در حالی که کمتر از دو هفتۀ دیگر به برگزاری انتخابات دورِ دوم مانده است، گمانه‌زنی‌ها بر آن است که سطحِ مشارکتِ مردم در این دور، به نسبت دورِ نخست کمتر خواهد بود. این گمانه‌زنی هرچند تا اندازه‌یی بدبینانه است، اما اگر به منطق و استدلالِ این گمانه‌ها توجه شود، تا جایی قابل تأمل می‌نماید.
گمانۀ کاهشِ سطح مشارکتِ مردم در انتخاباتِ دور دوم، چند دلیل دارد و این دلایل، ما را وا می‌دارد که روی چند نکته درنگ کنیم.
نخستین موضوعی که باعث می‌شود کاهش مشارکت در انتخابات پیش‌بینی شود، نفس رفتنِ انتخابات به دورِ دوم است. قول معروفی‌ست که هر کار یک‌دفعه‌اش خوش است. مردم یک بار از خانه‌های‌شان بیرون آمدند و به‌صورت گسترده در انتخابات اشتراک کردند. اکنون به‌صورت طبیعی، این عطشِ روانی فرو نشسته است و در واقع به‌طور طبیعی، از شوق عمومی برای اشتراک در انتخابات کاسته شده است. افزون بر آن، انتظار طولانی در صف‌های طویل رای‌دهنده‌گان، خود می‌تواند شمار زیادی را از اشتراک در پروسۀ رای‌دهی باز دارد. زیرا اکثر مردم، فقیر و در غمِ نانِ شب و روز اند؛ انتخابات بدون آن هم، ماه‌هاست که بازارِ کارِ مردم را از رونق انداخته و محتمل است که بسیاری، برای اعتراض هم که شده، در این پروسه اشتراک نکنند.
دلیل مهم‌تر دیگر، مسالۀ اعلام نتایجِ انتخاباتِ دور اول و مبهم ماندنِ تقلب‌های انتخاباتی در آن زمان بود. بر بنیاد گزارش‌های مختلف، یک تا دو میلیون رای مردم، سرنوشت‌شان مبهم و مغشوش باقی مانده است. حدس زده می‌شود که این وضع بر کاهش مشارکتِ مردم در انتخاباتِ دور دوم تأثیر به‌سزایی داشته باشد. البته اکنون هر دو نامزد، برگزاری انتخاباتِ دور دوم را پذیرفته‌اند و تذکری اضافی در این خصوص مطرح نیست. اما با آن‌هم، عمل‌کرد کمیسیون‌های انتخاباتی در دور نخست، سطح مشارکتِ مردم را در دور دوم پایین خواهد آورد.
مسالۀ دیگر، امنیتِ انتخابات است؛ موضوعی که به‌یقین مایۀ نگرانی مردم می‌باشد. تدارکات و آماده‌گی‌های امنیتی در دور نخستِ انتخابات، بسیار پُررنگ بود. در هر ساحه، ایست‌های بازرسی و تلاشی‌های گوناگونی به چشم می‌خورد. اکثراً تمام عبور و مرورهای وسایط نقلیه از یک شهر به شهرِ دیگر و همین‌گونه از کشورهای همسایه به داخل، به‌دقت وارسی می‌شد؛ اما بر بنیاد گزارش‌هایی که برخی از رسانه‌ها منتشر کرده‌اند، اینک چنین امری به مشاهده نمی‌رسد. بنابراین، تصور می‌شود که آماده‌‌گی‌های امنیتی در دورِ دوم به نسبت دورِ نخست کمتر است و این نکته به خودیِ خود می‌تواند سطح مشارکتِ مردم را کاهش بدهد.
موضوعِ دیگر می‌تواند کم شدنِ تعداد نامزدان در انتخاباتِ دور دوم باشد. به این معنا که در انتخاباتِ دور دوم، تنها دو نفر به رقابت می‌پردازند، حال ‌آن‌که در دور نخست هفده تن به مصافِ هم رفته بودند. این هفده تن در مجموع، از راه‌های مختلف و از مجراهای گوناگون، با تمامِ مردم رابطه قایم کرده بودند که این کار، برای دو تن نامزد دشوار است. با آن‌که همۀ نامزدانِ بازنده در ترکیب ستادهای انتخاباتیِ دو نامزد پیشتاز حضور پیدا کرده‌اند، اما تردیدی نیست که آن‌ها همۀ هواداران‌شان را راضی به رای دادن به دو نامزد پیشتازِ کنونی کرده نمی‌توانند و چه بسا ممکن که شمار قابل توجهی از مردم، آرمان‌ها و آرزوهای‌شان را در چهرۀ دو نامزد کنونی نبیـنند و بنابراین، در پروسۀ انتخابات مشارکت نورزند.
به هر صورت، تمام آن‌چه در بالا آمد، قابل تأمل است‌ـ هرچند به‌صورت بسیار قطعی محقق نیست. با این‌همه، برای پیش‌بینی و جلوگیری از کاهش سطحِ مشارکت مردم در انتخابات؛ بر همه‌گان است که برای روز بیست و چهارم جوزا تبلیغات گسترده کنند. این تبلیغ می‌شود از طریق رسانه‌ها، منابر، مساجد، تکایا، مکاتب و… انجام پذیرد. افزون بر آن، تمام شخصیت‌ها و نخبه‌گان ملیِ کشور نیز باید برای بلند بردن سطحِ مشارکتِ مردم دست به کار شوند تا خدای نخواسته، نشود که کاهش مشارکت در انتخابات، سبب بحرانِ مشروعیت گردد.