گزارشگر:دو شنبه 27 دلو 1393 - ۲۶ دلو ۱۳۹۳
پس از نشست کمیتۀ رهبری پروژۀ تاپی در پنجشنبۀ هفتۀ گذشته در اسلامآباد، حالا نوبت میزبانیِ کابل است. به گفتۀ داودشاه صبا، وزیر معادن و پطرولیم کشور، در نشست بعدیِ این پروژه که تا دو ماهِ دیگر در کابل برگزار میشود، بررسیهای تخنیکی، محیط زیستی و امنیتیِ پروژه تکمیل میشود. به این ترتیب، با پایان یافتنِ این مطالعات و پژوهشها به نظر میرسد که این پروژه در آیندۀ نزدیک وارد فاز عملیاتی میشود.
در اینکه پروژۀ تاپی، بزرگترین پروژۀ ترانزیتی انرژی در تاریخ افغانستان است، شکی نیست. این پروژه پس از مذاکرات و رایزنیهای منطقهییِ بسیار، به نفع افغانستان کلیـد خورد و قرار شد که کشورِ ما به عنوان مسیر انتقال خط لولۀ گاز ترکمنستان به پاکستان و هند تعیین شود. به این ترتیب، از ۱۷۳۰ کیلومتری که قرار است این خطوط لوله در اراضی چهار کشور عضو این پروژه بپیماید، ۷۳۰ کیلومتر آن در داخل خاک افغانستان ساخته میشود. در نتیجه میتوان گفت که افغانستان بیشتریننقش در انتقال بیش از یک میلیارد متر مکعب گاز به هند و پاکستان در ظرف ۳۰ تا ۳۳ سال عمر این پروژه را دارا خواهد بود.
سودی که سالانه از انتقالِ این حجمِ انرژی به افغانستان میرسد، کاملاً چشمگیر است؛ آقای صبا در نشست مطبوعاتیِ اخیرِ خود اعلان کرده که افغانستان جدا از مقدار گازی که از این پروژه بهدست میآورد، بین ۲۷۰ تا ۳۵۰ ملیون دالر در سال حق ترانزیت دریافت میکند. هرچند در آن سوی دیگر مصارفی از جمله هزینههای تأمین امنیتِ این خط لوله که گفته میشود نیازمند ۹۰۰۰ الی ۱۱۰۰۰ نیروی امنیتی است، بر شانههای دولت افغانستان خواهد بود؛ اما به نظر میرسد که در هر حال سود قابل ملاحظهیی بابت این ترانزیت به افغانستان میرسد.
در کنار حق ترانزیتی که سالانه افغانستان از آن مستفید میشود، مسایلی مانند اشتغالزایی هم برای منافع ملیِ کشور ما از اهمیت والایی برخوردار است. تطبیق این پروژه میتواند زمینۀ اشتغالِ هزارانتن از هموطنانمان را در مناطق غربی و جنوبی کشور فراهم کند. عبور این خط لوله از ولایتهای هرات، فراه، هلمند و قندهار سبب میشود که برای بسیاری از خانوادههای این ولایات، زمینۀ کار درازمدت فراهم شود.
در کشوری که استخراج معادن و سرمایهگذاری بر روی صنایع تولیدی هنوز پا نگرفته و بخش اعظمی از اقتصاد آن را زراعت به روشهای سنتی تشکیل میدهد، اشتغالزایی برای قشر روزافزونِ بیکاران، بزرگترین موهبت و منفعتی است که نصیبِ آن میشود. میزان اشتغالزایی این پروژه هرچند در برابر رقم شهروندان بیکاری که حال به چندینمیلیون تن رسیده، عدد ناچیزی است؛ اما به هر حال با شروع کار این پروژه، نرخ امیدواری به آینده در میان ساکنان این سرزمین بالا خواهد رفت و اینهم خود دستاورد کلانی خواهد بود.
از سوی دیگر، در عرصۀ انرژی هم به نظر میرسد که منافع قابل ملاحظهیی در پروژۀ تاپی در انتظار افغانستان خواهد بود. افغانستان از طریق این پروژه میتواند بخشی از نیازمندیهای خود به گاز را مرتفع سازد. شکی نیست که با افتتاح این پروژه در قیمت منابع سوختی و بهخصوص گاز در سراسر کشور، کاهش قابل ملاحظهیی رونما خواهد شد. از سوی دیگر، برخی از کارشناسان معتقدند که با اعمار خطوط لولۀ انتقال گاز در افغانستان، دولت میتواند در یک برنامۀ درازمدت، بر روی طرح استخراج گاز صفحات شمال کشور کار کند و به این ترتیب، با استفاده از هر دو منبع گاز، به خودکفایی در عرصۀ انرژی گاز دست یابد و یا حتا با برنامهریزی دقیقتر، زمینۀ صادرات گاز را از طریق همین خط لولۀ تاپی فراهم کند.
در کنار این فرصتها و مزایا، این پروژه در افغانستان با چالشهایی هم روبهرو خواهد بود و مهمترین چالش فراروی این پروژه، مسالۀ امنیت است. ولی گزارشهایی موجود است که بر مهارِ تهدیداتِ امنیتی تأکید میکند. به گونۀ مثال در گزارشی که در ماه سرطان سال جاری از سوی کلیدگروپ انجام شده، فرماندهان طالبان اقرار کردهاند که قصد آسیب رساندن به این پروژه را ندارند. در این گزارش، با دو تن از قومندانان محلی طالبان مصاحبه صورت گرفته است. یکتن از این قومندانان نظامی طالبان میگوید: از سوی مقامات دو کشوری که در پروژۀ «تاپی» سهم دارند، به آنها وعدۀ کمک مالی شده است. او میگوید که طالبان بهخاطر جلوگیری از هرگونه حمله بالای این پروژه، با مقامات این دو کشور به توافق رسیدهاند. ولی در این گزارش، شخصی که خود را قاری یوسف احمدی، سخنگوی طالبان معرفی میکند، میگوید: تا به حال امارت اسلامی طالبان تصمیم نهایی را در این زمینه نگرفته است. او گفته که آنها با نزدیک شدنِ کار این پروژۀ بزرگ، موقف خود را در قبال پایپلاین گاز «تاپی» اعلام خواهند کرد.
اما در کنار همۀ اینها، مقامات رسمی وزارت داخله و مقامات محلیِ پولیس در این ولایات، بارها بر تأمین امنیت کاملِ این پروژه تأکید کردهاند. به این ترتیب به نظر میرسد که میتوان نسبت به آغازِ این پروژه در آیندۀ نزدیک و یکقدم نزدیکتر شدن به آرمانِ رفاه و توسعه در کشور امیـدوار بود.
Comments are closed.