گزارشگر:ناجیه نوری/ سه شنبه 10 سنبله 1394 - ۰۹ سنبله ۱۳۹۴
لاجورد ضمن اینکه از وابستهگی مطلق بازارهای افغانستان به پاکستان جلوگیری میکند، راه بسیار خوب برای صادرکردن میوهجات خشک و تازه و قالین افغانستان میباشد.
مسوولان در اتاقهای تجارت و صنایع با بیان این مطلب میگویند: بهترین میوۀ افغانستان به دلیل نبود بازار، در پاکستان در بدل ۵۰ کلدار به فروش میرسد؛ اما اگر راه لاجورد ایجاد شود، ما میتوانیم میوهجات تازه و خشک خود را به بازارهای اروپا عرضه کنیم و به قیمت مناسب به فروش برسانیم.
به گفته مسوولان اتاقهای تجارت، بیشترین اجناس افغانستان مانند ماشینالات، کالاهای الکترونیکی و ادویهجات اگر از کشورهای آسیای میانه و اروپا وارد شود، نیازمندی ما نسبت به پاکستان را کاهش میدهد و تنها چند قلم مواد غذایی را از پاکستان تهیه خواهیم کرد.
اما شماری از اقتصاددانان میگویند که افغانستان به هیچ عنوان نمیتواند مبادلات تجارتی خود را با پاکستان قطع کند، چرا که تجارت از راه پاکستان ارزانتر است.
دولت افغانستان تصمیم دارد تا بحث راه لاجورد را که از مسیر ترکمنستان، آذربایجان و گرجستان به دریای سیاه و بعد با گذشتن از ترکیه، افغانستان را به آبهای آزاد وصل میکند، به عنوان بدیل اقتصادی افغانستان در ششمین اجلاس ریکا مطرح کند.
مسوولان در وزارت خارجه میگویند: این مسیر یکی از کوتاهترین، مطمین ترین و سادهترین راهها برای افغانستان شناخته شده، زیرا از مرز افغانستان تا بندر ترکمنباشی ترکمنستان هم جاده و هم خط آهن وجود دارد. از باکو به قارس و استانبول هم جاده وجود دارد و هم خط آهن.
به گفته مسوولان این وزارت، اکنون نیاز است که جادههای موجود به هم وصل و یک بستۀ حمل و نقل واحد در مسیر معرفی شود، برای این کار نیاز است که گمرکها در کشورهای مسیر به صورت هماهنگ عمل کنند، تعرفه واحد معرفی شود و موانع امنیتی نیز در مسیر کمتر شود. کامیونی که از استانبول حرکت میکند، در باکو تخلیه و با عبور اموال از دریای خزر دوباره در ترکمنباشی بارگیری بعد به کشورهای پاکستان و حتی هند منتقل شود.
خان جان الکوزی رییس عامل اتاقهای تجارت به این باور است که تبادلۀ اموال از راه لاجورد، اکثریت نیازهای افغانستان را مرفوع میکند.
الکوزی میگوید: بیشترین اجناس افغانستان مانند ماشینالات، کالاهای الکترونیکی و ادویهجات اگر از کشورهای آسیای میانه و اروپا وارد شود، دیگر نیازمندی ما نسبت به پاکستان کاهش پیدا میکنند و تنها چند قلم مواد غذایی را از پاکستان تهیه خواهیم کرد.
او تأکید کرد: راه لاجورد بهترین بدیل برای افغانستان در برابر پاکستان است و در کنار اینکه میتواند بیشترین نیازهای افغانستان را رفع کند، بازارهای بسیار خوبی برای میوهجات خشک و تازه افغانستان پیدا خواهد کرد.
به گفته وی، فعلاً بهترین میوۀ افغانستان به دلیل نبود بازار در پاکستان در بدل ۵۰ کلدار به فروش میرسد؛ اما اگر راه لاجورد ایجاد شود و ما بتوانیم میوهجات تازه و خشک خود را به بازارهای اروپا برسانیم؛ هم میوه جات را به قیمت مناسب به فروش میرسانیم و هم اجناس مورد نیاز خود را با کیفیت بالاتر از بازارهای اروپا تهیه کنیم.
رییس اتاقهای تجارت افزود: زمانیکه برای میوه جات خشک و تازه و قالین بازار پیدا شود؛ از یک سو اقتصاد ما را تقویت میکند و از جانب دیگر، زمیندار را تشویق میکند تا کشت و زراعت را افزایش دهند و این مساله روی کاهش بیکاری نیز تاثیرات خواهد داشت.
اما سید مسعود استاد دانشگاه و اقتصادان میگوید: هر مسیر تجارتی امتیازات خاص خود را دارد و راه لاجورد هم امتیازات به خصوص تجارتی خود را دارد؛ ولی هیچگاه بدیل اقتصادی نخواهد بود.
به گفته او، راه لاجورد نمیتواند بدیل اقتصادی در برابر پاکستان باشد و در حقیقت افغانستان در جایگاه و موقعیتی قرار ندارد که بدیل برای پاکستان و سایر راههای تجارتی انتخاب کند.
او اضافه کرد: راه لاجورد یک راه تجارتی خوب است؛ زیرا ما را به کشورهای مسیر این راه و اروپا وصل میکند، اما نمیتواند بدیل برای پاکستان و سایر کشورهای همسایه باشد، زیرا هر راه تجارتی امتیازات و فواید خاص خود را دارد.
به باور این اقتصاددان، ما هنوز آماده نیستم که از مسیر راه لاجورد استفاده کنیم؛ زیرا این مسیر شرایط خاصی نیاز دارد؛ طور مثال رانندهها باید با قوانین و زبانهای خارجی بلد باشند و ده مسایل دیگر.
استاد مسعود افزود: افغانستان زمانی میتواند بدیل اقتصادی پیشنهاد یا مطرح کنند که منابع قدرت اقتصادی، سیاسی و حتا فرهنگی و اجتماعی قوی و قدرتمند داشته باشد.
با این حال، سیفالدین سیحون استاد اقتصاد دانشگاه کابل میگوید: «افغانستان به جز چند قلم میوۀ خشک و تازه که آن هم حتا برای منطقه کافی نیست، به اروپا صادر خواهد کرد و از آن طرف هم چیزی برای وارد کردن وجود ندارد، زیرا افغانستان به مواد خوراکه نیاز دارد که اروپا آن را تولید نمیکند».
وی تأکید کرد: از یک سو اروپا مواد مورد نیاز افغانستان را ندارد و از جانبی هم قیمت تمام شد برای افغانستان بسیار گزاف خواهد بود و از همه مهمتر قبل از واردکردن باید قرار دارد وجود داشته باشد.
به گفته این استاد دانشگاه، افغانستان بیشتر دچار توهم و تبلیغات است؛ زیرا وصل شدن با اروپا از لحاظ مسایل بینالمللی بسیار با اهمیت است، اما اول باید مشخص شود که آیا افغانستان برای صادرکردن چیزی دارد.
او افزود: کشورهای اروپایی خریدار سنگهای قیمتی و معادن افغانستان است، اما همین اکنون قراردادهای معادن و استخراج سنگهای قیمیتی افغانستان با مشکلات جدی مواجه است.
به باور وی، به چند دلیل وصلشدن به اروپا به هیچ عنوان بدیل پاکستان نخواهد بود، اول اینکه میتوان بسیار به سادههگی از پاکستان مواد خوراکی و ادویه وارد کرد و دوم اینکه راه پاکستان کوتاهترین و ارزانترین راه برای افغانستان است.
این استاد دانشگاه گفت: افغانستان حق دارد محصولات خود را به اروپا برساند و برای انجام این کار نیاز به ایجاد راه لاجورد است، اما نمیتواند مبادلات تجارتی خود را با پاکستان قطع کند، چرا که تجارت از راه پاکستان ارزانتر است.
ششمین کنفراس همکاری های اقتصادی منطقوی برای افغانستان بتاریخ ۱۲ -۱۳سنبله سال جاری در کابل برگزار میشود.
پنجمین کنفرانس ریکا یا همکاریهای اقتصادی منطقوی برای افغانستان در تاجکستان برگزار شده بود.
کنفرانس همکاریهای اقتصادی منطقهیی برای افغانستان یا ریکا از سال ۱۳۸۴ به این سو در شهرهای کابل، دهلی جدید، اسلام آباد، استانبول و تاجکستان برگزار شده است.