هر سال در بیست‌وچهارم حوت، مردم هرات برای ارج‌گزاری به خونِ ۲۵۰۰۰ هراتی، که در سال ۱۳۵۷ خورشیدی در برابر اسبتداد تَرَکی، در یک روز به شهادت رسیدند و حماسۀ بزرگِ آزادی‌خواهی را در تاریخ افغانستان ثبت کردندـ گرد می‌آیند و این روز را گرامی می‌دارند. اما از آن‌جا که افغانستان سرزمینِ تضادها و تعصب و تبعیض است، متأسفانه از این روز چنان‌که باید، در افغانستان بزرگ‌داشت صورت نمی‌گیرد.
هرات، سرزمینی با پیشینۀ کهنِ تاریخی و یکی از چهار شهر مهمِ خراسان کهن است که زمانی پایتختِ آن نیز بوده است. از همان زمان تا کنون، هرات به عنوان یکی از شهرهای مهم، مورد تاخت‌وتازهای زیادی قرار گرفته و جنگ‌ها و بحران‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است که تاریخ گواه آن‌هاست. آن‌چنان که در گذشته، هرات یکی از شهرهای متمدن و دانش‌پرورِ خراسان بوده، امروز نیز یکی از شهرهای مهمِ علمی و اقتصادیِ افغانستان است که به همین ویژه‌گی و هویت معروف می‌باشد.
هویت تاریخی – فرهنگی و اقتصادی هرات، برای مردم آن، همیشه نتیجۀ مثبت نداشته و باعث شده که هویت حماسی و مبارزاتی این مردم، از نگاهِ دیگران پنهان بماند. برای همین است که امروز، وقتی از یک کابلی، بدخشانی و نورستانی یا ننگرهاری در مورد هرات پرسیده می‌شود، آن‌ را فقط به عنوان یک شهر تاریخی، فرهنگی و اقتصادی افغانستان می‌شناسند که می‌تواند هم نشان‌دهندۀ تاریخ و تمدن افغانستان باشد و هم تامین‌کنندۀ بخشی از اقتصاد کشور. از این‌رو کمتر کسی، به‌ویژه از نسل نو افغانستان، از گذشتۀ مبارزاتی و حماسیِ این شهر آگاه‌ است.
قیام حماسه‌آفرین ۲۴ حوت، یکی از تاریخی‌ترین و جدی‌ترین حرکت‌ها در برابر استبداد در افغانستان به شمار می‌آید. هرچند این حماسه نتوانست در آن زمان، دشمن را از پای درآورد، اما زمینه‌یی شد برای این‌که مردم هرات و افغانستان پایگاه‌های مستحکمی در برابر اشغال‌گران ایجاد کنند که این روند تا آزادی افغانستان از اشغال شوروی و سپس از دست طالبان ادامه یافت.
اما آن‌چه پس از آن‌همه کشتار و مبارزه برجای ماند، هراتی ویران و زنان و کودکانی بی‌سرپرست و یتیم بود.
پس از شکست شوروی و پیروزی جهاد مردم افغانستان، مردم هرات برای آبادی شهرشان کمر بستند و تلاش‌های پی‌گیری برای نوسازیِ این شهر انجام دادند؛ اما آن‌همه آبادی و زیبایی با ورود طالبان از بین رفت و هرات بارِ دیگر با رکود روبه‌رو شد. پس از شکست طالبان، مردم هرات بار دیگر همت گماشتند و برای بازسازی و سربلندی شهرشان تلاش جدی کردند، تا این‌که به یکی از زیباترین شهرهای افغانستان از لحاظ بازسازی و نوآوری مبدل شد؛ اما دیری نگذشت که زیبایی و آبادی هرات، خار چشمِ دشمنان داخلی این شهر شد و دشمنی در برابرش آغاز گردید و این دشمنی سبب گشت که ضمن رکود علمی و اقتصادی هرات و بی‌اعتمادی مردم نسبت به آیندۀ‌شان، پردۀ سیاهی بر پیشانیِ حماسه و مبارزه‌های این مردم نیز آویخته شود تا به‌نحوی آنان را از کاروانِ قدرت در افغانستان دور نگه دارند. در این میدان، کسانی که داد از دوستی و برادری با مردم هرات می‌زدند نیز سهمِ کلانی داشتند.
این برتری‌طلبی و خودخواهی تا جایی ادامه یافت که شماری خواستند همه‌چیز به نامِ آنان ثبت شود و دیگر هیچ‌کس فرصت نیابد از مبارزه و تلاشِ خود برای افغانستان یادآوری کند که ما نمونۀ آن را در کابل به عنوان پایتختِ افغانستان شاهد هستیم.
امروز وقتی نگاهی به شهر کابل بیـندازیم؛ می‌بینیم که هر گوشه، جاده و میدانِ آن به نامِ فلان مبارز، مجاهد یا بزرگِ قوم از چندین ولایت کشور است که الحق شماری از آن‌ها درست و به‌جا استند، اما تنها شهرِ بزرگی که هیچ نشانه‌یی از جهاد و مبارزۀ مردمِ آن در پایتخت به چشم نمی‌خورد و هیچ کوچه و خیابانی به‌نام مبارز، مجاهد و دانشمندِ آن نام‌گذاری نشده، هرات است. گویا مردم هرات؛ مبارز، مجاهد و بزرگ‌مرد نداشته‌اند و یا این‌که در کابل جایی برای آن‌ها نبوده است!