فرستاده ویژه چین در افغانستان که به تازه‌گی به این مقام منصوب شده، گفت که کشورش قصد ندارد خالیگاه ناشی از خروج نیروهای امریکایی در افغانستان را پر کند، اما در بخش کمک به بازسازی افغانستان نقش «عظیم» تجارتی بازی خواهد کرد.
چین که از طریق یک کوهستان باریک و تقریبا غیرقابل عبور با افغانستان مرز مشترک دارد، بدون سر و صدا در حال آماده شدن برای به عهده گرفتن مسوولیت بیشتر در این کشور است. تا پایان سال روان، بخش بیشتر نیروهای تحت رهبری ایالات متحده امریکا افغانستان را ترک می‌کنند.
برخی از مقام های غربی گفتند که چین احتمالاً قصد دارد نقش استراتژیک در صحنه سیاسی افغانستان بازی کند. اما سون یوکسی که روز جمعه به عنوان نماینده ویژه چین در افغانستان منصوب شد، گفت که فعالیت چین در این کشور عمدتاً تجارتی خواهد بود.
سون پیش از این که روز سه شنبه پکینگ را به قصد افغانستان ترک کند، به خبرنگاران گفت: «به گمان من، ایده پر کردن یک خالیگاه پس از خروج نیروها، وجود ندارد».
برخی از مقام‌های غربی با انتقاد از چین گفتند که این کشور از تلاش‌های ایالات متحده بهره می برد که با رهبری عملیات امنیتی دست القاعده را از مناطق هم مرز با چین کوتاه کرده و دسترسی به منابع افغانستان را برای جامعه بین المللی آزاد گذاشته است.
چین از زمان براندازی طالبان در سال ۲۰۰۱ تا به حال مبلغ اندک ۲۵۰ میلیون دالری برای بازسازی افغانستان کمک کرده و کمک امنیتی اش بیشتر به عرضه آموزش در مبارزه با مواد مخدر محدود بوده است.
اما یک شرکت دولتی چین در یک معامله بی سابقه ۳ میلیارد دالری برای استخراج مس در افغانستان فعالیت دارد. گفتنی است که بخش زیادی از کار بهره برداری از ذخایر معادن به خاطر حملات شورشیان متوقف شده است.
سون گفت که چین با خوشحالی در انتظار فعالیت به مراتب بیشتر اقتصادی است که به گفته او جهت برقراری ثبات ضروری می باشد. این دیپلومات چینی گفت، ما در درازمدت بیشتر از راه تجارت به همکاری با افغانستان خواهیم پرداخت و در بازسازی اقتصادی کشور سهم خواهیم گرفت. مبالغ عظیمی به این منظور سرمایه گذاری خواهند شد.
سون گفت که حفظ ثبات افغانستان با افزایش نیروهای نظامی تامین نمی شود، بلکه باید برای بازسازی سریع به این کشور کمک شود. او ابراز امیدواری کرد که شاهد کاهش سریع تجهیزات نظامی و افزایش رفاه مردم باشد.
«بهترین مرحله»
سون که یک دیپلومات کهنه کار است و از اواخر دهه ۱۹۷۰ در افغانستان تجربیاتی کسب کرده، گفت که همکاری ایالات متحده و چین در افغانستان یکی از «بهترین و روشن ترین مراحل» در مناسبات میان دو قدرت است که معمولا با تنش همراه می باشد.
او از خروج بخش عمده نیروهای تحت رهبری ایالات متحده استقبال کرد و گفت که کشورش از این که امریکا شمار کوچکی از نیروهایش را در افغانستان باقی می گذارد، خشنود است.
یک نگرانی اصلی برای چین، ملیشه های جدایی طلب متعلق به قوم اویغور در منطقه شین جیانگ می باشند که اگر در افغانستان دوباره هرج و مرج حاکم شود، به نفع آن ها خواهد بود.
گمان می‌رود که جنگجویان اویغور در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان مستقر باشند. سون گفت که نمی داند چه تعداد از ملیشه های اویغور در آن مناطق به سر می برند. اما به گفته او شمار آن ها پیش از براندازی طالبان در سال ۲۰۰۱ به صدها تن می رسیده است.
چین گفت که ملیشه‌های اسلام گرا در عقب موجی از حملاتی هستند که چندی پیش جان تقریبا ۲۰۰ تن را در این کشور گرفت.
اویغورهای مقیم خارج کشور و گروه های حامی حقوق بشر می گویند که سیاست سرکوب گرایانه حکومت چین در شین جیانگ به شمول کنترول مسایل دینی و فرهنگی اویغورها، باعث بروز ناآرامی ها شده است. چین این ادعاها را رد می کند.