چهار شنبه ۷ اسد ۱۳۹۴

صدها مغاره ساخت انسان در صخره‌های خاکی رنگ کنار تندیس‌های بودای بامیان که در سال ۲۰۰۱ توسط گروه طالبان انفجار داده شدند، کلبه مردم فقرزده بامیان است که جای دیگری برای زندگی و پولی برای ساختن خانه ندارند.
مغاره‌های باستانی در درۀ بامیان در مرکز افغانستان که اصلاً توسط راهبان بودایی برای عبادت و تعمق (مدیتیشن) استفاده می‌شدند، تبدیل به پناهگاه فامیل‌های بی‌خانه و بی‌جایداد شده اند که توانایی ساخت خانه را ندارند.
باشندگان آن‌ها بدون دسترسی به آب و برق، مجبور شده اند که در این مغاره‌های تاریک، نم‌ناک، کهنه و پوپنک زده، شب و روز خود را سپری کنند.
حاجی حسین که سه سال است در مغاره‌یی بر سر یک صخره همراه با خانم و سه فرزند خود زندگی می‌کند، شکایت می‌کند: «این جای خوبی نیست و هیچ زمانی جای خوبی برای زندگی نبوده است.»
حاجی حسین که یک کارگر است، در مغاره‌یی در چند صد متری خالیگاه بودای بامیان به فرانس پرس گفت: «بالا شدن و پایین شدن از اینجا بسیار سخت است. و مشکل بزرگ آب است. ما باید آب را به پشت خود اینجا بالا کنیم.»
صدها خانوادۀ دیگر مانند فامیل حاجی حسین در این مغاره‌ها زندگی می‌کنند، محله‌یی نادر که عمدتاً از خشونت‌های جنگی در دیگر مناطق افغانستان در سال‌های اخیر در امان بوده است.
در اواخر دهه ۱۹۹۰ زمانی که طالبان بامیان را تصرف کردند، برخی از مردم این ولایت خانه‌های خود را از دست دادند. زیرا گروه افراطی طالبان خانه‌های برخی از مردم این ولایت را که اکثراً هزاره‌های شیعه مذهب هستند، به آتش کشیدند. پس از آن این مردم مجبور شدند که به مغاره‌های نزدیک تندیس‌های بودا پناه ببرند.
دو سال بعد از سقوط رژیم طالبان در اثر حمله نظامی زیر رهبری ایالات متحده امریکا، ساحه تندیس‌های بودا شامل لیست میراث‌های جهانی یونسکو گردید.
در پی آن حکومت افغانستان علیه باشنده‌‌گان این مغاره‌ها اقدام کرد و بسیاری آن‌ها را بیرون کرده و در پناهگاه‌های موقتی در دیگر جاهای شهر بامیان اسکان داد.
مقام‌های محلی می‌گویند به هر اندازه که اقامت مردم در این مغاره‌ها طولانی شود، به همان اندازه آسیب‌هایی به این میراث‌های فرهنگی می‌رسد، زیرا برخی خانواده‌ها در این مغاره‌ها کلکین و دروازه نصب کرده و موقتاً آن را توسعه می‌دهند.
کبیر دادرس، رییس اطلاعات و فرهنگ ولایت بامیان گفت: «اگر مردم آنجا زندگی کنند، مغاره‌ها و نقش و نماهای باستانی آن‌ها را تخریب می‌کنند، و ما باید این مغاره‌ها را نجات بدهیم.»
خانواده از این مغاره‌ها در سال‌های اخیر بیرون رانده شده اند، اما هنوز بسیاری خانواده‌ها در آنجا زندگی می‌کنند.
بامیان که زمانی ایستگاه کاروان افسانه‌یی راه ابریشم بود، در سال جاری به عنوان پایتخت فرهنگی انجمن همکاری منطقه‌یی جنوب آسیا معرفی شد و امیدواری‌هایی را ایجاد کرد که این منطقه دوباره جایگاه خود را در نقشه جهانی توریسم باز یابد.
حکومت افغانستان در تلاش احیای صنعت توریسم بعد از ده‌ها سال جنگ به شمول حاکمیت طالبان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی است که تندیس‌های بودای بامیان را تخریب کرد. گروه طالبان این تندیس‌ها را مخالف اسلام قلم‌داد کرده و انفجار داد، عملی که در سطح جهانی تحت عنوان «تروریسم فرهنگی» محکوم گردید.