رییس‌جمهور کرزی می‌گوید که اگر سیزده سال پیش تجربۀ امروز را می‌داشت، بازار آزاد را با شکل و شمایل کنونی، نمی‌پذیرفت.
آقای کرزی در گفت‌وگویی به صدای امریکا گفته است که او حالا پس از ۱۳ سال، بسیار تغییر کرده و اگر تجربۀ کنونی او سیزده سال پیش می‌بود، دربارۀ بسیاری از مسایل از جمله در رابطه‎اش با غرب و در زمینۀ بازار آزاد، برخورد متفاوتی می‌داشت.
رییس‌جمهور کرزی در پاسخ به این پرسش که بزرگترین اشتباه‌تان در سیزده سال گذشته چه بوده است، گفت: «یکی از اشتباهاتم پذیریش نظام بازار آزاد در سیستم اقتصادی کشور بود؛ بدون این‎که فکر کرده باشیم آیا این نظام به افغانستان مناسب است یا خیر، این نظام اقتصادی را پذیرفتیم.»
آقای کرزی از حکومت آینده خواست که روی این مسأله فکر کند. او گفت که ما قبلاً در این مورد فکر را شروع کرده‎ایم، ولی نیازمند بازنگری و یک فکر دوباره است.
آقای کرزی این اظهارات را درحالی بیان می‌کند که تا پایان دورۀ مأموریتش یکی‌دوماهی بیش باقی نمانده است.
برخی از اقتصاددانان هنگامی‌که حکومت افغانستان چندسال‎ پیش اقتصاد بازار آزاد را به عنوان سیستم اقتصادی کشور پذیرفت، با این اقدام مخالفت کردند و گفتند که افغانستان در شرایط کنونی آمادۀ پذیرش چنین نظامی در سیستم اقتصادی‌اش نیست؛ اما این درخواست‌ها همواره از جانب مقام‎های حکومتی رد می‎شد.
برخی از تحلیلگران معتقد هستند که بازار آزاد سبب شده است که امروز جمع کوچکی از مردم، سرمایه‎دار و جمع بزرگی از مردم، تهی‌دست و فقیر شوند و طبقۀ متوسط جامعه نیز درحال از بین رفتن باشد.
دکتر لطیف پدرام عضو مجلس نماینده‏‎گان و یکی از منتقدان سرسخت نظام اقتصاد بازار در افغانستان در پیوند به اظهارات اخیر حامد کرزی نامه‎یی به او فرستاده است. در این نامه، بخشی از جریان گفت‏‎وگوی آقای پدرام با رییس‎جمهور کرزی که چندی پیش صورت گرفته، نگاشته شده است.
در این نامه خطاب به آقای کرزی گفته شده است که آنچه به نام بازار آزاد ترویج کرده‌اید به نفع کشور ما و به نفع لایه‌ها واقشار و طبقات فقیر اجتماعی نیست.
او گفته است: از این سیاست اقتصادی فقرزدایی وعدالت بیرون نمی‌آید. در کشور جنگ زده‌یی مثل افغانستان، برای سال‌های طولانی، تا جامعه جان بگیرد، دولت می‌باید بر کار ملک نظارت و تدبیر کند؛ جلو دزدان و غارتگران را بگیرد؛ خصوصی‌سازی بی‌رویه و فاقد هرنوع انضباط اقتصادی وحس انسان‌دوستی لایه‌های تهی‌دست جامعه را به پرتگاه نابودی می‌کشاند.
او گفته است: نقد مستمر سیاست‌های اقتصادی دولت و همین بازار آزاد از کارهای تیوریک و همیشگی ما بوده است؛ اما شما هیچگاه آن نقدها را نخواندید و آن اعتراض‌ها را نشنیدید.
اما برخی دیگر می‎گویند که اگر مولفه‎های اقتصاد بازار آزاد درک می‎شد و مافیای اقتصادی «مهار» می‎گردید، امروز با سیستم اقتصادی بازار آزاد در وضعیت بسیار خوبی قرار می‎داشتیم.
فیصل امین، استاد جامعه شناسی در دانشگاه کابل، می‎گوید که بازار آزاد هم می‌تواند پیامدهای خوب و مثبت داشته باشد و هم پیامد‌های منفی و مرگبار.
به گفتۀ او، اگر با توجه به محاسبات و دادوستد تجارتی نگریسته شود، یگانه گزینه برای توسعۀ پایدار اقتصادی اقتصاد بازار آزاد است.
به گفتۀ آقای امین، افغانستان جدایی از جهان دیگر نمی‌‌‌‌باشد و باید با این مدل پیش برود. نفس نظام اقتصاد بازار آزاد بد و منفی نیست؛ در بسیاری از کشورها بازار آزاد باعث پیشرفت اقتصادی گردیده است؛ اما در افغانستان با توجه به دو نکته، نتوانستیم تجربۀ خوبی از نظام اقتصاد بازار داشته باشیم:
۱٫ مردم افغانستان با نظام اقتصادی پلان‌مرکزی یا دولت‌محور عادت کرده‌اند و زود آمادۀ پذیرش نظام اقتصاد بازار نیستنند و از این جهت بدبینی‌ها نسبت به این مدل بیشتر گردید.
۲٫ بنابر ضعف در شناخت از اصول و مؤلفه‌های نظام بازار، ما نتوانستیم که این مدل را به صورت درست‌اش تجربه نماییم.
این استاد جامعه شناسی در دانشگاه کابل در پاسخ به این پرسش که افغانستان سیزده سال پیش آمادۀ پذیرش چنین نظامی بود، گفت: «سیزده سال پیش مهم این نبود که افغانستان آماده بود یا خیر؛ نکتۀ مهم این بود که افغانستان باید یک مدل پذیرفته شدۀ جهانی را بپذیرد که آن مدل نظام اقتصاد بازار آزاد بود.
او گفت: «من چندان بدبین به نظام اقتصاد بازر نیستم و ما در حال گذار از بحران نظام اقتصاد بازار هستیم و تا هنوز از لاک و مرحلۀ بحران، گذار نه‌کردیم؛ بناً نیاز به زمان بیشتر دارد، مشروط به این‌که مافیایی‌که در داخل نظام بازار آزاد شکل گرفته، مهار گردد؛ در غیر آن امکان سوءاستفاده از این مدل در کشورهای جهان سوم به‌خصوص افغانستان می‌تواند وجود داشته باشد.»
آقای امین باور دارد که در اقتصاد ارتباطی جهان، با کدام مدل دیگری نمی‌توانیم چرخۀ نظام اقتصادی خویش را پیش ببریم؛ حتی بنده با تلفیقی بودن نظام یعنی: اقتصاد سوسیالیستی و اقتصاد بازار موافق نیستم.
او گفت که بازار آزاد در صورتی می‎تواند برای رشد اقتصادی کشور موثر واقع شود که ظرفیت مدیریتی خویش را بلند ببریم؛ از نقش مافیای اقتصادی جلوگیری نماییم؛ به تامین امنیت و ایجاد فرصت‌های شغلی، ایجاد زمینۀ سرمایه گذاری‌ بپردازیم.
استاد فیصل امین گفت: «رییس‏جمهوری در پایان ماموریت‌اش اذعان داشته که با نظام اقتصاد بازار موافق نیست؛ آقای کرزی پس بفرماید بدیل این سیستم اقتصادی را برای ما معرفی کند که با کدام بدیل، چرخۀ نظام اقتصاد افغانستان را می‌چرخاند.»!