گزارشگر:8 میزان 1393 - ۰۷ میزان ۱۳۹۳
یادداشت:نخستین سخنرانی دکتراشرفغنی احمدزی رییس جمهور جمهوری اسلامی افغانستان در روزنامه ماندگار پیاده شدهاست. مقدمه این سخنرانی برداشته شد.
وطنداران گرامی، خواهران و برادران السلامعلیکم و رحمتالله و برکاته!
غواړم د خپل خبرو نه مخکی در اسلام لومړی خلیفه حضرت ابوبکر صدیق رض د لومړی خطبی پیغام تاسوته نقل کړم چی فرمایی: ای خلکو! زه ستاسی مشر تاکل شوی یم خو ستاسو نه بهتر نیم که می سم کار وکړ مرستی می وکړی؛ او که می ناسم کار وکړ لاری ته می برابر کړی؛ رښتیا ویل، امانتداری؛ او دروغ ویل خیانت دی، ستاسو کم روزی ماته غښتلی دی ترسو چی می د خدای په اراده د کمزورتیا علت پوری کړی نوی او ستاسو غښتلی ما ته ضعیف دی تر سو چی می د خدای په زور د نورو حق نوی ورڅخه ترلاسه کړی.
که نن ما د همدغو خبرو دپاره وخت درلوده نو یواځی د اسلام د لومړی خلیفه په خپرو می اکتفا کړی وای.
ما مردم افغانستان موفقانه از امتحاناتی که پیش روی ما قرار داشت، گذشتیم؛ با حمایت و قربانی بیشایبۀ ملت قهرمان افغانستان و رهبری خردمندانۀ جلالتمآب حامد کرزی، قانون اساسی و انتقال اقتدار به طور مسالمتآمیز در کشور نهادینه شد.
به همین منظور مناسب میبینم تا از تمام مردم کشور و به ویژه از رییسجمهور اظهار سپاس و قدردانی کنم.
با اغتنام از فرصت میخواهم به روح تمام شهدایی که برای کامیابی کشور و ملت جانهایشان را در دوران انتخابات فدا کردند، اتحاف دعا نمایم. شهامت، رشادت و قربانی بیدریغ نیروهای امنیتی افغانستان در چنین شرایط حساس قابل تقدیر و تحسین است. جا دارد از شهید حشمت خان خلیل کرزی و سایر شهدای هر دو ستاد انتخاباتی یادآوری نمایم.
د افغانستان خلک تر یوه لوی آزموینی څخه بریالی راوتلی، د امید فضا را ستانه شوی؛ دا ځل په ټاکنو کې زموږ علماوو، ځوانانو، ښځو او ټولو اقشارو پراخه برخه واخیسته. د افراط یا تفریط لوری یې انتخاب نه کړ او د ولس د مشارکت له برکته د اساسی قانون پربنسټ د اقتدار د سوله ییز انتقال دود رامنځته شو. او دا دود به انشاالله او تعالی تینګیږی مونږ زمنه کوو چی ددی پروسی د لاسمون لپاره د ټاکنو په بنسټونو، قوانینو او پروسه کی بنستیز او ضروری بدلونونه لاولو تر سو چی د هر افغان رایه په آینده کی بی شک و شبهه حساب شی او نتیجه یی معلوم شی؛ مونږ زیاد هیله من یو چی تر دی وروسته په دی خاوره کی سیاست د بی ثباتی وسیله نه، بلکی د دوامداره ثبات د تامین وسیله وی او هغه زمونږ د ملی حکومت تر ټولو حساسی هدف دی.
غواړم د تحول و تداوم تیم د افغانستان د خلکو سیاسی او ټولنیز اقشارو ټولو هغه رضاکارانو څخه چی د ټاکنو پر مهال مونږ سره و د داکټر صاحب عبدالله عبدالله سره کړی مننه وکړم.
د افغانستان ټول خلک قهرمانی وکړ او د ملی یووالی حکومت د ټولو افغانانو استازیتوب وکړی.
زه د محترم احمد ضیا مسعود څخه مننه کوم.
مسعود صاحب نمایندۀ فوق العادۀ رییس جمهور در امور اصلاحات و حکومت داری خوب است.
د ملی وحدت حکومت د افغانستان اړتیا ده؛ د ملی وحدت حکومت د واک ویش په معنا نه بلکی د خلکو د خدمت لپاره د دندو او وظیفو د ویش په معنا ده دا ډول حکومت د افغانستان د خلکو د ارادی غوښتنو او آرمانونو تمثیل کوونکی وی.
دلته د ګران ورور داکتر صاحب عبدالله عبدالله نه مننه کوم چی په خپل همکاری او ګډون یی دا پروسه د بریالیتوب تر منزله ورسوله.
افغانستان امروز متفاوت از افغانستان دیروز است. افغانستان امروز نوید تولد شهروند نوین را میدهد؛ ما دیگر تبعه نیستیم و حتا تابع کس نیستیم؛ ما همه منحیث وطنداران، دارای حقوق و وجایب یکسان میباشیم.
قانون اساسی ما حکومت را مکلف به تأمین حقوق تمام افغانها میکند، مردم افغانستان بر اساس همین مواد قانون اساسی حکومت پاسخگو و مسوول میخواهند؛ ما مصمم هستیم تا پاسخگو باشیم.
بدون شک افغانستان عزیز درگیر مشکلات و مصایب متعدد است؛ اما از سوی دیگر، توسعه امکانات قرن بیست و یک مانند رشد سریع تکنالوژی معلوماتی و رسانههای اجتماعی، فرصتهای بیسابقهیی را برای توسعه و پیشرفت کشور فراهم کرده است.
موږ د افغانستان د سیاسی پروسې مالکان یوو. دا سیاسی پروسه پر موږ تحمیل شوې نه، بلکې زمونږ د خپلو واقعیتونو هنداره ده.
ولس ژوندی ده او ژوندی ولس یو متعهد او باورمنده دولت غواړی او مونږ به دا برابر کړو.
د سیاسی پروسې د دوام ترڅنګ، تحول هم زموږ د ولس جدی غوښتنه ده، موږ د ولس دې غوښتنې ته ژمن یوو او د مثبتو ارزښتونو د دوام ترڅنګ د بنسټیز تغییر او بدلون پر اړتیا او د خلکو د خدمت پر اصل ټینګار کوو.
نباید فراموش کرد که ما قرضدار وارثین اصلی جهاد هستیم. وارثین اصلی جهاد مردم افغانستان است. بیوه زنان، یتیمان، فقراُ و معلولین وارثین واقعی جهاد اند. ما همه یکجا باید برای ادای این دَین بزرگ آماده شویم. امروز زمان آن فرا رسیده است تا جهاد ما به جهاد اکبر برای تأمین صلح، ثبات و رفاه در کشور ما، تبدیل شود. ما باید با انجام جهاد اکبر وسیله خدمت به هر بیوه زن و یتیم معصوم این سرزمین شویم. این مسوولیت ماست و ما در برابر خداوند(ج) و مردم افغانستان مسوول استیم.
مونږ د اسلام مبین دین لپاره ډیر قربانی ورکړی او هیڅ څوک هڅه نکووی چی په دی اړه مونږ ته دری راکړی.
از آینده نباید هراسان بود. موقعیت، آب، معادن و ظرفیت انسانی سرزمین ما باعث ایجاد تحول بنیادی اقتصادی در آینده خواهد شد. تلاش ما برای این خواهد بود که این توانایی های باالقوه را باید به توانایی های باالفعل تبدیل نماییم. افغانستان در ۲۵ سال آینده با این توانایی ها در یک وضعیت متفاوت قرار خواهد داشت و انشأالله دوره طلایی افغانستان بر اساس تهداب ارزش های ۱۳ سال گذشته آغاز خواهد شد.
تهدیدات و چالشهایی را که افغانستان با آن در شرایط کنونی مواجه است، نباید دست کم گرفت. برخی کشورهای عربی در حال انفجار اند. برخی از قدرتها میخواهند تا کشور عزیز ما میدان جنگ دوامدار باشد. به همین منظور ما موضوع صلح پایدار را جدی میگیریم.
صلح یکی از ارکان اساسی ثبات سیاسی را تشکیل میدهد. کشوری که گرفتار ناآرامی بوده و امنیت و مصونیت شهرواندان آن به درستی تامین نباشد، به ثبات رسیده نمیتواند. به یاد باید داشت، صلحی که سرخط فصل نو برای شروع جنگ همه جانبه باشد، فوقالعاده خطرناک است. به همین منظور تاکید ما بالای صلح پایدار است، نه صلح مقطعی و کوتاه مدت.
عدالت اجتماعی تهداب صلح را تشکیل میدهد. صلحی که باعث بیعدالتی در جامعه شود، مقطعی خواهد بود و نمیتواند ما را به ثبات برساند.
امروز ما ثابت کردیم که همدیگر پذیر شده ایم. این همدیگر پذیری باید ما را در رسیدن به صلح پایدار کمک کند. تحکیم ثبات و تامین امنیت بدون ختم حکومتهای موازی میسر نیست. ما وعده میسپاریم که با تشکیل حکومت وحدت ملی به تمام حکومتهای موازی نقطۀ پایان خواهیم گذاشت.
د اساسی قانون پربنسټ دولت پر درییو قواوو ولاړ او ولسمشر د درې ګونو قواوو په راس کې دی. زموږ له نظره هم د درې ګونو قواوو ترمنځ د همغږی په برخه کې او هم د درې ګونو قواوو په دننه کې بنسټیزو بدلونونو ته اړتیا ده.
اول: مقننه قوه دری اساسی دندې لری: د خلکو استازیتوب، د حکومت د کړنو نظارت او تقنین. موږ غواړو د اجرئیه او مقننه قواوو ترمنځ د قانونی دندو او صلاحیتونو پربنسټ یو قرارداد رامنخ ته شی. هر وزیر او هر وزارت باید یو واضح یو کلن قرارداد ولری چې د هغې پراساس ملی شورا ته راپور ورکړی.
خواست ما از وکلای محترم شورای ملی این است تا دیگر خواهان ملاقاتهای شخصی با رهبری و مدیریت وزارت خانهها نباشند. در عین حال از آنها میخواهیم تا از ارایه پیشنهاد در مورد تقرر، انفکاک و یا هم تبدیلی مخصوصاً در دوایر امنیتی ما اجتناب کنند.
مردم برای رسانیدن پیام و آوازشان به دولت نیاز به نمایندهگی دارند. برای انجام نمایندهگی بهتر و موثرتر از موکلین، شیوۀ نمایندهگی از مردم در شورای ملی اصلاح و واضح خواهد شد. براساس حکم قانون اساسی، قانون تشکیلات اساسی هم تسوید و امید است به زودی تصویب شود تا راه را برای تدوین لویه جرگۀ تاریخی که ما تعهد داریم باز شود.
بدون شک، مردم خواهان حاکمیت قانون استند و برای تحقق این امر نیاز بر آن است تا یک اجندای تقنینی برای شورای ملی آماده شود. این کار ما را کمک خواهد کرد تا برای تکمیل قانون اساسی، قوانین فرعی را تسوید و تصویب نماییم تا مشکلات موجود در این راستا مرفوع شود.
ما مصمم هستیم تا برای تقویه کار مثبت شورای ملی اقدامات موثر و همهجانبه نماییم.
دو: قضاییه قوه، عدالت د اسلام د مبین دین اساس دی او قاضیان د عدالت د اجراء مسؤولیت لری. په قضائیه قوه کې، چې د شریعت او قانون هنداره ګڼل کېږی، باید شفافیت حاکم وی. له بده مرغه، پر قضائیه قوه د فساد تورونه موجود دی. په قضائیه قوه کې فساد، بدامنۍ ته لاره هواروی. له سترې محکمې همدانن غواړم چې په یوه میاشت کې دننه د مکافاتو او مجازاتو د اصل پر اساس د محاکمو د ټول پرسونل ارزونه وکړی. د قاضیانو تعیین، عزل، تقاعد او استعفاء منل د ولسمشر صلاحیتونه دی او زه به د مکافات او مجازات د اصولو په رڼا کې د دې مهم سکتور د اصلاح لپاره له خپلو صلاحیتونو نه، کار واخلم. که غواړو د قانون حاکمیت پلې شی او لوړپوری چارواکی چې په فساد بوخت وی مجازات شی نو قضایی قوه باید پاکه او د اعتماد وړ وی.
ټولې ناتکمیل شوی دوسیې باید ژر تر ژره د مدنی قانون او جزاء د قانون پر اساس بشپړې شی. پر هغو دوسیو به عاجل غور وشی چې برخلیک یې نامعلوم دی. ددې کار لپاره به یوه باصلاحیته کمېټه توظیف شی. د محاکمو ترڅنګ د څارنوالۍ په اجراآتو کې هم جدی بدلون ته اړتیا ده.
د اساسی قانون د ۱۳۴ مادې د حکم پر اساس څارنوالی د جرایمو د تحقیق او په محکمه کې پر متهم د دعوې د اقامې دنده لری. څارنوالی باید تر خپلو دندو ور اخوا قدم کښېنږدی. او نورو امورو کی مداخله و نکړی.
سه: قوه اجراییه، در نظامهای ریاستی، ریاستجمهوری نهادِ استراتیژی و پالیسیساز و نظارتی است. برمبنای قانون اساسی ریاست جمهوری دارای صلاحیت مشخص است. قوۀ اجراییه بازوی اجرایی وظایف رییسجمهور است. تجارب بینالمللی نشان میدهد که موثریت دولت در نظام ریاستی به نهادینهشدن صلاحیت ریاست جمهوری در چوکات یک نهاد تعلق دارد تا از طریق آن صلاحیتهای فردی رییسجمهور به نهاد ریاست جمهوری انتقال یابد. این کار، امکان آن را فراهم میکند تا رییس جمهور به مردم پاسخگو باشد. بر اساس یک پالیسی منظم و سریع وظایف ادارات حکومتی مشخص خواهد شد و تداخل کاری بین وزارت خانهها و سایر ادارات رفع خواهد گردید؛ این اقدام در عین حال موجب آن خواهد شد تا ادارات مستقل و موازی دوباره در چارچوب وزارت خانهها به صورت اساسی جذب گردد.
آقای کرزی فرمودند که ادارۀ افغانستان شکل پوستین پیوندی را به خود گرفته است، ضرورت است که طبقی بررسییی که جنابشان انجام داده بودند ما اقدامات همهجانبه کنیم که دارای لباس موزون به خود باشیم.
حکومت داری خود در یک رابطۀ شفاف بر مبنای یک قرارداد قانونمند با سکتورهای خصوصی، نهادهای مدنی و عامۀ مردم بیشترین نقش خود را در نظار برای خدمات معطوف میسازد، نه این که به آن گونه متمرکز که همه خدمات را در انحصار خود داشته باشد. برای تحقق این هدف قانون اجراآت و وظایف هر وزارت و قانون کابینه در اولین فرصت مجدداً بازنگری و تصویب خواهد شد.
برای ایجاد حکومتداری خوب و فرهنگ حسابدهی هر وزارت تعهد سه جانبۀ قانون مند را طرح و عملی خواهند ساخت، تعهد میان وزارت و شورای ملی و رییس اجرایی و ریاست جمهوری معطوف خواهد بود؛ این قانون معیار مجازات و مکافات وزرا و وزارت خانهها خواهد بود.
در این جا تأکیداً میخواهم بگویم که ما فساد اداری را در ادارات کشور تحمل نخواهیم کرد و برای دفع علل پدیدۀ شوم فساد اقدامات همه جانبه خواهیم نمود.
در مورد حکومت داری محلی باید گفت که ولایت، ولسوالی، و شهرداری حکمی خواهد بود و صلاحیتهای مشخص خواهد داشت و بودجه مشخص انتقال داده خواهد شد.
برای تأمین عدالت اجتماعی و تضمین مشارکت مردم در قریهجات و ولسوالیها برنامههای خاص عملی خواهد شد.
تأمین ارتباط درست میان دوایر دولتی و دوایر ولایتی یکی از نیازمندیهای اساسی است که در حکومت وحدت ملی به آن توجه جدی صورت میگیرد.
قابل ذکر است که تمام ولایات افغانستان از اهمیت خاص برخوردار هستند و تمام شهروندان افغانستان شهروندان درجه یک هستند.
بر همین ملحوظ انکشاف متوازن یک امر حتمی است و اصل شیوۀ حکومت داری ما را تشکیل میدهد.
خوشبختانه که منابع طبیعی در تمام ولایات به گونۀ مساویانه وجود دارد و به این اساس انکشاف متوازن سد راه توسعه اقتصادی نخواهد بود.
خلک نور فساد نشی زغملای زه او د دولت نور اراکین د فساد پر وړاندی مقابله له خپل ځانه پیلوو زه کومه سیاسی کورنی نلرم که چا زما د خپلوی او وروی دعوا وکړه او د دولت کوم مامور ته په سپکه وکتل ورته د قانون پر اساس جزا ورکړی.
د موثری حکومت داری له لاری به وکولای شو خپل ملی معضلاتو لکه د مهاجرینو او کتواولو داخلی بی ځایه شوی، بی وزلو، معلولینو و معیوبینو او کوچی او ځایستونکی مشکل ته د پای ټکی کیږدو. مونږ لاهم پیځه ملیونه مهاجرین لرو او تر سو چی د وطن دا بچی د باندی دی زمونږ وجود تکمیل نده.
په افغانستان کی ځوانان، ښځی او بیوزلی دری عددی اکثریتونه دی چی استازیتوب له لحاظ په اقلیت بدل شوی دی. زمونږ هڅه به دا وی چی دا دری عددی اکثریتونه د سیاسی او تولنیز او اقتصادی چارو متن او محور ته راولو.
ځوانان او ښخی زمونږ په حکومت کی په پراخه پیمانه ګډون وکړی.
در این جا لازم میدانیم تا از شریک حیاتم و همسر گرامی خود «بیبیگل» برای حمایت همیشگی از من و افغانستان تشکری کنم.
بی بیگل همیشه از بیجا شدهگان داخلی زنان و اطفال افغان حمایت کرده و مطمیناً که به این کارش به صورت رضاکار در آینده هم دوام خواهد داد.
هدف ما فقرزدایی، ایجاد کار برای همه بالخصوص برای جوانان و زنان و مسکنسازی است. در این راستا اقدامات جدی و پیگیری را انجام خواهیم داد.
مثلث ثبات: اقتصاد- امنیت و قوۀ بشری با هم به شکلی ارتباط دارند که سه ضلع اساسی مثلث را برای تأمین ثبات میسازند.
امنیت با استفاده از زور و قوت تأمین میشود، اما ثبات از مشروعیت، قبولیت و مشارکت مردم شکل میگیرد.
تا به حال امنیت به مفهوم و معنای فزیکی افراد استفاده شده است؛ اما در بحث امنیت عمدهترین مساله مصونیت بشری و هم امنیت انسانی است؛ بدون توسعۀ اقتصادی و سرمایهگذاری بالای قوۀ بشری نمیتوان به مصونیت بشری دست یافت.
ما افغانها زمانی که از اقتدار ملی و یا هم حاکمیت ملی صحبت میکنیم به این مفاهیم خیلی ارزش میدهیم و این مسایل برای ما اهمیت زیاد و حیاتی دارد، اما باید متوجه بود که رسیدن به اقتدار ملی تضمین حاکمیت است تا زمانی که اقتصاد وابسته داشته باشیم کار بس دشوار است.
ما اکنون صاحب اقتصاد مصرفیِ استوار بر واردات و متکی بر کمکهای خارجی هستیم؛ هدف اساسی ما این است که اقتصادی تولیدی پویا و استوار بر صادرات را اساسگزاری کنیم تا زمینۀ رفاه مردم و تحکیم اقتدار ملی را فراهم سازیم.
افغانها طبیعتاً متشبث اند اما برای تبدیل نمودن ظرفیت بالقوه به ظرفیت بالفعل به طرح و تطبیق برنامه های همه جانبه برای قوای بشری وجود دارد.
بدون رشد و انکشاف قوای بشری توسعۀ اقتصادی غیر ممکن است؛ نسل نو افغانستان باید صاحب مهارت و مسلک بر اساس معیارهای قرن بیست و یکم باشد تا دختران و پسران ما در سطح منطقه و جهان رقابت کرده بتوانند. این امر ما را کمک میکند تا به کشور صادرکنندۀ مهارت، مسلک و خدمات تبدیل شویم و از صادرکردن کارگران غیر ماهر نجات یابیم و از مهاجرتهای اقتصادی نجات یابیم.
تعداد زیادی از جوانان ما که به شکل کارگر غیر مسلکی و برای کار کشور را ترک میکنند یا در راهها کشته و یا در آبها غرق میشوند، این یک معضلۀ اساسی است و ما باید برای حل آن برنامههای مشخص را جهت توسعۀ مهارتهای مسلکی طرح و عملی خواهیم کرد.
عزت هر افغان در آبادی یک افغانستان واحد و سربلند است.
باور ما این است که موقعیت جغرافیایی افغانستان میتواند این کشور را به یک مملکت اقتصادی و پیشرفته تبدیل کند.
ما باید پول موجود در کشور را به سرمایه مبدل کنیم؛ توسعۀ اقتصادی نیازمند یک پیمان همهجانبه بین دولت و سکتور خصوصی میباشد ما مصمم هستیم تا چنین پیمان را زودترین فرصت ایجاد کنیم؛ پول هر افغان باید به سرمایه مصون وی و قوای متحرک کاریابی و توسعه مبدل شود.
ما ارادۀ قوی داریم تا موانع را در مقابل سرمایهگذاری از بین ببریم در عین زمان خواهان آن هستیم که سکتور خصوصی از رشوت به حیث وسیله و رقابت غیر سالم دست بردارند.
رشوهدهنده و رشوهگیرنده، هر دو عامل شر و فساد هستند و باید هر دو از بین برد.
امنیت هغه وخت تامین کیږی چی د زواک مشروع زواک دولت ته منحصر وی او د دغی قوای استفاده د قانون پر بنسټ او د قانون د حاکمیت د تینګښت لپاره وی. پر همدی بنا زمونږ عزم او هدف دی چی نور به په افغانستان کی د نا قانونی وسلوالو دلو له خوا د قوی نا مشروع استفاده د پای ټکی کیږدو.
زه د ولسوالو ځواکونو د اعلی سرقوماندان په ټوګه د افغانستان اټلو وسلوالو ځکوانو د ځان مسوول یم. زه د امنیتی دری ارګانونو له قربانیانو نه قدر دانی کوم او ژمنه کوم چی ددی بنستونو د تقویی او لا مسلکی توب لپاره به د هیڅ راز کار نه دده نکوم.
ټول افسران داده وی چی ضوابط د روابطو ځای نیسی او د مجازاتو او مکافاتو فرهنګ عام شی.
د وسلوالو ځواکونو فعالیتونه به هغه وخت موثر وسیدلی شی چی د ولس په زړونو کی لاره پیدا کړی، ګولی د خلکو په زړه کی لاره نه پیدا کوی د هغوی محافظت په زړه کی لاره پیدا کوی.
د بن د پروسی له پیل څخه تر اوسه پوری نړیوالو ځواکونو د ملل متحد د امنیت شورا د پریکړی په افغانستان کی فعالیت کوه، د امنیتی مسوولیتونه د انتقال پروسی او نوی امنیتی ټرونونو لاسلیکیدو وروسته د قوی مشروع استفادی صلاحیت یواځی او یواځی د افغانستان دولت سره به وی او د دی لاسته لاړنه کرزی صاحب ته مبارکی وایم.
اوس مونږ د خپلی خاوری د ساتلو ډیر وړتیا لرو خو د وسلوالو ځواکونو ترمنځ په ټولو ساحوکی لا زیاتو همغیږی ته اړټیا لیدل کیږی.
نیاز به تفکیک واضح وظایف پولیس ملی و اردوی ملی وجود دارد و ما برای وضاحت این امر اقدامات لازم را انجام خواهیم داد.
ما مسوولیت داریم تا برای نیروهای امنیتی خود شرایط خوب زندهگی را فراهم کنیم؛ به خانوادههای شهدا رسیده گی نماییم و برای زخمیها توجه هر چه بیشتر داشته باشیم؛ نیروهای امنیتی افغانستان خدمتگار تمام مردمان کشور اند به همین خاطر میخواهم از تمام جوانان کشور تقاضا کنم که از نیروهای امنیتی کشور خود حمایت کنند و هم به صفوف آنها برای حفاظت از کشور، نوامیس ملی و حاکمیت قانون بپیوندند.
کسانی که امروز در صفوف قوای مسلح قرار دارند حافظین کشور و افتخار همه مردم افغانستان میباشند و من به آنها میبالم.
زه په مدنی او د هیواد قومی مشرانو ته غږ کوم چی په هیواد کی د امنیت د تینګښت لپاره لاس په کار شی.
امنیت د افغانستان د ټولو خلکو غوښتنه ده او د امنیت د تامین لپاره یی باید ټول وګړی یو بل ته د همکاری لاس ورکړی.
دینی علما د پیغمبر ص د وارثینو په ټوګه په دی برخه کی تر ټولو نقش لوبلوی شی.
د زما او د افغانستان د خلکو غوښتنه ده چی د هر جومات او مدرسی څخه باید د سولی او ثبات ناره را پورته شی.
د امنیت د تامین لپاره د خلکو او ولسوالو ځواکونو ترمنځ دو طرفه قرار داد ته اړټیا ده.
د سولی په برخه کی د ښځو ونده ډیر مهم ده چی دوی د برخی ته ډیر قربانی ورکوی او د برخی ته توجه په کار ده.
مونږ د جګړی نه ستری یو زمونږ پیغام د سولی پیغام دی خو زمونږ دا پیغام زمونږ کم زورتیا نه ګڼل کیږی. هغه وګړی چی په جګړه زمونږ خلک وژنی په دی و پوهیږی چی مونږ د خپل خلک د ساتنی په خاطر د هری مشروع وسیلی نه ګټله اخلو.
جګړه د سیاسی اختلافاتو د حل لاره نده، مونږ ثابت کړه چی سیاسی اختلافات دی سیاسی لاری حل کیدای شی په همدی دلیل د دولت له مخالفین خاصتاْ طالبان او حزب اسلامی نه غوښتنه لرم چی سیاسی مذاکراتو ته حاضر شی. هر هغه څوک چی ځانته افغان وای خپل ستونزه ووایی چی مونږ یی حل ورته ولتوو.
هغه وګړی چی د نورو خلکو د ګټو لپاره زمونږ هیواد د جګړی دګر بدلو د نرخ نه وتلی دی او د کیلی باندی پاتی دی.
تول کیلی او ولسونو باید تضمین وکړی چی نور دا رقم کار ته ځای پاتی ندی.
علما، ځوانان او قومی مشران باید دوی ته نصیحت وکړی او که په نصیحت نکیږی مقاطعه وکړی.
د بدن امنی یو عامل په امنیتی ارګانونو فساد او د دولتی امکاناتو نه ناوړه استفاده ده. د دنی ناوړه استفاده جرم دی او مجرم ته باید د قانون مطابق جزا ورکړل شی.
پرلویو لارو لارنیونی پای ته ورسیږی.
سیاست خارجی
مشکل افغانستان ابعاد خارجی دارد؛ به همین ملحوظ سیاست خارجی برای ما نقش حیاتی دارد.
افغانستان نقطۀ تقاطع جریانهای مثبت و منفی جهانی است به همین اساس رفاه افغانستان با ثبات دنیا گره خورده است و از طرف دیگر پدیدههای منفی در دنیا بالای ما تأثیرات منفی داشته است.
استفاده و قاچاق مواد مخدر یک مشکل جهانی است؛ مانند اقتصاد مافیای جهانی که با قاچاق و فروش مواد مخدر گره خورده است.
همچنان حرکتهای نیولستی و متمرد که در برخی از کشورهای عربی در حال رشد اند تأثیرات منفی بالای کشور ما هم داشته است و باعث تقویت عین حرکتها در کشور ما نیز گردیده است.
برای انسجام سیاست خارجی که منجر به رفاه کشور شود ضرورت داریم تا پنچ حلقۀ ارتباط خود را با منطقه و جهان مشخص کنیم و برای هر بخش طرحهای معیین و اقدامات همه جانبه خواهیم داشت.
حلقۀ اول، کشورهای همسایه: ثبات کشور ما به هر کدام از کشورهای همسایه ما به شکل زنجیری ارتباط دارد همانگونه که بیثباتی در کشور ما خطر دارد، بیثباتی در سطح منطقه خواهد شد، این مورد پالیسی آقای کرزی را تشکیل داده بود و ما آن را انکشاف خواهیم داد.
کوشش همه جانبۀ ما این خواهد بود که در قدم نخست با تمام کشورهای همسایه خود یک پیمان همکاری منطقهیی برای ایجاد صلح، ثبات و انکشاف اقتصاد به نتیجه برسیم.
اساس این پیمان منطقهیی را پذیرش مشروعیت هر دولت از طرف دولت دیگر تشکیل میدهد. هیچ دولت حق مداخله در امور دولت همجوار خود را نخواهد داشت و تمام مشکلات در روابط دو طرف از طریق مذاکرات سیاسی و هنکاری بین دولت ها حل خواهد شد.
در عین حال میخواهیم بگویم که از خاک افغانستان بر ضد هیچ کشوری استفاده نخواهد شد و از کشورهای همسایه خود نیز عین توقع و انتظار را داریم.
حلقۀ دوم، کشورهای اسلامی: این حلقه بخش مهمی در سیاست خارجی ما خواهد بود.
از تمام بزرگان عربی و خانوادههای سلطنتی امید داریم که در ایجاد صلح پایدار و اقتصاد افغانستان نزدیکترین همکاران ما گردند، اولین سفر من طبق وعده برای ادای عمره خواهد بود.
باورهای دین مبین اسلام به شکلی در جامعه ما موجود است که هیچ بخشی از زندهگی ما نیست که در آن اساسات اسلام نباشد به همین نسبت روابط ما با کشورهای اسلامی عمیق خواهد بود.
حلقۀ سوم، اروپا، امریکا، کانادا و جاپان: با تغییر در تعریف مناسبات ما با جامعه جهانی به مرحلۀ جدیدی وارد میشویم که عبارت از ارتباط دولت با یک دولت دیگر بر اساس مساوات متقابله دولتها است.
افغانستان به حیث یک دولت با دولت امریکا و سایر دولتهای عضو ناتو و ممالک عضو اتحادیه اروپا داخل معامله میشود، به این ترتیب دولت ما از یک دولت ناکام که سیزده سال پیش به جامعۀ جهانی نقطۀ خطر تلقی شده و به استناد آن استعمال قوه را در چارچوب فیصلۀ شورای امنیت ملل متحد جایز دانستند به یک دولت دارای حقوق و وجایب جهانی وارد صحنه میگردد.
این تغییر موقیت یکی از دستآوردهای دهۀ گذشته بوده و حکومت وحدت ملی با استناد به این دستآورد مناسبات خود را با حلقۀ سوم تامین میکند.
صلح هدف استراتیژیک ما است بنابر این تحکیم مناسبات ما با جامعۀ جهانی کمک خواهد کرد تا یک طرح جهانی را برای تامین صلح و ثبات پایدار به وجود آوریم.
ما با جامعۀ جهانی منافع مشترک داریم و از کمکهای سخاوتمندانۀ آنها در این سالها ابراز امتنان میکنیم، ما با جامعۀ جهانی براساس منافع مشترک برای از بین بردن خطرات جهانی قربانیهای مشترک دادیم.
نیروهای امنیتی ما حاضر اند مسوولیت امنیتی کشور و مردم را به عهده بگیرند اما با حمایت جامعۀ جهانی در قسمت تجهیز و آموزش این نیروها و امید است تعهدات جامعۀ جهانی به زودترین فرصت جامه عمل بپوشد، ما از کمکهای جهانی به گونۀ قانونمند و شفاف برای نهادسازی نهادهای امنیتی استفاده خواهیم کرد.
میخواهم امروز این را بگویم که تعهد ما برای شفافیت و موثریت کمکهای خارجی بالاتر از توقع و خواهش جامعۀ جهانی خواهد بود.
ما به تعهد خویش برای از بین بردن فساد ایستاده ایم و از این تعهد عدول نخواهیم کرد، چون خواست مردم افغانستان ایجاد دولت شفاف و حسابده است؛ امیدوارم که کمک دهنده های جهانی ما هم کمکهای خود را شفاف بسازند.
تجربۀ جهانی نشان داده است که بهترین راه کمک، کمک از راه بودجۀ دولت است و امید است که این تقاضای مکرر مردم افغانستان این بار جامه عمل بپوشد.
حلقۀ چهارم، کشورهای آسیایی: از لحاظ اقتصادی آسیا شاهد یک تغییر تاریخی بزرگ است، در بیست و پنج سال آینده آسیا به بزرگترین اقتصاد جهان تبدیل خواهد شد.
همسایگی ما با چین و نزدیکی ما با هندوستان و روابط نزدیک ما با خلیج و همسایگان ما باعث تغییر کلی در وضعیت اقتصاد سطح آسیا خواهد شد.
افغانستان قلب آسیا است، ما افغانستان را به چهاراهی آسیا و پل زمینی برای ارتباط منطقه تبدیل خواهیم کرد؛ در حالی که ما شاهد پیشرفتهای غیر قابل تصور در بعضی کشورهای آسیایی هستیم؛ اما در عین حال آسیا هنوز هم یکی از مراکز فقر در جهان است، تلاش ما آن است تا بتوانیم برای ایجاد طرح قارهیی برای فقرزدایی در آسیا برسیم.
حلقۀ پنجم، نهادهای بزرگ جهانی: مربوط به نهادهای بزرگ جهانی و سرمایهگذاران خصوصی است، سازمان ملل متحد، بانک جهانی، بانک آسیایی، صندوق بینالمللی پول، اتحادیه اروپا و نهادهای جهانی شامل این حلقه میشود.
هدف ما این است تا از کمکها به طور موثر استفاده نماییم و زمینه را برای جلب کمکهای بزرگ فراهم سازیم.
تجارب جهانی نشان میدهد که کشورهاییکه دارای استراتیژی واضح و مدیریت فعال و موثر دارند، میتوانند از کمکهای جهانی و سرمایهگذاری جهانی جهت انکشاف استفاده نمایند.
ما نیت اراده و برنامههای واضح برای ایجاد تغییر، اصلاحات و تحول پایدار در کشور عزیزمان داریم.
افغانستان با ثبات و مرفه ضامن این هر پنج حلقه است به همین سبب میخواهم افغانستان مرکز همکاریهای این پنج حلقه باشد و افغانستان به نمونه تبدیل شود.
خلک اصلاحات غواړی او په دغه اصلاحاتو کی د خلک ګډون حتمی ده، زه د حضرت اوبوبکر صدیق او صحابه کرام په تاسی او پیروی خپل ځان هر افغان ته مسوول ګڼم زه د ټولو افغانان اولسمشر او خادم یم او هر افغان ته ځان مسوول بولم.
همدارنګه جناب داکتر صاحب عبدالله عبدالله لکه ما غوندی هر افغان ته ځان مسوول بولی او په ګډه مونږ ټولو افغانانوته مسوول ووسو او دافغانان پیرزوینی به په ځای کوو.
دا زما او د دولت د راکین وجیبه ده چی د هیواد د بیت المال هر افغانی د خلکو د هوسا لپاره وکاروی.
د افغانستان خلک همدی ته لاس دی چی مونږ سولی ثبات او سوکالی ته ورسیږو.
خدای تعالی دی نور زمونږ هیواد ته د فکر او عمل توانایی ورکړی چی دا و وطن هوسا، آباد او سرلوړی وی.
ټل دی وی افغانستان- پاینده باد افغانستان
Comments are closed.