شانزدهمین نشستِ کشورهای عضو سازمانِ همکاری‌های منطقه‌یی شانگهای، در تاشکند پایتختِ ازبکستان حاشیه‌هایی داشت که عمدتاً به مسایلِ افغانستان اختصاص یافته بود. در حاشیۀ این نشست، رییس‌جمهور غنی که در رأسِ یک هیأت بلندپایه وارد ازبکستان شده بود، با همتای پاکستانیِ خود ممنون‌حسین دیدار و در مورد مسایل و اختلافات اخیرِ مرزی میان دو کشور گفت‌وگو کرد. وزیر خارجه و مشاور شورای امنیت نیز در حاشیۀ نشست شانگهای، با مشاور امنیت ملی و روابط خارجیِ نخست‌وزیر پاکستان در مورد مکانیزم حلِ اختلافاتِ مرزی صحبت کرده‌اند.
البته رییس جمهور غنی با دیگر اعضای شانگهای نیز دیدارهایی داشته که عمدتاً در محور مسایل اقتصادی بوده است. کشورهای عضو سازمان شانگهای نیز در بخشی از آجندای این کنفرانس، به مسایل امنیتی افغانستان پرداختند و عمدتاً نگرانی خود را نسبت به اوضاع شمالِ کشور ابراز کردند.
کشورهای عضو شانگهای اکثراً همسایه‌های افغانستان‌اند و بدون شک نسبت به تحولاتِ این کشور نمی‌توانند بی‌تفاوت باشند. به‌خصوص همسایه‌های شمالی افغانستان، نسبت به رویدادهای شمالِ کشور حساس و نگران ‌اند که مبادا گروه داعش از این ناحیه وارد کشورهای‌شان شود. شاید روزی این کشورها به دلیل تهدیدهای امنیتی، بخواهند به صورتِ مستقیم در مسایل افغانستان خود را دخیل سازند. حالا نیز نشانه‌های چنین تصمیمی را به‌صورتِ کم‌رنگ می‌توان در سخنان اعضای شانگهای سراغ کرد.
اکثر کشورهای عضو شانگهای همان‌گونه که نسبت به گسترش دامنۀ داعش به کشورهای خود نگران اند، نسبت به اقدام‌های کشورهای غربی و به‌ویژه امریکا در امر مبارزه با این گروه چندان مطمین به نظر نمی‌رسند. این کشورها باور دارند که داعش تهدیدی مسقیم علیه منافع آن‌هاست و کشورهای غربی در پشتِ این توطیه قرار دارند.
گسترش و توجه گروه داعش به شمال افغانستان، این حدس و گمان‌ها را تقویت کرده و سبب شده است که همسایه‌های شمالی افغانستان، بیشتر به فکر محکم‌کاری مرزهای خویش باشند. اخیراً تاجیکستان و ازبکستان مرزهای مشترکِ خود با افغانستان را با نیروهای جدید تجهیز کردند و نشان دادند که از این ناحیه نگران‌اند.
در شانزدهمین نشست شانگهای در مورد تقویت نقشِ این سازمان در تأمین امنیت افغانستان و به ویژه آوردن صلح در این کشور، اشاره‌هایی صورت گرفت. رییس جمهوری کشور نیز در این رابطه در سخنرانی خود با اعضای شانگهای مسایلی را مطرح کرد. او در سخنرانیِ خود گفت که از زمان اجلاس سال قبل سران شانگهای در اوفای روسیه، همکاری‌های منطقه‌یی گسترش یافته و این همکاری‌‌ها امیـدهای مردم افغانستان را زنده ساخته و اعتماد آنان را به آینده بیشتر کرده است.
به گفتۀ آقای غنی، هرگاه طرح ساختِ راه ابریشم عملی شود، این راه ایالتِ سین ‌کیانگ چین را از طریق واخانِ بدخشان به افغانستان وصل خواهد کرد. این راه ظرفیت دارد تا افغانستان را به چین، هند، آسیای میانه، ترکیه، آذربایجان و حتا کشورهای اروپایی وصل کند. از سویی هم، رییس‌ جمهور غنی در این سخنرانی با اشاره به پدیدۀ تروریسم و گروه‌های ترویستی هشدار داد که «آجندای گروه‌های تروریستی، مختل ساختنِ همکاری‌های منطقوی و جهانی است.» آقای غنی گفت «موج پنجمِ خشونت سیاسی»، افراطیت و تروریسم است؛ که این‌ها پدیده‌های گسترده‌یی اند که همۀ ما (کشورهای عضو شانگهای) را و همچنان روابط باثبات، ارزش‌ها و گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها را تهدید می‌کند.
این سخنان به صورتِ واضح از تهدیدی مشترک پرده برمی‌دارند که اکثر اعضای سازمان شانگهای آن را به گونه‌هایی حس کرده اند. اما مهم این است که چگونه می‌توان این کشورها را در امر مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی بیشتر فعال کرد. به نظر می‌رسد با وجود تمایل دولت‌مردان افغانستان به فعال شدنِ بیشتر کشورهای عضو شانگهای در قضیۀ امنیت کشور، هنوز مکانیزم و نوعِ این همکاری‌ها در دستور کار نبوده است.
دولت‌مردانِ کشور هنوز نمی‌دانند که کشورهای عضو شانگهای چگونه ممکن است در موجودیتِ امریکا و ناتو خود را درگیرِ دردسرهای مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی در منطقه سازند. از جانب دیگر، بحث پاکستان نیز در این میان می‌تواند توجه‌برانگیز باشد. پاکستان عضو کشورهای شانگهای است ولی به عنوان حامی تروریسم و افراط‌گرایی عمل می‌کنـد. هرچند در نشست شانگهای در مورد تقویت نقش این سازمان در تأمین صلح در افغانستان تأکید رفت؛ ولی به نظر نمی‌رسد که پاکستان بخواهد این کشورها وارد معضل جنگ و صلحِ این کشور شوند. اما به همان میزان که شاید پاکستانی‌ها از فعال شدن کشورهای عضو شانگهای در روند صلح افغانستان ناراضی باشند، به همان میزان نیز نقشِ این کشور در این روند غیرقابل انکار است.
دیپلوماسی افغانستان واقعاً زمانی می‌تواند به دیپلوماسیِ فعال و چندجانبه‌گرایانه ارتقا پیدا کند که بتواند از پوتانسیل‌های منطقه‌یی در جهت تأمین صلح و رفاه اقتصادی کشور استفاده کند.