«آیا روزی این کشور به صلح و امنیتِ سراسری دست پیدا خواهد کرد؟»
بسیاری‌ها با شک و تردید به این سوال پاسخ می‌دهند و فکر نمی‌کنند حداقل به این زودی‌ها زمینۀ تأمین صلح در افغانستان فراهم شود. اما تلاش‌های رییس‌جمهور غنی که عمدتاً در همان راستای تلاش‌های رییس جمهوری پیشینِ کشور شکل گرفته، حاکی از چیزِ دیگری است و آن، عبارت از تأمین صلح از راه گفت‌وگو و مذاکره با کشور پاکستان و سرانجام، با بخش‌هایی از گروه طالبان است.
ارگ‌نشینانِ فعلی باور دارند که جنگ روزی به فرسایش می‌انجامد و کسانی که به زورِ اسلحه و خشونت در تلاش تحققِ اهداف و خواسته‌های‌شان هسـتند، مجبور می‌شوند که راه‌های صلح‌آمیز را جست‌وجو کنند. چنین استدلالی ظاهراً منطقی و موجه به نظر می‌رسد، ولی گام‌هایی که در پانزده سال گذشته برای تأمین صلح و امنیت برداشته شده، این امیـدواری را تقویت نمی‌کند.
روندی را که دولت افغانستان و به تبع آن، جامعۀ جهانی برای تأمین صلح در افغانستان آغاز کرده‌اند، متأسفانه نتیجه‌بخش نبوده و تأسف‌بارتر این‌که بر دامنۀ خشونت‌ها و درگیری‌ها نیز افزوده است. اگر پانزده سال پیش، جنگ فقط در بخش‌هایی از جنوب و شرق افغانستان متمرکز بود، امروز ساحات و بخش‌های وسیعی از شمال و غرب را نیز درنوردیده و وضعیت را به‌شدت نگران‌کننده ساخته است.
امروز تنها گروه طالبان در افغانستان نمی‌جنگد، بل گروه‌های بیشتری در جنگ دخیل شده‌اند و روز تا روز نیز دامنۀ فعالیت‌ها و سربازگیری‌های‌شان گسترش می‌یابد. به تازه‌گی گزارش‌هایی از ولایت غزنی به نشر رسیده‌اند که نشان از افزایش فعالیتِ گروه داعش دارند. گفته می‌شود که دست‌کم در سه ولسوالی این ولایت، فعالیت‌های گروه داعش به نحو چشم‌گیری افزایش یافته است. اگر تا چند سال پیش، گروه طالبان به عنوان اصلی‌ترین طرفِ جنگ به حملاتِ خُرد و کوچک بر مواضع نیروهای دولتی و خارجی بسنده می‌کرد، حالا اما دم از تصرفِ ولایات و شهرها می‌زند. کما این‌که چندی پیش، این گروه عملاً اختیارِ یکی از شهرهای شمالِ کشور را در دست گرفت که هنوز داغِ ننگِ آن بر پیشانی دولت‌مردان باقی‌ست.
با این‌همه، رییس‌جمهور غنی (البته توام با احتیاط) نسبت به گفت‌وگوهای صلح خوش‌بین به نظر می‌رسد. او اخیراً در حاشیۀ نشست جهانی اقتصاد در کشور سویس، با نخست‌وزیر پاکستان دیدار کرد. در این دیدار، البته جوبایدن معاون وزارت خارجۀ امریکا نیز حضور داشت و طرف‌های مذاکره‌کننده ابراز امیدواری کردند که به زودی گام‌های عملی برای آغاز گفت‌وگوهای صلح با گروه طالبان برداشته می‌شود.
ظاهراً پاکستان وعده داده است که بخش‌هایی از گروه طالبان را راضی می‌سازد که در گفت‌وگوهای صلح شرکت کنند؛ اما این‌که چه کسانی و با چه امکانات و ظرفیت‌هایی در این گفت‌وگوها شرکت خواهند داشت، هنوز کسی چیزی نمی‌داند. پاکستان البته در این میان، یک بارِ دیگر نقش کلیدی و محوری یافته و همه چیز در محور اراده و توقعاتِ این کشور امتداد می‌یابد.
پاکستان اگر خواسته باشد، افرادی را به میز مذاکره می‌آورد و اگر نخواسته باشد، همچنان از آن‌ها به عنوان ابراز جنگ و فشار سود می‌برد و این البته خطرناک‌ترین نقشی‌ست که این کشور در راستای گفت‌وگوهای صلح می‌تواند داشته باشد.
متأسفانه با وجود این‌که دولت افغانستان تلاش می‌کند که چهره‌یی متفکرتر از گذشته در پیوند به گفت‌وگوهای صلح از خود تبارز دهد، ولی همچنان دیده می‌شود که زمام‌دارانِ کشور نسنجیده در حالِ گام برداشتن بر زمینی‌اند که هر لحظه خطر انفجارِ مین آن‌ها را تهدید می‌کند.
دولت افغانستان با وجود آن‌که می‌گوید این‌بار بر اساسِ یک نقشۀ راه به سمتِ گفت‌وگوهای صلح حرکت خواهد کرد، ولی هنوز جزییاتِ نقشۀ راه و تفکری که آن را قوت می‌بخشد، مشخص نیست. دولت افغانستان هنوز نمی‌داند که با کی‌ها و چه‌گونه گفت‌وگو خواهد کرد و واقعاً در وضعیت فعلی کشور و با توجه به تغییراتی که در آرایش نیروهای مخالف به وجود آمده، این گفت‌وگوها ثمربخش خواهند بود یا خیر!
دولت افغانستان هنوز تخمینِ درست و واقعی از تهدیدها و مشکلات امنیتیِ کشور ندارد و هم نمی‌داند که نیروهای مخالف به گونۀ واقعی تعدادشان چه‌قدر هست. در چنین وضعیتِ گنگ و نامشخصی، دولت در حالِ انجام گفت‌وگوهای چهارجانبه و سه‌جانبه است و هر روز نیز امیدواری‌های تازه‌یی را می‌خواهد وارد افکار عمومی جامعه سازد.
دولت افغانستان در وضعیتی گنگ به سوی گفت‌وگوهای صلح می‌رود و انتظار دارد که شهروندان کشور از آن حمایت کنند، در حالی که هر روز بر تعداد و ابعاد قربانیانِ جنگ در کشور به‌صورتِ سرسام‌آوری افزوده می‌شود و باور مردم نسبت به نتیجه‌بخش بودنِ گفت‌وگوهای صلح، کمتر می‌شود!