اشاره: مجلس نماینده‌گان دیروز «دوشنبه۲۴خرداد/جوزا» فرمان تقنینى رییس‌جمهور را درباره تشکیل وظایف و صلاحیت‌های کمیسیون‌های انتخاباتی با ۱۲۶ رأی رد و ۲۶ رأی تأیید، با اکثریت قاطع آرا رد کرد. این درحالی است که این مجلس در نشست عمومی روز «شنبه۲۲خرداد/جوزا» نیز قانون تشکیل و صلاحیت‌های کمیسیون‌های انتخاباتی را به بحث گرفت و به دلیل افزایش اختلاف‌ها در این باره تصمیم گرفته نتوانستند. در حالی که شهروندان چشم به راه تأیید فرمان تقنینی رییس‌جمهور از طرف اعضای مجلس بودند، اما نماینده‌گان مردم به این انتظار مردم اعتنایی نکرده و این فرمان را رد کردند. آوردن اصلاحات انتخاباتی یکی از وعده‌های درشت رهبران حکومت وحدت ملی است؛ اما با گذشت نزدیک به دوسال از عمر این حکومت، تا به‌حال سرنوشت اصلاحات انتخاباتی نامعلوم باقی مانده است. برای واکاوی این مسأله گفت‌وگویی را با شاه سلطان عاکفی رییس کمیسیون پیشین ویژۀ اصلاحات انتخاباتی انجام داده‌ایم که این می‌خوانید:
سپاس آقای عاکفی از این‌که فرصت می‌گذارید. برخورد نماینده‌گان مجلس با قانون تشکیل، وظایف و صلاحیت‌های کمیسیون‌های انتخاباتی و فرمان تقنینی رییس‌جمهور مبنی بر آوردن اصلاحات انتخاباتی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بدون شک اصلاحات انتخاباتی یکی از مکلفیت‌های کاری حکومت است و برمنبای توافق‌نامۀ ایجاد حکومت وحدت ملی، هردو طرف حکومت متعهد هستند تا اصلاحات را در نهادهای انتخاباتی به میان آورند که با آمدن این اصلاحات، انتخابات شورای ملی و شوراهای ولسوالی‌ها برگزار گردد. به باور من لازم نبود تافرمان تقنینی رییس‌جمهور به پارلمان فرستاده شود، چون براساس مادۀ ۱۰۹ قانون اساسی کشور شورای ملی صلاحیت ندارد تا در سال اخیر کاری خود در قانون انتخابات تعدیلاتی وارد کند؛ اما این روزها نه تنها سال اخیر یا پنجم پارلمان که خارج از چوکات حکم قانون اساسی، سال ششم خود را سپری می‌کند. اصولاٌ فکر می‌شد که گویا در رابطه با ارسال و طی مراحل فرمان تقنینی رییس‌جمهور مفاهمه‌یی به‌رهبری مجلسین شورای ملی صورت گرفته باشد و امیدواری چنین بود که فرمان تقنینی طی مراحل و زمینه‌یی برای تحقق اصلاحات انتخاباتی فراهم شود، اما برخورد نماینده‌گان ملت با این فرمان، قابل قبول و رضایت‌بخش برای مردم افغانستان نیست.

دلیل این برخورد نماینده‌گان با فرمان تقنینی را در چه می‌بینید؟ چرا نماینده‌گان ملت پنجرۀ اصلاحات انتخاباتی را بستند؟
تمام اعضای مجلس چنین برخوردی را انجام نداده‌اند، اما یک تعداد از این اعضا با رد این فرمان فکر می‌کنند کارشان تمدید شده و کارشان ادامه خواهد داشت و امتیازات‌ خود را همچنان به‌دست خواهند آورد. اما امیدورای مردم از نماینده‌گان‌شان طی مراحل و تصویب این قانون برای آیندۀ روشن کشور بود. رد فرمان رییس‌جمهور و کندی اصلاحات انتخاباتی به‌نفع مردم و کشور نیست و بدون اصلاحات انتخاباتی برگزار گردیده نمی‌تواند؛ اگر برگزار هم شود، نتایج آن قابل قبول برای مردم افغانستان نخواهد بود.

گفته‌هایی وجود دارد که تعدای از اعضای کمیسیون‌های انتخاباتی میان نماینده‌گان مجلس برای رد این فرمان لابی می‌کنند/کردند، و با سپردن وعدۀ برنده‌شدن به اعضای مجلس در انتخابات بعدی فرمان رییس‌جمهور را رد کردند، دیدگاه شما در این مورد چیست؟
بدون شک مخالفین اصلاحات انتخاباتی در هرجایی که هستند کمپین و لابی می‌کنند و تلاش دارند تا جلو امور اصلاحات را بگیرند، اما این‌که کی‌ها هستند من آدرس مشخصی ندارم. به‌صورت کُل مخالفین اصلاحات انتخاباتی وجود دارد و در گذشته هم تلاش کردند و حالا هم تلاش دارند تا جلو اصلاحات را بگیرند، در این شکی نیست.

رد فرمان تقنینی رییس‌جمهور در پیوند به آغاز به‌کار کمیتۀ گزینش چه پیامدهایی را می‌تواند در پی داشته باشد؟
بعد از رد این فرمان توسط مجلس نماینده‌گان، فرمان می‌رود به مجلس سنا تا آن‌ها نیز در مورد تصمیم بگیرند، اگر فرمان از سوی سنا هم رد شد، در آن‌صورت پیامدهای بد و منفی را برای کشور به‌صورت عام و برای حکومت به‌صورت خاص در پی‌خواهد داشت، اما امیدواریم که مجلس سنا در این راستا بهتر و عاقلانه‌تر فکر کنند و تصمیم بگیرند.

کمیسیون ویژۀ اصلاحات انتخاباتی دو بستۀ پیشنهادی را به حکومت سپرد، اما باگذشت چندین ماه از این پیشنهادات هنوز هم چنانی که باید به آن توجه می‌شد نشد، علت را در چه می‌بینید؟
به صورت کُل دلایل مختلفی دارد، از جمله ناامنی‌ها، مصروفیت حکومت در کارهای مهم‌تر از اصلاحات انتخاباتی که عبارت از امنیت کشور است و دست‌های مخالفین اصلاحات انتخاباتی که در هرجایی لابی می‌کنند و در تلاش جلوگیر از آمدن اصلاحات هستند، همه دست‌به‌دست هم داده سبب شده است تا روند آوردن اصلاحات به‌کُندی به پیش برود و گاه‌گاهی هم با موانع جدی مواجه شود.

قرار است در همین نزدیکی‌ها نشست وارسا نیز برای ادامۀ کمک‌ها برای افغانستان برگزار گردد، در حین حال، یکی از پیش‌شرط‌های کشورهای کمک کننده به افغانستان هم آوردن اصلاحات در نهادهای انتخاباتی و برگزاری انتخابات است، باور شما چیست، آیا حکومت وحدت ملی در این زمینه حرف مثبتی برای جامعۀ جهانی خواهد داشت؟
اگر فرمان تقنینی رییس‌جمهور از پارلمان به‌صورت کُل رد شود، جلسۀ وارسا پیامد خوبی برای افغانستان نخواهد داشت و تأثیر منفی بر روحیۀ جامعۀ جهانی که برای افغانستان کمک می‌کند نیز خواهد گذاشت. آن‌ها برای قانون‌گرایی و حکومت قوی و بر مبنای قانون به افغانستان کمک می‌کنند و اگر بازده این کمک‌ها منفی باشد، آن‌ها از کمک‌کردن به افغانستان ابا خواهند ورزید، حکومت می‌تواند مشروعیت خود را از طریق نهادهای انتخابی که همانا پارلمان افغانستان است، به‌دست آورد، جامعۀ جهانی از خبر کندی و یا موانع بر سر اصلاحات انتخاباتی خوش‌حال نخواهد شد.

حکومت افغانستان فصل خزان را تاریخ برگزاری انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی‌ها تعیین کرده بود، با توجه به کارهای که تا به‌حال صورت گرفته و یا نگرفته است، آیا حکومت توانایی و ارادۀ برگزاری انتخابات را در زمان تعیین شده خواهد داشت؟
تاجایی که همۀ ما شنیدیم رییس‌جمهور اشرف‌غنیطی یکی دو سخن‌رانی خود در دو ماه گذشته تأکید داشت که انتخابات را در موقع مشخص و تعیین شدۀ آن برگزارخواهد کرد و به ارگان‌های امنیتی نیز وظیفه سپرد تا زمینه‌های تأمین امنیت انتخابات را فراهم کند و در کنار آن، از وزارت مالیه تقاضا کرد تا بودجۀ برگزاری انتخابات را تدارک ببیند. بناٌ از این حرف‌ها می‌توانیم چنین برداشت کنیم که حکومت در برگزاری انتخابات جدی است، اما این‌که رونداصلاحاتات انتخاباتی با کُندی مواجه می‌شود، بدون شک مشکلاتی را در این مسیر به بار خواهد آورد، چون بدون اصلاحات،برگزاری انتخابات برای حکومت جداً مشکل خواهد بود.

حرف آخر و پیام‌تان به حکومت افغانستان چیست؟
عقیدۀ شخصی من این است که تا زمانی که تمام مردم افغانستان دست‌به‌دست هم ندهند و برای تأمین صلح و ثبات و داشتن حکومت قوی ملی و سراسری سهیم نگردند که این‌کار از راه اشتراک در انتخابات است، مشکلات حل نخواهد شد. خواهش من از مسوولین حکومت وحدت ملی این است که با استفاده از امکانات و ابزارهای حقوقی که در اختیار دارند، روند اصلاحات انتخاباتی را باز کنند و اصلاحات را به‌میان آورند تا این‌که مردم به روند انتخابات باور و در آن اشتراک کنند. تا این راه باز نشود و باور مردم به انتخابات به میان نیاید، صلحی با مخالفین و امنیتی در کشور نخواهد بود.

ممنون از این که فرصت گذشتید.
از شما هم.