موسسۀ فکری – فرهنگی رنا و دانشگاه خان عبدالغفارخان در قندهار، با همکاری سفارت هند در کابل، نشستی را به یادبود از افکار و اندیشه‎های مهاتما گاندی و خان عبدالغفار خان از رهبران معروف جهان و چهره‎های ضد تشدد در هوتل سرینا در کابل برگزار کردند.
در این نشست، در کنار شماری از رهبران و چهره‎های سیاسی افغانستان و مقام‎های سفارت هند در کابل، شخصیت‎هایی از ایالت خیبرپختونخواه پاکستان نیز اشتراک کرده بودند.
در این نشست، حامد کرزی رییس‌جمهور پیشین افغانستان ضمنِ بیان اندیشه و افکار خان عبدالغفار خان و تأثیرگذاری آن، تأکید کرد که این رهبر منطقه، به هدف آگهی‌دهی به مردم تلاش‌های زیادی کرد و زحمات زیادی را متقبل شد.
آقای کرزی در بخشی از صحبت‎هایش، پاکستان را به ایجاد افراط‌گرایی در همکاری با امریکا در برابر شوروی و فشار واردکردن بر هند، متهم کرد و نیز افراط‍‌گرایی امروز را ابزاری برای اهداف کشورهای سلطه‌جو خواند.
رییس جمهوری پیشین، با اشاره به سخنان اخیر بارک اوباما رییس‌جمهوری امریکا که گفته بود، مبارزۀ آن‌ها با تروریسم است، نه با اسلام و از مسلمانان خواسته بود که در برابر افراط‌گرایی قد علم کنند، گفت: پیام ما به آقای اوباما این است که اگر در برابر افراط‌گرایی از فشار و زور کار گرفته شود، سبب تشدید افراط‌گرایی خواهد شد. او گفت که یگانه راه جلوگیری از رشد افراط گرایی این است که امریکا از افراط‌گرایی به عنوان ابزار برای تطبیق اهداف خویش استفاده نکند.
کرزی ضمن این‌که طالبان را ابزاری در دست سیاست‌های پاکستان خواند از این گروه خواست که خودشان را از بند اسارت آزاد کنند و با حکومت کنونی افغانستان وارد گفت‎وگو و مذاکره شوند.
حامد کرزی با اشاره به گفت‎وگوهای صلح که اخیراً امیدواری‌هایی دربارۀ نتایج آن ایجاد شده است، گفت که ما از هر نوع تلاش در راستای ایجاد ثبات و امنیت در افغانستان حمایت می‌کنیم و با دولت وحدت ملی در این زمینه همکاری همه‌جانبه می‌داشته باشیم، اما می‌گوییم که ما صلح می‌خواهیم؛ اما در برابر آن به کسی تسلیم نمی‌شویم.
این انتقادات کرزی پس از آن مطرح می‌شود که رفت‌وآمد نظامیان پاکستانی به افغانستان در این روزها بیشتر شده و این دو کشور به گونۀ بی‌سابقه‌یی به همدیگر نزدیک شده‌اند.
این نزدیکی بیش از حد انتقادهای زیادی را به دنبال داشته است . شماری‌ها اشرف‌غنی رییس‌جمهوری را متهم کرده‌اند که به خواست‌های تمامیت‌خواهانۀ پاکستان تن داده است.
همچنان، رنگین دادفر سپنتا مشاور پیشین شورای امنیت ملی افغانستان در این نشست، بخشی از کشور پاکستان را «سرزمین‌های اشغالی» خواند و اسلام‌آباد را به «نژادپرستی» و «افراط‌گرایی» متهم کرد. او به گونۀ واضح گفت که سرزمین‌های آن سوی دیورند اشغالی اند.
آقای سپنتا با اشاره به جایگاه اسلام در بستر سرزمین‌های منطقه گفت که خشونت در این بستر جای پای ندارد و افراطیت زاییدۀ بازی‌های سلطه‌گرایانه است.
او بر اهمیت تفکر عدم تشدد تأکید کرد و آن را از بنیادهای دموکراسی معاصر خواند.
داکتر عبدالله عبدالله رییس اجرایی دولت وحدت ملی سومین سخنران این محفل بود. او مهاتما گاندی و خان عبدالغفار خان را دو شخصیت جهانی خواند که برای دست‌یافتن به آزادی و استقلال به روش عدم تشدد و خشونت دست زدند و بر جهان تأثیر گذاشتند.
او گفت که اهمیت بحث عدم تشدد نشان می‌دهد که فکر گاندی به عنوان یک شخصیت جهانی، فکر ثابت بوده است و شخصیت‎های زیادی در جهان از آن پیروی کرده اند؛ از جمله خان عبدالغفار خان.
داکتر عبدالله گفت که دو رهبر در این منطقه یکی مسلمان و پشتون و دیگری هندو و گجراتی، بحث عدم تشدد را مطرح کردند و امروزه این تفکر، این دو شخصیت را به عنوان شخصیت های متعلق به تمام جامعۀ بشری مطرح ساخته است و برخی ملت‌ها با اتکا به این اندیشه از بند اسارت نجات یافتند.
او با اشاره به اظهارات حامد کرزی گفت که رسیدن به صلح از نیازها، خواست‌ها و آرزوهای مردم افغانستان است و گفت‎وگوهای صلح به گونۀ شفاف و هدف مند صورت می‌گیرد و افغانستان تسلیم هیچ کسی نخواهد شد.
در این محفل، افراسیاب ختک از رهبران پشتون پاکستانی به تشریح دیدگاه و اندیشه‌های خان عبدالغفار خان پرداخت و عدم تشدد را برخاسته از دیدگاه رهبران بزرگی مثل گاندی و عبدالغفارخان عنوان کرد.
او گفت که خان عبدالغفارخان «پشتون‌والی» را با مدرنیزاسیون آشتی داد و بحث انتخاب، حکومت و تحمل‌پذیری را مطرح کرد.
آقای ختک گفت که طالبان همۀ نشانه‎های افغانیت را مورد هدف قرار دادند و به عنوان ابزار مورد استفاده قرار گرفتند.
امرالله صالح رییس پیشین امنیت ملی افغانستان، در صحبت کوتاهی در این نشست گفت که به کار بردن بحث عدم تشدد امروز خریدار ندارد و با گروه های مثل طالبان، بوکوحرام و داعش نمی‌‎شود که از راه عدم تشدد برخورد کرد.
آقای صالح گفت که گاندی عدم تشدد را به عنوان ابزاری در استراتژی نظامی به کار برده بود.
به باور او، تأثیرگذاری گاندی بالای مردم هند به حدی بود که اگر او در مبارزه با استعمار، بر نیروهای مسلح هند صدا می‎زد که وارد میدان شوند، مسلماً آن نیروها به صدای او لبیک می‌‎گفتند و کار آن حکومت را یک‎سره می‎کرد؛ انگلیسها از چنین حالتی نگران بودند و با درک این مسأله لازم دیدند تا به سیاست‌های عدم تشدد گاندی توجه کنند.
در این محفل، شماری از شخصیت‌های افغانستانی و پاکستانی دیگر نیز صحبت کرده و افکار و اندیشه‌های دو رهبر منطقه را ستودند و گفتند که برای رسیدن به دموکراسی، همدیگرپذیری و زندگی مسالمت‌آمیز باید از افکار آنان پیروی شود.
مهاتما گاندی به دلیل داشتن اندیشۀ عدم تشدد و دست‌یابی به آزادی هند از سیطرۀ انگلیس، شهرت جهانی دارد و خان عبدالغفارخان از سران قوم پشتون در پشتونخواه پاکستان، نیز به دلیل هم فکری با گاندی و مبارزه نرم بر علیه تشدد در سطح منطقه شهرت دارد.
خان عبدالغفارخان که به پادشاه خان مشهور است، ۱۲ سال در بند حکومت سابق انگلیس و ۱۵ سال را به دلیل مبارزه علیه تشدد، در زندان حکومت پاکستان سپری کرده بود.
باچا خان از دهه۱۹۶۰ و۱۹۷۰ یا در زندان و یا در تبعید به سر برد. قبل از مرگ او در سال ۱۹۸۸ در پیشاور تحت بازداشت خانگی بود که پس از مرگ وی به وصیت خودش، او را در خانه خود در جلال آباد به خاک سپردند. ده‌ها هزار نفر از مردم در مراسم تشییع جنازه او، راهپیمایی از طریق گذرگاه خیبر از پشاور به جلال آباد، شرکت کردند؛ اگر چه آن راهپیمایی توسط انفجار دو بمب به کشته شدن ۱۵ نفر منجر شد.
با وجود مبارزه سنگین در آن زمان در افغانستان، هر دو طرف درگیر ( شوروی- ارتش کمونیستی و مجاهدین) جنگ را در جلال آباد توقف دادند تا مراسم تدفین و به خاک سپاری خان عبدالغفار خان انجام شود.