داکتر ارشاد:
روی هم رفته، به رغم خوشبینی‌هایی که در اصل اقدام دارم، اما متناسب به صنف جامعه و ماهیت اجتماعی که در افغانستان وجود دارد، چنین طرح‌ها چنانی که در صحبت‌های بعضی از دوستان در این میز هم بیان شد، معتقدم در چنین جامعه‌یی اگر آجندای ملی بیشترین تمرکز خود را روی نخبه‌گان سیاسی و کسانی که به هر حال به صورت مستقیم درگیر رویدادهای کلان کشور هستند بیشتر کمک کند؛ مشکل در ساختار نظام سیاسی ممکن نباشد که با پیشکش کردن چنین طرحی رسماً اعلام بکنیم که رویه‌های دموکراتیک در افغانستان به پایان خود رسیده است و گویا انسانی افغانی سرسازش با الگوهای دموکراتیک را نمی‌تواند داشته باشد.
فکر می‌کنم طرح آجندای ملی مبتنی است به طرح برخی ارزش‌هایی که اساساً ارجاع داده می‌شود به ارزش‌های دموکراتیک؛ خوب است تمهیداتی در این طرح جستجو شود تا کارگذاران سیاسی در پنج سال آینده مدیریت کلان را به دست می‌گیرند التزام عملی به این اصول پیدا کنند.

داوود مرادیان/آگاه روابط بین الملل
به صورت بسیار خلاصه اگر عرض شود، در صحبت‌هایی که امروز از آدرس‌های مختلف شنیدم یک ترس عمومی همۀ ما را در برگرفته است؛ ما از آدرس‌های مختلف هراس‌ناک هستیم که قرار است چه اتفاق بیافتد.
آنچه که بسیار مهم است این که ما از دموکراسی نباید هراس داشته باشیم؛ آنچه را که باید هراس داشته باشیم انارشیسم است که در این نوع همه بازنده خواهند بود.
در چارچوب دموکراسی شاید همۀ ما نتوانیم حداکثر خواست‌های خود را برآورده سازیم اما در چاچوب این گونه نظام نباید هراس داشته باشیم و از این گفتمان‌ها و مخالفت‌هایی که صورت می‌گیرند نباید نگران باشیم چون بخشی از دموکراسی است.
در این روزها یکی از مقالات را می‌خوانم که هفتاد و پنج کشور دنیا را نام گرفته اند که در مورد الگوهای نظام سیاسی شان اختلاف نظر وجود دارد؛ در میان این کشورها امریکا تا کشورهای اروپایی و عربی این مشکلات وجود دارد ما از اختلافاتی که از نوع الگوی حکومت‌داری در افغانستان است نباید نگران باشیم چون این روندی است که بیش از نیمی کشور با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.
در چارچوب قانون اساسی ما بسیاری از این نگرانی‌ها را الگوهای را بدست آوریم.
برای احمد ولی مسعود و همکاران شان تبریک می‌گویم که از مدت چند سال بدین‌سو طرح حکومت وحدت ملی را مطرح کرده اند و علم‌دار این طرح در افغانستان هستند و این که دوستان جامعۀ جهانی ما این طرح را تایید کردند نشان می‌دهد که افغان‌ها به آن پخته رسیده اند که می‌توانند پای میان‌جگری داشته باشند.

احمد ولی مسعود
می‌خواهم از همه دوستانی که در نشست امروز شرکت داشتند سپاس‌گزاری کنم؛ این نشست یکی از نشست‌های آموزنده و پُربار شخصاً برای خودم بود؛ دقیقاً یکی از آرزوهای آجندای ملی هم همین است که تا زمانی یک گفتمان ملی-مدنی و به قول بعضی‌ها گفتمانی که میان افغان‌ها است صورت نگیرد امکان ندارد تا ما به مشترکات برسیم و هر کدام از هر جای و از هر تربیونی موضوعات را مطرح کنیم و نکات مشترک آن را بگیریم و روی موضوعات اختلاف با هم کار کنیم تا به این اختلافات راه حل پیدا کنیم.
تا زمانی که وحدت ملی را بدست نیاوریم مشکلات دیگری نیز با ما خواهد بود.
امروز که ما دموکراسی را به تجربه می‌گیریم باید نشیب و فرازهای آن را نیز در نظر داشته باشیم که به گونۀ طبیعی در کشور ما وجود دارد.
یادمان نرود، ما یکی روی دولت وحدت ملی صحبت می‌کنیم و دوم روی نیروهایی که این دولت را باید بسازند؛ طرح دولت وحدت ملی در جوامعی که شرایط آن ایجاب می‌کند طرح بدی نیست اما این که چه کسانی و چگونه این دولت را می‌سازند و مطالبات مردم را در نظر می‌گیرند بحث جداگانه‌یی است، آرزو داریم هر دو تیم محترم این مطالبات را در نظر بگیرند.
کنفرانس آجندای ملی به سلسلۀ برنامه‌ها و نشست‌هایی که در طول چند سال داشته است راه‌های حلی را پیشنهاد کرده اند آرزو دارم که امروز و فردا بتوانند نقش بسیار فعالی را بازی کنیم؛ امروز کنفرانس آجندای ملی به صفت یک نهاد ملی در سراسر افغانستان چهره‌هایی را دارند که به این طرح متمسک هستند و باور دارم که تنها نهاد باشد که شمار زیادی از نخبه‌گان را در محور تفکر خود دارد و آرزو داریم تا با سازمان‌دهی این نیروها شاهد ایجاد حرکت ملی کلان باشیم.
چارچوبی که این جا مطرح شد یک مسوده است و می‌خواهیم با نظریات شما این چارچوب را غنی بسازیم؛ در این چارچوب روی موارد مختلف بخش‌هایی پیشنهاد شده است؛ فکر می‌کنم چارچوب امروز حلال چالش‌هایی است که پیش از آن پیشبینی کرده بودیم.
تا زمانی که دلسوزانه و متعهدانه یک نقشی راه را برای خود انتخاب نکنیم امکان ندارد تا ما به جایی برسیم.

پایان