به دنبال توافقِ هر دو نامزد مبنی بر تفتیش صد در صدِ آرای دور دوم انتخابات، کمیسیون شکایات انتخاباتی برای مهندسی روند تفتیش آرا، ۶۹ نفر از کارمندان ولایتیِ این کمیسیون را دست‌‌چین کرده و به مرکز خواسته است تا در پروسۀ تفتیش، به نماینده‌گی از این کمیسیون شرکت کنند.
فهرست کارمندان ولایتیِ کمیسیون شکایات انتخاباتی که به مرکز خواسته شده‌اند، به‌وضوح می‌رساند که این کمیسیون در کوشش مهندسیِ روند تفتیش آرای دورم دومِ انتخابات ریاست جمهوری است و به‌شدت تلاش می‌ورزد تا تقلب وسیع و گسترده‌یی را که در دور دومِ انتخابات ریاست‌جمهوری صورت گرفته، پنهان کند.
کمیسیون شکایات انتخاباتی، ۱۰۲ کمیشنر در ۳۴ ولایت افغانستان دارد که همه در پُست سیاسی کار می‌کنند و نزدیک به ۳ هزار دالر امریکایی ماهانه معاش اخذ می‌کنند؛ اما این کمیسیون به استثنای رییس کمیسیون شکایات انتخاباتی در بلخ، هیچ‌یک از رؤسا و یا کمیشنران ولایتیِ خویش را برای شرکت در روند تفتیش آرا به مرکز نخواسته است.
فهرست نشان می‌دهد که کمیسیون شکایات انتخاباتی، از هر ولایت کارمندی را برای شرکت در تفتیش آرا به مرکز فرا خوانده است که همیشه به دستور کمیسیون مرکزی، به جانب‌داری از یک نامزد خاص عمل کرده‌اند.
به گفتۀ یک منبع از کمیسیون شکایات انتخاباتی، از میان ۶۹ کارمند ولایتی کمیسیون که به مرکز خواسته شده‌اند، بیش از ۵۰ نفر آن‌ها از اقوام پشتون و ازبک، و متباقی تاجک و هزاره می‌باشند. به گفتۀ او، شمار معدود تاجیک‎ها و هزاره‌هایی که خواسته شده‌اند، یا دارای توان‌مندیِ اندک‌اند و یا تعلق به یکی از کسانی دارند که در کمیسیون مرکزی شکایات انتخاباتی، به حیث کمیشنر، رییس و … کار می‌نمایند و اهداف خاصی را در انتخابات تعقیب کرده‌اند.
در فهرست به‌روشنی دیده می‌شود که کمیسیون شکایات انتخاباتی، مهره‌چینی کرده است و از هر ولایت کسانی به دفتر مرکزی فراخوانده شده‌اند که در مسیر خواسته‌های کمیسیون مرکزی عمل می‌کنند. در گزینش افراد برای شرکت در روند تفتیش آرا، هیچ‌گونه معیار مشخص و یکسان برای تمامی ولایت‌ها در نظر گرفته نشده است.
آن‌طوری که در جدول دیده می‌شود، از ولایت پروان، مدیر عمومی تحلیل و بررسی خواسته شده است. اما آمر دارالانشا نه. از کاپیسا، آمر دارالانشا و عضو تحلیل و بررسی خواسته شده‌اند، ولی مدیر عمومی تحلیل و بررسی که مسوولیت و آگاهیِ بیشتر نسبت به پروسۀ انتخابات دارد، خواسته نشده است. از ولایت بلخ، برخلاف همۀ ولایت‌ها، رییس کمیسیون، آمر دارالانشا و دو عضو موقتِ بخش تحلیل و بررسی خواسته شده‌اند و مدیر عمومی تحلیل و بررسی و عضو دایمی این بخش خواسته نشده است. و بلخ، یگانه ولایتی‌ست که رییس آن به گونۀ استثنایی، به دلایل خاصی به مرکز خواسته شده است. از سمنگان تنها عضو تحلیل و بررسی خواسته شده است؛ درحالی‌که از ولایت‌های کنر و زابل، همۀ کارمندان بخش دارالانشا خواسته شده‌اند. به همین ترتیب، تفاوت عجیب و غریبی در نحوۀ گزینش افراد از هر ولایت به چشم می‌خورد. جالب این است که از چند ولایتی که کارمندان دارالانشای آن به نفع هیچ نامزدی کار نکرده‌اند و طرف‌دارِ عدالت و تطبیق قانون اند، هیچ‌کس به مرکز خواسته نشده است.
تعجب‌آور این است که در بسیاری از ولایت‌ها، رییس کمیسیون و سایر کمیشنران کمیسیون شکایات انتخاباتی، اصلاً از این پروسه هیچ‌گونه آگاهی ندارند و با آن‌ها هیچ‌گونه مشوره در این رابطه نشده است؛ در حالی که اصول اداری ایجاب می‌کند که افراد به انتخاب رؤسای کمیسیون‌های ولایتی شکایات انتخاباتی و با در نظرداشت میکانیزمِ واضح و یکسان برای تمام ولایات، به مرکز فرستاده می‌شدند.
پرسش جدی این است که ۱۰۲ نفر عضو کمیسیون شکایات انتخاباتی که در ۳۴ ولایت افغانستان این روزها بی‌کار اند و معاش مفت می‌گیرند، چرا به مرکز خواسته نشده‌اند؟ چرا کمیسیون شکایات انتخاباتی کارمندان مشخصی را برای شرکت در تفتیش آرا به مرکز خواسته است؟ چرا معیار واضح و یکسان در فراخواندن کارمندان از ولایت‌ها مد نظر گرفته نشده است؟ فرا خواندن رییس یک ولایت به طور استثنایی برای شرکت در تفتیش آرا، چه مفهومی را ارایه می‌کند؟ و… .
به نظر می‌رسد که روند تفتیش آرا به‌شدت در حال مهندسی است و کمیسیون شکایات انتخاباتی در هماهنگی با کمیسیون انتخابات، در پی پنهان کردنِ تقلب گسترده و وسیعی‌ست که در دور دومِ انتخابات صورت گرفته بود.
اگر توجه جدی به این مسأله صورت نگیرد، روند تفتیش آرا بی‌نتیجه پایان خواهد یافت و بدون این‌که آرای پاک از ناپاک جدا شود، نتیجۀ نهاییِ انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام خواهد شد.