گزارشگر:شنبه 29 حمل 1394 - ۲۸ حمل ۱۳۹۴
مبارزه با فساد یکی از وعدههای اصلی اشرف غنی رییس جمهور افغانستان به مردم بوده است. او هرچند اقدامهایی در این راستا انجام داده است، اما مبارزه با «مافیای اقتصادی» کار سادهیی نیست.
ساختمان موقتی دفتر حمیدالله فاروقی که از برنامه مبارزه با فساد نظارت میکند، توسط محافظان و بوجیهای ریگ احاطه شده است، طوری که آدم فکر میکند یک سرباز خانه باشد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، حمیدالله فاروقی ۶۲ ساله، عینکهای مطالعهاش را روی پیشانی خود میگذارد و روزهایی را به یاد میآورد که صرفاً استاد دانشگاه بود: «من زندهگی معمولی داشتم و با موتر تویوتای خود گشت و گذار میکردم.»
حالا که او وظیفه نظارت از مبارزه با فساد را به عهده دارد، ماحول زندگیاش نیز تغییر کرده است: «اما بررسی فساد به معنای بررسی افرادی است که دارای ارتباطات خطرناک میباشند. این مثل جنگ با مافیا است، مافیای اقتصادی.»
گفته میشود که فساد در افغانستان بزرگترین چالش منحصر به فردی است که این کشور دچار مشکلات به هنگام بازسازی اش پس از دهها سال جنگ با آن رو به رو میباشد.
فساد تقریباً در همه نهادهای دولتی شایع است. با وجود سرازیر شدن صدها میلیارد دالر کمک خارجی در یک دهه گذشته، گسترش فساد پروژههای توسعهیی را با سکتگی مواجه کرده، خزانه دولت که پیش از این نیز خالی بود، بی رمق ساخته، ناامنی را دامن زده و افغان ها را به طالبان متمایل کرده است.
به نظر میرسد که اشرف غنی، تحصیل یافته ایالات متحد امریکا و مامور سابق بانک جهانی که در سپتمبر سال گذشته به قدرت رسید، میخواهد فساد را به شدت سرکوب کند.
او تفتیش ۱۲ قرارداد لوژستیکی اردو را به راه انداخته است، دوباره تحقیقات در مورد بزرگترین افتضاح بانکی را شروع کرده است و تقریباً همه مقامات اداری ولایت غربی هرات که متهم به فساد و نالایقی بودند، برکنار کرده است.
شخص منتخب اشرف غنی برای این امر حمیدالله فاروقی استاد اقتصاد دانشگاه کابل است که در سال گذشته بخشی از تیم انتخاباتی غنی نیز بود.
مهم ترین مورد در مبارزه با فساد قراردادهای تهیه تیل برای اردوی افغانستان میباشد که نزدیک به یک میلیارد دالر میشود و توسط حکومت پیشین تحت رهبری حامد کرزی تصویب شده بود. فاروقی گفت این قراردادها که غنی آن را لغو کرده است، شامل یک تقلب «بسیار پیشرفته و ظریف» از نگاه اداری میباشد.
او میگوید: «وقتی که شما متن را بر میدارید و به آن مینگرید، همه چیز کاملاً عادی به نظر میرسد و مطابق اصول میباشند، اما یک بررسی دقیق از نزدیک غیرعادی بودن و تقلب را نشان میدهد.»
فاروقی در هفته گذشته جزئیات حیرت انگیزی را کشف کرد که به پرده برادری از اختلاس کمک میکند. یعنی چهار شرکت که برای گرفتن قرارداد در داوطلبی شرکت کرده بودند، دقیقاً عین قیمت پیشنهادی را تقدیم کرده بودند.
او میگوید: «این تنها در صورتی ممکن است که همدستییی بین داوطلبان وجود داشته باشد و یا اینکه لیست قیمتها از درون حکومت بیرون داده شده باشد.»
شرکت «افغان نشنل پطرولیم لمیتید» ادعا کرده است که در روز داوطلبی پولیس ترافیک در تبانی با رقبایش خودسرانه وسیله نقلیه آن را متوقف کرده است تا مانع از شرکتاش در داوطلبی شود.
محمود قادری، رییس شرکت «افغان نشنل پطرولیم لیمیتد» میگوید: «پولیسها گفتند جواز سیر ما جعلی است. یک موتر پولیس را پیشرو و موتر دیگر را در عقب قرار دادند. سرانجام ما بیست دقیقه ناوقت تر رسیدیم و به ما گفته شد که نمیتوانیم در داوطلبی شرکت کنیم.»
او گفت: «این یک چال کثیف بود.» این بخشی از شکایتی است که فاروقی با یافتههایش به غنی تقدیم کرده است.
یک مقام اداری ارشد غنی که به تیم فاروقی مشورت می دهد، گفت که این بررسی در نوع خود برای بار اول صورت میگیرد و آزمایشی است برای افغانستان و حکومت را مجبور میگرداند تا قراردادهایی را که واگذار میشود، دوباره مورد غور قرار دهد. پروسه داوطلبی برای مدتهای طولانی با رشوت خواری و اعمال نفوذ توأم بوده است.
این مقام که نخواست از وی نام برده شود، به فرانس پرس گفت: «ما در حال بررسی مجدد چندین قرارداد گذشته میباشیم، با دقت صفحه به صفحه و سطر به سطر آن را از نظر میگذرانیم تا دیده شود که آیا خودسرانه به سود کسی طراحی شده اند.»
این مشاور میگوید که تماسهای تیلفونی اخطارآمیزی از قدرتمندان سیاسی با علایق تجاری هنگفت میگیرد که از این تدقیق «ناراحت» اند.
او گفت که یک اپلیکیشن ضبط صوت اتوماتیک را برای ثبت این تیلفونها در گوشی موبایل خود نصب کرده است. او گفت مدت زمانی نیاز است تا این گونه پیامها کم شوند و مردم بفهمند که اوضاع مانند سابق نیست.
در رابطه با مبارزه علیه فساد، غنی موضع مخالف کرزی رییس جمهور سلفش اتخاذ کرده است که منتقدان میگفتند در ۱۳ سال دوران حکومتش او تنها در لفظ از امحای فساد سخن به میان میآورد.
غنی با سرزدن غیرمنتظرهاش به نهادهای دولتی که در اوقات نامعین صورت میگیرد و عادتاً با انتقادات صریح و اخراج افراد نالایق از وظیفه توام میباشد، کسب وجاهت نموده است.
اما او نتوانسته است با همین سرعت برای مقامهای برکنار شده جانشین پیدا کند، چنانچه بیشترین ولایتها توسط سرپرست اداره میشوند و برخی کرسیهای کابینه هنوز خالی اند.
سیما غنی یک فعال ضد فساد با اشارت به ۹۰۰ میلیون دالری که در اثر تقلب در بزرگترین بانک کشور یعنی کابل بانک مفقود شده بود، میگوید: «بسیار خوب است که دوسیه کابل بانک دوباره به دوران افتاد، اما آیا او کدام عامل اصلی آن را زندانی ساخت؟ آیا او پولهای گمشده را دو باره برگرداند؟ نه.»
منتقدان غنی میگویند که او بنابر اجبارات سیاسی ناتوان است و نمیخواهد و یا نمیتواند بسیاری از نخبگان قدرتمند را مورد پیگرد قرار دهد که در افتضاحات مرتبط با فساد دخیل اند.
سارا چایز، مولف کتاب «دزدان دولتی: چرا فساد امنیت جهانی را تهدید می کند»، به این نظر است که این اقدامات غنی ابعاد معضل را کوچکتر از آنچه است نشان میدهد. کتاب او بر مبنای مصاحبهها و سایر تحقیقات نشان میدهد که افغانهای بیزار از اختلاس هرچه بیشتر در برابر تبلیغات طالبان آسیب پذیر میگردند.
این مولف در مورد غنی میگوید: «غنی بر حکومتی ریاست نمیکند که مبتلا به «سرطان» فساد است. او بر دستگاهی ریاست میکند که در یک دهه گذشته از مجموعهیی از شبکههای جنایی به طور عمودی همآهنگ شده است.»
Comments are closed.