بی‎بی‌سی
منار تاریخی جام با بیش از هشتصد سال قدمت هنوز پیر نشده، سیلاب‌ها اما این بنا را به مرگ زودرس تهدید می‌کند.
مقام‌های محلی در ولایت غور گفته اند اگر چاره ای اساسی سنجیده نشود، ممکن است سال آینده آنها نتوانند این اثر باستانی را سر پا نگهدارند.
برای سفر به روستای جام، باید در مسیری که از مرکز غور به سمت غرب امتداد یافته حرکت کرد. این همان شاهراهی است که به دهلیز شرق و غرب افغانستان معروف است و ولایات هرات، غور، بامیان، دایکندی و کابل را به هم وصل می کند.
راهی که به منار جام منتهی می‌شود از دره های عمیق و کوه‌های بلند عبور می کند. این راه نسبتا امن اما به شدت ناهموار و صعب‌العبور است. برای طی کردن حدود هفتاد کیلومتر بیش از ۴ ساعت طول می‌کشد.
منار جام با ۶۴ متر ارتفاع، و ۸۰۰سال قدمت، کهن سال‌ترین منار آجری جهان و شاهکاری از دوره دودمان غوریان است که در سده های دهم و یازدهم میلادی از آسیای میانه تا هند را تحت کنترل خود درآورده بودند.
قطب منار در دهلی پایتخت کنونی هند نیز به دستور یکی از پادشاهان غوری به نام معزالدین و توسط قطب‎الدین ایبک سپهسالار او در ۱۱۹۹ میلادی گذاشته شد.
منار جام پیشتر از آن در زمان پادشاهی سلطان غیاث‌الدین (۵۵۸-۵۹۹ هجری) یکی از بزرگترین پادشاهان سلسله غوری ساخته شده بود که در ساخت قطب منار از آن به عنوان الگو استفاده شد.
بخشی از کاشی های این منار فرو ریخته و اطراف آن نشانه‌های از کندنکاری های غیرقانونی دیده می‌شود.
منار جام را در عکسهای قدیمی اش، راست قامت دیده می شد، حالا اما اندکی به طرف هریرود کج شده است.
هریرود در فاصله ۵ متری تهداب منار جاری است. دیوار های محافظتی این منار در زمستان گذشته تخریب شد و امسال به هزینه چهارصد هزار افغانی از بودجه اضطرای اداره محلی غور، دیوار کوچکی اطراف منار ساخته شد.
خطر احتمالی سیلاب های آینده، اما به مراتب از توان این دیوار ها بیشتر و جدی تر است.
فخرالدین آریاپور رییس اطلاعات و فرهنگ غور می گوید:»حدود بیست تا سی درصد از تزئینات منار کاملا افتاده و بقیه هم در حال افتادن است. علاوه بر این، سیلابی که می آید احتمال فروریختن منار را تقویت می کند. در سال جاری اگر آب دیوار حفاظتی ساخته نشود، تصور می کنم ما نخواهیم توانست که در سال آینده منار را سرپا نگهداریم.»
شاهراهی که با فاصله کمی از کنار این منار عبور می کند هنوز اسفالت نشده و وضعیت امنیتی هم در غور چندان خوب نیست. به همین دلیل این اثر تاریخی و مناظر زیبای اطراف آن تماشاچیان اندکی دارد.
این منار در سال ۲۰۰۲ میلادی از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد، یونسکو، در فهرست میراث های فرهنگی جهان ثبت شد. اما به گفته مقام های محلی یونسکو، کار چندانی برای مرمت این بنا انجام نداده است.
دیوارهای محافظتی این منار در زمستان گذشته تخریب شد و امسال به هزینه چهارصد هزار افغانی از بودجه اضطرای اداره محلی غور، دیوار کوچکی اطراف منار ساخته شد
مسوولان ریاست اطلاعات و فرهنگ غور می گویند در یک سال اخیر شمار جهانگردانی که به دیدن این اثر رفته اند از شمار انگشتان دست تجاوز نمی کند.
ضیاءالدین احمدی از کارشناسان بخش حفظ بناهای باستانی غور می گوید: «از رییس جمهوری جدید تقاضا می‌کنم که در اول کارش، به این جا بیاید و این منار را از نزدیک ببیند. این منار در معرض خطر است. این منار نه تنها اثر با ارزشی برای کشور بلکه میراث با ارزش جهانی است.»
افزون بر منارجام، در سراسر غور ۲۵۷ ساحه و بنای باستانی ثبت شده است. اگر به مهمترین این بناها یعنی منار جام توجهی صورت گرفت، می‌توان در مورد آینده دیگر بناها نیز امیدوار بود.