نی یا نهاد حمایت کنندۀ رسانه‌های آزاد افغانستان با پخش خبرنامه‌یی خواستار تطبیق مقررۀ طرز تأسیس و فعالیت رسانه‌های همگانی و خصوصی شده است.
نهاد حمایت‌کنندۀ رسانه‌های آزاد افغانستان گفته است که مقررۀ طرز تأسیس و فعالیت رسانه‌های همگانی خصوصی که حدود پنج ماه پیش در جریدۀ رسمی نشر شده است، اما تا اکنون مواد این مقرره به صورت درست تطبیق نمی‌شود.
در این خبرنامه آمده است که تطبیق نشدن این مقرره سبب شده است تا مشکلات و چالش‌های خبرنگاران و کارمندان رسانه‌یی کماکان باقی مانده و حقوق و امتیازات آنان در برخی موارد زایل شود.
گفته شده است که در کنار قانون اساسی و قانون رسانه‌های همگانی، این مقرره به عنوان مکمل فعالیت‌رسانه‌یی و خبرنگاری در افغانستان عملی خواهد شد.
مقررۀ طرز تأسیس و فعالیت رسانه‌های همگانی و خصوصی بعد از حادثۀ چهار شنبۀ سیاه که در آن شماری از کارمندان موبی گروپ کشته و زخمی شدند، علنی شد و به دسترس همه قرار داده شد.
این مقرره با استقبال بی‌پیشینۀ رسانه‌گران و نهادهای حامی خبرنگاران روبه‌رو شد.
نهادهای حامی حقوق خبرنگاران اعلام کرده بودند که مالکان رسانه‌ها پیش از این از خبرنگاران به ‌عنوان ابزار یا ماشین استفاده می‌کردند و برخورد دلخواه داشتند؛ اما اکنون با تصویب و نافذ‌شدن این مقرره، مالکان رسانه‌ها مکلف‌اند حقوق و امتیاز‌های کارمندان خود را مدنظر بگیرند و بر‌اساس آن، هیچ رسانۀ خصوصی نمی‌تواند خلاف قانون با کارمندانش رفتار کند.
اما مسوولان در نهاد حمایت کنندۀ رسانه‌های آزاد افغانستان می‌گویند که ماهانه ده‌ها شکایت از خبرنگاران و کارمندان رسانه‌یی به دفتر نی مواصلت می‌کند، خبرنگاران از عدم پرداخت حقوق ماهانه، قراردادهای ناعادلانه و مشخص نبودن امتیازات رخصتی و اضافه کاری از سوی اداره‌های‌شان به دفتر نی شکایت می‌کنند و از این بابت نگران اند.
دفتر نی حمایت کنندۀ رسانه‌های آزاد افغانستان، از صاحبان امتیاز رسانه‌ها می‌خواهد تا قراردادهای کارمندان‌شان را مطابق مقررۀ طرز تأسیس و فعالیت رسانه‌های همگانی خصوصی ترتیب و حقوق و امتیازات کارمندان رسانه‌یی را مد نظر بگیرند.
این نهاد هم‌چنان از حکومت وحدت ملی افغانستان، به ویژه از وزارت اطلاعات و فرهنگ خواسته است تا در تطبیق و عملی ساختن این مقرره گام بردارند و بیشتر از این نگذارند تا حقوق کارمندان رسانه‌یی تلف گردد.
مقررۀ طرز تأسیس و فعالیت رسانه‌های همگانی خصوصی در تاریخ ۱۶ عقرب ۱۳۹۴ در جریدۀ رسمی چاپ و نافذ گردید. این مقرره حقوق، امتیازات و مسؤلیت‌های خبرنگاران و کارمندان رسانه‌یی را در برابر نهادهای رسانه‌یی تعریف و تنظیم می‌کند.
این مقرره سبب می‌شود تا مالکان رسانه‌ها نتوانند قراردادهای «ظالمانه» را با خبرنگاران امضا کنند. برخی از رسانه‌ها قراردادهایی با خبرنگاران امضا کرده‌اند که براساس آن خبرنگاران پس از استعفا، تا شش ماه دیگر نمی‌توانستند در رسانه دیگری کنند.
مقررۀ جدید جلو رفتار ناپسند صاحبان رسانه با خبرنگاران را نیز خواهد گرفت و در آن توصیه شده که هیچ رسانه‌یی نمی‌تواند از مجبوریت خبرنگاران سوء استفاده کند. پس از این صاحبان رسانه نمی‌توانند پیش از ختم قرارداد، خبرنگاران را از کار برکنار کنند. اگر یک خبرنگار فوت می‌کند، رسانه مکلف است که معاش ده ماهه‌اش را به خانواده او بسپارد. خبرنگاری که در جریان فعالیت کاری جانش را از دست می‌دهد، مستحق حقوق و امتیازات سایر شهدا و معلولین است که در قوانین افغانستان مشخص شده است.
براساس مقرره جدید، پس از این رسانه‌ها مکلف هستند تا براساس قانون کار افغانستان با خبرنگاران قرارداد امضا کنند و حقوق و امتیازات کارمندان رسانه‌ها نیز براساس قانون کار تنظیم می‌شود. هم‌چنین رسانه‌ها مکلف شده‌اند که یک کاپی قرارداد را به وزارت اطلاعات و فرهنگ بسپارند.
مقرره جدید رسانه‌ها را مکلف کرده که با گذشت هر سال معاش و امتیازات کارمندان‌شان را افزایش دهند و معاش تقاعدی خبرنگاران را نیز بپردازند.
براساس این مقرره کار یک روزه یک خبرنگار در مناطق جنگی، برابر با دو روز کار شمرده می‌شود. به این ترتیب خبرنگاری که از جنگ گزارش تهیه می‌کند، در یک روز کار، از معاش دو روزه‌اش برخوردار می‌شود.
دفتر نی به این باور است که یکی از عمده‌ترین اهداف رسانه‌ها فراهم‌سازی بستر مناسب برای یک جامعۀ قانون‌پذیر می‌باشد که ایجاب می‌کند مالکان رسانه‌ها، قانون‌پذیری و رعایت قانون را از خود آغاز کنند.
با تماس‌های پی‌هم نتوانستیم دیدگاه وزارت اطلاعات و فرهنگ را در این زمینه داشته باشیم.