور اول وجود داشته، ارایه کرده‌اند؟
این پرسش‌ها و ده‌ها پرسشِ سرنوشت‌ساز دیگر، هنوز به قوتِ خود باقی‌ست و در حالی که فرصتِ زیادی تا برگزاری انتخاباتِ دور دوم باقی نمانده، هر روز گمانه‌زنی‌ها و تیوری‌های جدیدی در میان افکار عمومی، ایجاد، خلق و یا حتا تزریق می‌شود که بدون شک به نفعِ انتخابات و حضور مردمی نخواهد بود، و باعث و بانیِ همۀ این سم‌پاشی‌ها و زمینه‌سازِ همۀ این سوء‌ظن‌ها نسبت به شفافیت و بی‌طرفی کمسیون انتخابات که یگانه مرجع باصلاحیت در امر مدیریت و برگزاری انتخابات است، خود این کمسیون و مسوولانِ آن بوده‌اند.
هر باری که مردم شفافیت خواستند، پاسخ‌های ناکافی و مبهم دریافت کردند و هر بار که دل به بی‌طرفی آن‌ها بسته شد، به‌نوعی جانب‌دارانه عمل کردنِ آن‌ها رونما شد. این‌بار، هم مردم و هم رقبای فعلی، بزرگترین نگرانی‌شان، فقدان یک ارادۀ قوی و همه‌گیر در کمیسیون انتخابات مبنی بر بی‌طرفانه، شفاف و عادلانه برگزار کردنِ انتخابات است. اگر یک برنامۀ روشن و یک مدیریتِ اصولی در رابطه با برگزاری انتخابات به میان نیاید، هرگز نخواهیم توانست با افزایش و یا کاهش سایت‌ها، نواقص و کم‌کاری‌های دورِ اول را جبران کرده و امیدی به بهبود انتخابات در دورِ دوم داشته باشیم. باید برای هر سایتی که می‌خواهند در هر منطقه و ولایت و روستایی ایجاد کنند، توضیح و دلیلی قناعت‌بخش ارایه شود؛ چرا که بدون شک اضافه کردنِ سایت‌های رأی‌دهی بدون ارایۀ مبنای منطقی این تصمیم، هیچ سودی به حالِ انتخابات به‌جز زمینه‌سازی بیشتر برای تقلب نخواهد داشت.
مردم حق دارند که از تمام جزییاتِ تصمیم‌های کمیسیون‌های انتخاباتی مطلع شوند، و رسانه‌ها در این شب و روزها رسالتی خطیرتر و سنگین‌تر بر عهده دارند که مرحله به مرحله با گزارش و پوشش خبری، کنجکاوی و مردم‌محوری و صد البته با حفظ توازن و بی‌طرفی، مسایل و رویدادهای انتخاباتی را با مردم شریک بسازند تا مردم هرچه بیشتر احساس کنند که در عرصۀ انتخابات و مسایل مربوط به آن دخیل و سهیم‌اند.
باید برای این درجه از دل‌سردی و ناباوری مردم، پیش از فرا رسیدن روزِ انتخابات فکری کرد. اگر مردم این‌بار به پای صندوق‌های رأی نروند یا این‌که حضورشان کم‌رنگ یا بی‌رنگ باشد، بدون شک صدمه و لطمۀ بزرگی به دموکراسی و بنیانِ آن وارد خواهد آمد؛ و حکومتی که از بطنِ این ناامیدی و این دل‌سردی و عدم حمایتِ مردمی بیرون بیاید، به‌قطع نخواهد توانست مشروعیت و دوام و قوامی را که جزوِ شاخصه‌های یک حکومت مقتدر و مردمی است، از آنِ خود کند. در این میان، نقش کمیسیون مستقل انتخابات و عمل‌کرد، کارکرد و موضع‌گیری‌های آن، برجسته‌تر از هر نهاد و ارگانِ دیگر به چشم می‌آید. مرجع نهایی تصمیم‌گیری در مورد انتخابات اگر آن‌ها هستند؛ باید این بار و در این دور، نهایت کوششِ خود را به خرج دهند که باور مردم را نسبت به سرنوشت‌ساز بودن رأی‌شان، خدشه‌دار نساخته و با وضاحت‌بخشی و توضیح و تحلیلِ جامع و منطقی و شفاف در مورد تصمیم‌ها و برنامه‌های عملی‌شان برای برگزاری دور دوم انتخابات، به افکار عمومی کمک کنند تا یک بارِ دیگر دلیل و امیدی برای رفتن به پای صندوق‌های رأی در خود بیابند. در غیر این صورت، مردمی که در ابهام باقی بمانند و به سوالات و دغدغه‌های‌شان احترام نشود، هرگز حاضر نخواهند بود یک بارِ دیگر به قیمت جانِ خود هم که شده در بازی نافرجامی اشتراک کنند که نتیجه نه از دل صندوق‌های رأی، که از پشت پرده‌های هزارتوی سیاست و زدوبندهای سیاسی و مافیایی بیرون خواهد آمد. این تفکرِ خطرناکی‌ست که اگر به یک باور عمومی مبدل شود، هیچ انتخاباتی در این دیار موفق نخواهد بود و هیچ حکومت انتخابی تحت یک‌چنین شرایطی متولد نخواهد شد!
توقعِ مردم هم از دو رقیب باقی‌مانده در میـدان این است که سودجویی‌ها و نفع‌محوری‌ها را کنار گذاشته و با صداقت و شفافیتِ خودشان، کمیسیونِ انتخابات و دیگر نهادهای دخیل و یا تأثیرگذار در انتخابات را وادار کنند که حتا خیالِ استفاده از ابزار تقلب و رأی‌سازی را برای حتا بُرد خودشان، به سر راه ندهند و از مبارزه‌یی شرافت‌مندانه حمایت کنند که به پیـروزی ارادۀ مردم منتهی می‌گردد.