گزارشگر:شنبه 14 قوس 1394 - ۱۳ قوس ۱۳۹۴
پیشتر رسانهها گزارش داده بودند که ملامنصور جانشین ملاعمر رهبر پیشینِ طالبان، در یک درگیریِ میانگروهی در کویتۀ پاکستان زخم برداشته است. اما اکنون برخی منابع و رسانهها از مرگِ این سرکردۀ طالبان در بیمارستانی در شهر کویتۀ پاکستان خبر میدهند.
هرچند سخنگوی گروه طالبان وقوع چنین درگیری را تکذیب کرده؛ اما سخنگوی گروه انشعابشده از طالبان به رهبری ملا رسول که مخالفِ رهبری ملا اختر منصور میباشد، اظهار کرده که ملا منصور در این درگیری کشته شده است.
بر اساس گزارشها، این درگیری در یک نشستِ فرماندهانِ طالبان، چهارشنبهشب در مناطقِ قبایلی پاکستان رخ داده است. برخی از منابع در حکومت افغانستان نیز خبر مرگِ رهبر طالبان را تأیید کردهاند.
سفیر هند در کابل اما با اشاره به درگیری میان فرماندهانِ طالبان، تلویحاً پاکستان را عامل قتل ملامنصور و درگیری میان فرماندهانِ طالبان دانسته است.
به هر حال، وقوع چنین درگیریهایی میان فرماندهان طالبان، حکایت از عمقِ شکافها و اختلافات در شورای کویته و در سطح تصمیمگیریِ این گروه دارد. طالبان پس از مرگ ملاعمر، دیگر به عنوان یک گروه منظم و یکدست شناخته نمیشوند. حتا فرماندهان طالبان، خود این چنددستهگی و انشعاب را پنهان نکردهاند. اخیراً، مولوی متوکل وزیر خارجۀ پیشینِ طالبان و از چیزفهمانِ این گروه، اعلام کرد که پس از مرگ ملاعمر، طالبان ضعیف شدهاند.
ملاعمر هرچند رهبری در صحنه نبود و حتا بسیاریها دربارۀ وجود چنین شخصیتی تردید داشتند؛ اما او به عنوانِ یک تابو و بُت در میان طالبان مطرح بود و به قولی، «سایه«اش حکومت میکرد. هیچ فرماندهی از طالبان در موجودیت ملاعمر ادعای رهبری و جانشینی نداشت و وی به عنوان یک رهبر بلامنازع، از جایگاه ویژهیی در میان طالبان برخوردار بود. اما مرگِ ملاعمر سبب شد که سرانِ طالبان بر سرِ کسب رهبری به رقابتِ خشن بپردازند. شاید این رقابتها و درگیریهای خونبار، مقدمۀ فروپاشی کاملِ این گروه باشد. چنانکه تا حال توش و توانِ طالبان میان دو گروه هواخواهِ ملا رسول و ملا منصور تقسیم شده و شاید گروههای انشعابیِ دیگری نیز در آینده به این جمع افزوده شوند.
اما آنچه در این منازعات نمیتوان نادیدهاش گرفت، نقش استخباراتِ پاکستان به عنوان «بازوی محرک»ِ طالبان طی دو دهۀ اخیر است. مسلماً همۀ اتفاقاتی که در میان طالبان رخ میدهد، بیرون از مهندسی و گردانندهگیِ آیاسآی نیست و استخبارات نظامی پاکستان، هرازگاهی برخی مهرههای سوخته را با خلقِ برخی حوادث، حذف کرده و افراد جدید را جایگزین نموده است. ولی اکنون خبرِ زخمی شدن و شایعۀ مرگ ملا منصور در فاصلۀ نزدیک با انتشار خبرِ مرگ ملاعمر، حکایت از تغییر بازیِ پاکستان در میدانِ افغانستان دارد. گویا آیاسآی درک کرده که با بالا گرفتن کارِ داعش در منطقه، تاریخِ مصرفِ این گروه زیر این نام، سپری شده و دیگر در میدانِ بازی کارآییِ لازم را ندارد. اکنون داعش در حالِ قوتگیری و انسجام در افغانستان است و به موازاتِ آن، پای طالبان را در بخشهایی از کشور قطع کرده است. پس برای پاکستان چه بهتر که سرمایهگذاریِ تازهیی در افغانستان زیر نامِ داعش انجام دهد و پروژۀ طالبان را به یک بهانۀ خوب و دلپسند به پایان برساند.
مسلماً جنگ قدرت در میان طالبان و حذف مهرههای اصلی و تضعیفِ این گروه و دوباره مصروف کردنِ دولت افغانستان به پروژۀ صلح به کمکِ پاکستان، بهترین پایان را برای این پروژه و آغازِ پروژهیی جدید رقم میزند؛ پایان و آغازی که در آن جانبِ افغانستان بیآنکه سودی ببرد، مدیون پاکستان میشود. به این ترتیب که با حذف برخی سرانِ طالبان در رویدادهای خودساخته، این گروه متشتت و مضعوف میگردد و در دوراهیِ صلح و پیوستن به داعش قرار میگیرد. آنانی که با گذشتن از جادۀ صلح در ساختار نظام جای میگیرند، بازهم مهرۀ آیاسآی و ستون پنجم بهحساب میآیند و آنانی که به داعش میپیوند نیز بازهم تا دمِ مرگ سربازِ منافع پاکستان خواهند ماند و دولت افغانستان نیز همچنان در آرزوی رسیدن به صلح از کانال پاکستان به تلاش و تقلا ادامه خواهد داد!
Comments are closed.