بازدید داکتر عبدالله رییس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان از بندر چابهار یا چهاربهار (۱۶ جدی ۱۳۹۴) در سفر رسمی وی به ایران، بازدیدی فراتر از حدِ معمول و دیداری بسیار مهم تلقی می‌شود. اهمیتِ این بازدید، به رفع و یا کم‌ازکم کاهشِ وابسته‌گیِ افغانستان منحیث کشوری محاط به خشکه، به بندر کراچی پاکستان در دست‌یابی به راه دریایی برمی‌گردد. آیا افغانستان با دسترسی به چابهار می‌تواند خود را از وابسته‌گی به پاکستان و فشار اسلام‌آباد برهاند و حتا موفق به ایجاد توان و ظرفیتِ ایستاده‌گی در برابر فشار و دخالتِ پاکستان شود؟
دولت اسلامی ایران در سال ۱۹۹۱ میلادی، چابهار را به منظور جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، منطقۀ ویژۀ اقتصادی اعلان کرد و در سال‌های اخیر، پنجاه هکتار از زمین‌های مجاورِ این بندر و محوطۀ بندر را برای ایجاد تأسیسات و ساختمان‌های مورد نیازِ تاجران و تجارت با افغانستان به این کشور اختصاص دادـ هرچند که هنوز نشانی از ساخت و سازِ تأسیساتِ تجاری ازجانب افغانستان دیده نمی‌شود.
در حالی که ایران در صددِ توسعۀ بندر بحریِ چابهار برای جلب امور تجاری و اقتصادیِ کشورهای منطقه است، پاکستان برنامۀ توسعۀ بندر گوادر را با سرمایه‌گذاری هنگفتِ چین به‌سرعت دنبال می‌کند. این بندر از شهر کراچی هشت‌صد کیلومتر فاصله دارد و در خلیج گوادر منتهی‌الیه جنوب غربی پاکستان در کنار دریای عمان واقع است.
بندر گوادر پاکستان در واقع با بندر چابهارِ ایران در رقابت تجاری و اقتصادی به سر می‌برد و تهران و اسلام‌آباد به‌صورت اعلام‌نشده در صددِ آن هستند تا هر کدام در این رقابت برنده شوند. بندر چابهار با فاصلۀ نُه‌صد کیلومتری از بندر کراچی پاکستان، در ولایت سیستان و بلوچستان در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در شهرستان چابهار واقع است. شهرستان چابهار از شمال با اقیانوس هند و دریای عمان هم‌مرز است.
بندر بحری چابهار، نزدیک‌ترین راه دسترسی پنج کشور محاط به خشکی آسیای میانه (تاجیکستان، قزاقستان، ازبکستان، قیرغیزستان و ترکمنستان) و افغانستان به آب‌های آزاد بحری است. استفاده ار بندر چابهار نه تنها برای شش کشورِ نام‌بردۀ محصور در خشکی، بسیار بااهمیت است، بلکه چابهار برای هندوستانِ دارای بنادر بحری، اهمیت و جایگاه مشابه دارد؛ زیرا هندوستان می‌تواند از این راه بحری به‌آسانی و ارزانی وارد بازار آسیای میانه شود.
هند در یک دهۀ اخیر، گام‌هایی را در جهت توسعۀ بندر چابهار برداشته و با سرمایه‌گذاری ابتدایی در صددِ آن شده تا تسهیلاتی برای کشتی‌های حامل کالا و اجناس تجارتی به افغانستان و آسیای میانه در ساحلِ این بندر فراهم کنـد. ساخت و ساز و توسعۀ بندر چابهار، به هند فرصت می‌دهد تا از وابسته‌گی به پاکستان در ایجاد رابطۀ تجارتی با افغانستان و آسیای میانه رهایی یابد.
ایران نیز می‌تواند از این بندر در فروش نفتِ خود به هندوستان سود بیشتر ببرد. از همین جهت است که هند یکی از سرمایه‌گذارانِ اصلی بر روی بندر چابهار محسوب می‌شود و در صدد آن است تا با افغانستان و ایران، اتحاد مثلثِ اقتصادی و تجارتی بر سرِ این بندر را شکل دهد.
این سه کشور در سال ۲۰۰۳، موافقت‌نامۀ توسعۀ بندر چابهار را میان هم امضا کردند. بر مبنای این توافق، ایران متعهد شد تا سرک یا جادۀ چابهار را تا مرز افغانستان در ولایت نیمروز اعمار کند و هندوستان پذیرفت این سرک را از مرز تا شهر زرنج و دلارام به سرک عمومی قندهار ـ هرات وصل کند.
آن‌چه که سفر رییس اجرایی را به بندر چابهار قابل توجه می‌سازد، به تکمیل کارِ هر دو پروژۀ اعمار سرک از چابهار تا زرنج برمی‌گردد. به نظر می‌رسد که اتحاد مثلث اقتصادی و تجارتیِ هند، افغانستان و ایران بر سرِ چابهار عملاً در حال شکل‌گیری است. اما گره و چالش اصلی بر سرِ چابهار برای افغانستان از همین جا برمی‌خیزد:
آیا دسترسی افغانستان به بندر چابهار از گزند و زیان رقابت و خصومتِ هند و پاکستان برکنار خواهد ماند؟ آیا پاکستان به این آسانی و راحتی خواهد گذاشت تا افغانستان خود را در بندر چابهارِ ایران، از فشار و وابسته‌گی به بندر کراچی پاکستان آزاد احساس کند؟ آیا در شرایط بحرانی و شعله‌های آتش جنگ و خصومتِ خاورمیانه میان جمهوری اسلامی ایران و جبهۀ شیعه با سلطنت عربستان سعودی و عرب سنی، چابهار به بندری قابل دسترس و مساعد برای افغانستانِ محاط به خشکی مبدل خواهد شد؟ آیا دولت افغانستان این ظرفیت و مدیریت را خواهد داشت تا در میان انبوه تضاد و تعارضِ کشورهای منطقه به منافع ملی کشور دست یابد؟