وجود میلیون‌ها نسخۀ خطی ارزش‌مند به زبان فارسی در کتاب‌خانه‌های هند، اشتراکات تاریخی و فرهنگی، وجود صدها مرکز آموزش زبان فارسی و بیش از شش هزار دانشجوی فارسی‌زبان در این کشور از جمله فرصت‌های گسترش زبان فارسی در کشور ۷۲ ملت است .
در دوران سلطنت گورکانیان زبان فارسی به عنوان زبان اصلی اداری هند انتخاب شد و همه مکاتبات درآن زمان به زبان فارسی صورت می‌گرفت و همین علت آثار مکتوب و نسخ خطی زبان فارسی در اقصی نقاط کشور پهناور هند بسیار وجود دارد.
در زمان تسلط انگلیس بر شبه قاره هند ابتدا زبان اردو و سپس زبان انگلیسی جایگزین زبان فارسی دراین کشور شد.
کارشناسان می‌گویند: زبان رایج اغلب مسلمانان هند اردو است که حدود ۴۰ درصد از لغات و کلمات آن با فارسی مشترک است و این ظرفیت مناسبی برای گسترش زبان فارسی در هند است.
هند با بیش از ۲۰۰ میلیون مسلمان که تعداد زیادی از آنها با زبان اردو آشنایی دارند، فرصت بی نظیری را برای گسترش زبان فارسی بوجود آورده است .
از نکات قابل تأمل دربارۀ افول جایگاه زبان فارسی در هند اینکه در برخی از دانشگاه‌های این کشور که در گذشته بخش مستقل زبان فارسی داشته است، اکنون بخش زبان فارسی به علت کاهش دانشجو به زیر مجموعه زبان‌های دیگر همچون اردو و عربی تبدیل شده و این روند ادامه دار، زنگ خطری برای علاقه‌مندان به فرهنگ و زبان فارسی در هند است.
درحال حاضر، تقاضاهای زیادی از سوی دانشگاه‌های هند برای اعزام استادان زبان فارسی و دریافت منابع آموزشی از ایران به این کشور وجود دارد که تاکنون پاسخ مناسبی به آن داده نشده است.
استادان زبان فارسی در هند اگر چه تلاش فراوانی برای گسترش زبان فارسی کرده اند اما آنگونه که باید بر تاریخ، فرهنگ، تمدن و هنر فارسی تسلط ندارند و لازم است استادان زبان فارسی از ایران ،آنها را یاری کنند.
دانشگاه‌های علیگر، دهلی، جواهر لعل نهرو، جامعه ملی اسلامی،کشمیر، لکنو، بنارس، پتنا، بوپال، عثمانیه، بمبئی، گوهاتی، بی آرامبیدکر(مظفرنگر) و مگد، از دانشگاه‌هایی هستند که گروه مستقل فارسی دارند.
مراکز تحقیقات زبان فارسی نیز در دانشگاه‌های علیگر، مولانا آزاد، پتنا، مالیر کوتلا و احمدآباد، نیز فعالیت دارند.
با این وجود هنوز آمار دقیقی از تعداد مراکز آموزش زبان فارسی در هند در دسترس نیست.
بسیاری از کارشناسان و علاقه‌مندان قند پارسی در هند با ابراز نگرانی از غربت زبان فارسی در این کشور پهناور خواستار توجه بیشتر به توسعه و رشد آن و کمک برای بازگشت به دوران اوج این زبان در شبه قاره هستند.
دکتر محمدرضا خلیلی رایزن علمی و سرپرست دانشجویان ایرانی در هندوستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا در دهلی نو، از موافقت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشورمان برای اعزام استادان زبان فارسی به هند خبر داد.
وی افزود: قرار است دانشگاه‌های هند نیاز خود را به استاد زبان فارسی اعلام تا نسبت به اعزام استادان ایرانی به این دانشگاه‌ها اقدام لازم صورت گیرد.
آقای خلیلی با اشاره به قدمت طولانی زبان فارسی در هندوستان و ضرورت حمایت‌های مالی، پژوهشی و علمی از بخش‌های زبان فارسی در این کشور، اظهار کرد: در سال‌های اخیر شاهد کاهش فعالیت برخی دپارتمان‌های زبان فارسی در تعدادی از دانشگا‌ه‌های هندوستان بوده‌ایم و حتا برخی از آنها تعطیل و در بخش‌های دیگر ادغام شده است .
وی افزود: دانشگاه‌های حیدرآباد، دهلی، علیگر، بمبئی و کشمیر از جمله دانشگاه‌های معتبر هندوستان است که در اولویت اعزام استادان زبان فارسی قرار دارند.
دکتر «چندر شکر» رییس بخش فارسی دانشگاه دهلی نیز می‌گوید: از حدود ۱۵۰ سال پیش با حضور انگلیس در هند، زبان فارسی که زبان رسمی هندوستان بود جای خود را به زبان انگلیسی داد ولی با این وجود زبان فارسی همچنان از اعتبار و جایگاه ویژه ای در هندوستان برخوردار است.
او افزود: درحال حاضر در بیش از ۵۰ دانشگاه هند زبان و ادبیات فارسی تدریس می شود و در چندین دانشگاه این کشور نیز بخش مستقل زبان فارسی وجود دارد.
به گفتۀ او، آنچه امروز موجب نگرانی شده جذب تعدادی از دانشجویان بخش فارسی به دیگر زبان ها است زیرا دانشکده‌های زبان‌های خارجی به دانشجویان بورس‌های تحصیلی می دهند و این عامل باعث جذب دانشجویان زبان فارسی به این زبان‌ها شده است .
این استاد زبان فارسی در هندوستان بر ضرورت تشویق دانشجویان برای تحصیلی در زبان فارسی تاکید کرد و اظهار کرد باید با اختصاص بورس‌های تحصیلی و یافتن مشاغل مورد نظر زمینۀ جذب هرچه بیشتر دانشجویان به زبان فارسی فراهم شود.
او به برگزاری دوره‌های آموزشی و سمینارهای مختلف زبان فارسی و نسخ خطی فارسی در هندوستان اشاره و اظهار کرد: در دانشگاه‌های هندوستان نه تنها از هند بلکه از بسیاری کشورهای اروپایی و امریکا نیز دانشجوی زبان فارسی تحصیل می‌کنند .