- ۲۳ حوت ۱۳۹۳
از دو روز به اینطرف داکتر عبدالله عبدالله رییس اجراییِ دولت وحدت ملی در هند بهسر میبرد تا طی یک سفر غیررسمی، نقطۀ اعتماد تازهیی در روابط دو کشور ایجاد کنـد. اگرچه سفر اخیرِ آقای عبدالله به هند، غیررسمی خوانده شده، اما وضعیتِ حساس رابطۀ ما و هند نشان میدهد که این سفرِ غیررسمی با اهمیتتر از هر سفری در این شب و روز برای افغانستان است. پنهان نیست که پاکستان در دولت وحدت ملی افغانستان، دست بالایی یافته، تا آنجا که هندوستان را به عقب رانده است.
وارد شدنِ پاکستان به عنوان یک متغیرِ فوقالعاده در روابط خارجی افغانستان، هندوستان را شگفتزده و نگران ساخته است. اشرفغنی احمدزی در چندینسخنرانی و نشستهایش به گونههایی هشدارهایی را نسبت به هندوستان وارد کرده است؛ اما هندیها در برابرِ آن هشدارها برخورد واکنشی نداشته و آن را نادیده گرفتهاند. داکتر غنی از نشستِ کشورهای جنوب آسیا گرفته تا چندین نشستِ دیگر گفته است که اجازه نمیدهد هیچ کشوری در افغانستان جنگِ نیابتی داشته باشد.
اصطلاح جنگ نبابتی نخستینبار توسط پرویز مشرف مطرح شد. او گفته بود که هندیها در افغانستان جنگِ نیابتی در برابرِ منافعِ پاکستان راه انداختهاند. اما هیچگاه هندیها در چنین سطحی، چنین برداشتی را مطرح نکردهاند. بنابراین هر باری که داکتر غنی گفته است به هیچ کشوری اجازه نمیدهد که جنگ نیابتی را در افغانستان راهاندازی کند، بدون شک هدفش هندوستان بوده و این را در مطابقت با حرفِ پاکستانیها ابراز کرده است. از اینرو، داکتر غنی هم در سیاستِ اعمالی و هم در سیاستِ اعلانیاش، بهشدت جانب پاکستان را گرفته است.
افغانستانی با یکچنین سیاست خارجی، حالا به صوبۀ پنجمِ پاکستان یا به یک ایالتِ پاکستان که از پارلمان و قدرتِ فدرالی برخوردار است، شباهت پیدا کرده است. مردم افغانستان درک کردهاند که این سیاست در نهایت به معنای تسلیم کردنِ کشور به پاکستان است و مدیریت پاکستان را در افغانستان به دنبال میآورد؛ سیاستی که از مدتها به اینطرف پیشبینی میشد و نسبت به آن در روزنامۀ ماندگار هشدار داده شده بود.
به هر صورت، حالا دولت وحدت ملی بهخصوص حلقۀ ریاستجمهوری مایل به کنار آمدن با پاکستان است و هندیها به عنوان دوستانِ افغانستان از این وضع ناراضاند. داکتر عبدالله به عنوان سیاستمداری که اهمیتِ دوستی هند به افغانستان را درک میکند و این را هم میداند که افغانستان با سیاست عدمِ توازن در روابط خارجی، به دامِ کشور خاصی میافتدـ باید هرچه جدیتر به هندیها اطمینان بدهد که سیاست کنونیِ آقای غنی، یک سیاست مقطعی و گذرا میتواند باشد و افغانستان در همۀ زمینهها به کمکهای کشور هند و دیگر کشورهای دوست نیازمند است. البته هندیها هم در این سفرِ آقای عبدالله سعی دارند که رابطه میان کابل و دهلی را مستحکم نشان دهند؛ اما در واقع اگر حرکتهایی در جهت ترمیمِ رابطۀ افغانستان و هندوستان برداشته نشود، این رابطه میتواند با چند حرکتِ دیگرِ آقای غنی کاملاً متزلزل شود. از اینرو، انتظار این است که داکتر عبدالله به عنوان نمایندۀ یک کشور مستقل در این سفرِ ولو غیررسمی، با تأکید بر استقلال سیاست خارجی افغانستان، به هندیها این اطمینان را بدهد که بهزودی افغانستان به سیاستِ متوازن در سطح کشورهای رقیب برمیگردد و رابطه میان کابل و دهلی نیز مثلِ گذشته میشود.
مسلماً مصلحت افغانستان، حفظِ سیاستِ متوازنِ خارجیست و بدون رعایتِ این اصل، آرامش و ثباتِ پایدار تحقق نمییابد.