یک شنبه ۴ اسد ۱۳۹۴

قرار است روز پنج‌شنبۀ هفتۀ آینده، نماینده‌های حکومتِ افغانستان و افرادی منسوب به نماینده‌گی از طالبان در کشور چین، به میزبانی چینایی‌ها و نظارتِ امریکایی‌ها، دومین گفت‌وگوی رو در رو را سامان دهند. دور اولِ این گفت‌وگوها چندی پیش در پاکستان برگزار شده بود و هر دو طرف در این گفت‌وگوها در مورد دور دومِ گفت‌وگوها صحبت کرده بودند. قرار است که در این نشست، هر دو طرف مطالبات و شروط‌ خویش را به گونۀ کتبی روی میز حاضر کنند.
اگرچه از آن نشستی که در پاکستان برگزار شد تا این نشست که در چین برگزار می‌شود، هیچ انعطافی در مناسباتِ طالبان و دولت افغانستان دیده نمی‌شود، اما با آن‌هم انتظار این است که گفت‌وگوها در کشور چین وارد یک فازِ موثر شود. هرچند با توجه به شناختی که از سیاست‌های پاکستان و درکِ جنگ و صلح در افغانستان داریم، دست یافتن به صلح و ثبات به این ساده‌گی‌ها ممکن نیست؛ ولی بازهم باید ببینیم که از گفت‌وگوهای صلح در پاکستان تا چین، چه تفاوتی در برنامه‌ها و شروط‌ طالبان رونما می‌شود یا به عبارت دیگر، تفاوت بحث صلحِ پاکستانی تا بحث صلحِ چینایی چه خواهد بود.
با این‌که قرار است دولت افغانستان رسماً از اعزام هیأتی برای مذاکرۀ مستقیم با نماینده‌گانی از طالبان و دولتِ افغانستان در چین خبر دهد، اما در عین حال امیدواری‌ها به ثمربخش بودنِ این گفت‌وگوها وجود ندارد؛ زیرا هنوز نشانه‌یی از تغییر سیاست پاکستان در قبال افغانستان دیده نشده و نیز دست یافتن افغانستان به صلح، به تغییر سیاست و اهدافِ پاکستان بسته‌گی دارد. اگر دولت افغانستان بتواند چینایی‌ها را وادار کند که بالای پاکستان فشار بیاورند تا بحث صلح ‌و گفت‌وگو را شدیدتر و جدی‌تر سازد، می‌توان انتظار داشت که این بسترها و زمینه‌ها برای دست یافتن افغانستان به ثبات، نتیجه‌‌بخش تمام شود.
بارها نماینده‌گان شورای عالی صلح و حتا مقام‌های حکومتی با طالبان در این‌بر و آن‌برِ دنیا دیدارهایی داشته‌اند، ولی هربار نتیجۀ این دیدارها فقط و فقط به نفعِ طالبان بوده و دولت دستاورد خاصی نداشته است. حالا هم دیداری که در اسلام‌آباد برگزار شده و دیداری هم که در چین برگزار می‌شود، بدون داشن برنامۀ درست از جانب دولت افغانستان، می‌تواند به نفع طالبان تمام شود.
در حالی که بساط ناامنی در افغانستان این‌بار به نامِ داعش گرم می‌شود و مردم در برابر یک دهشتِ دیگر قرار می‌گیرند و در حالی که کشته شدن و زنده ماندنِ ملاعمر هم به گونۀ درست معلوم نیست، واضح است که افغانستان روزهای زیادِ دیگری هم در جنگ سپری می‌کند و اگر برنامۀ طالب چه به دلیلِ مرگ ملاعمر و چه هم به علتِ کهنه شدنِ این ابزار برچیده شود، بازهم جنگ در کشور به نامِ داعش ادامه می‌‌یابد و نیز منافع پاکستان این‌بار در قالبِ این گروهِ خون‌ریز تعقیب می‌گردد.
از طرف دیگر، عدم داشتن یک برنامۀ منظم و موثر و چندسویه از جانب دولت افغانستان طی چند سال گذشته سبب شده که قصه و عنوانِ گفت‌وگوهای صلح با طالبان، همواره به تقویتِ جبهاتِ آن گروه و به پیچیده‌گی بیشترِ اوضاع بینجامد. از جانب دیگر، هنوز طالبان به عنوان تافتۀ جدا بافته از پاکستان عرض وجود نکرده‌اند که بتوانند به عنوان یک طرفِ مستقل در افغانستان با دولت گفت‌و‌گو کنند و نیز مسایلِ دیگری که در سطح داخلی می‌تواند گفت‌وگوهای صلح را حمایت کند، از نظر دور انداخته شده است.
با این حساب، گفت‌وگوها دربارۀ صلح در چین از همین اکنون با مشکلاتِ زیادی مواجه است که امیدواریم مورد توجه طرف‌ها قرار گیرد.