(مکثی بر سخنان آقای کرزی در سفر به هند)

سر و چهرۀ رییس‌جمهورِ ما از رسانه‌های CNN و IBN در هند بیرون شده است؛ اما این‌بار با یک دسته‌گل به آب دادنِ دیگر.
آقای کرزی پاکستان را خطاب قرار داده و گفته است: شما مار تربیه می‌کنید و تروریسم، مار است. وقتی مار تربیه می‌کنید، نمی‌توانید انتظار داشته باشید که فقط به خانۀ همسایه برود.
هرچند این صحبتِ رییس‌جمهور حقیقت است و چیزی غیر از این نیست؛ اما آن‌چه زیر سوال است، جای و مکانی است که جناب کرزی آن را بیان کرده است.
معمولاً در حلقات سیاسی افغانستان از جناب رییس‌جمهور کرزی توصیف معینی ارایه می‌شود که: او شخصی گرم‌مزاج و احساساتی است، هیچ‌گاه موقعیت حرف زدن و جای بیانِ سیاست‌هایش را نمی‌داند و اگر احساساتی شود، آن را تخلیه می‌کند. یکی از مصادیق این توصیف، همین صحبت جناب رییس‌جمهور در هند می‌تواند باشد که بدون هیچ دقتی، حرف‌های تحریک‌کننده‌ از زبانش بیرون شده است.
مساله این‌جاست که جناب کرزی احوال سیاسی را نمی‌تواند رعایت کند. او دقیقاً صحبت‌های برانگیزاننده علیه یک کشور را زمانی به کار می‌برد که در کشور مخالفِ آن به‌سر می‌برد و همین‌طور بر عکس. رییس‌جمهور در حالی که می‌داند پاکستان با هند تا سرحد جنگ دشمن‌ است و تحمل گسترش روابط افغانستان با هند را ندارد، چنین سخنانی را در هند به زبان می‌آورد. پاکستان بارها به صراحت نگرانی‌اش را از این ناحیه بیان کرده است. در آخرین مورد، چندی پیش یکی از ماموران استخبارات پاکستان در یکی از رسانه‌های بین‌المللی گفته بود که آقای کرزی با دشمنِ ما پیمان می‌بندد، در کنار دشمن ما می‌ایستد و علیهِ ما سخنان تندی بیان می‌دارد؛ در حالی که ما همسایه و هم‌دینش هستیم.
بحث بر سر این نیست که افغانستان به‌خاطر رعایت حال پاکستان، پیمان‌هایش را محدود سازد و با هند روابط گسترده نداشته باشد. داشتن روابط با هند به مراتب بهتر از روابط با پاکستان است، اما مشکل این است که رییس‌جمهور مکانِ حرف زدنش را نمی‌سنجد و این سبب می‌شود که هر بار حساسیت‌ها را برانگیزد.
چه ضرورتی هست که جناب رییس‌جمهور به هند رفته و این نظرات را ابراز کند؟! بارها در افغانستان موقعیتِ مساعد و مناسبتِ بحث وجود داشته، اما جناب رییس‌جمهور هیچ حرفی نزده است. فقط هر از گاهی که یک موفقیت تجاری و یا سیاسی و یا هر چیز دیگر به‌دست می‌آید، زبانش گُل می‌کند و دیگران را به باد انتقاد می‌گیرد.
پاکستان عملاً در افغانستان لانه کرده و هرگز علاقه‌مند نیست که برنامه‌های منفعت‌جویانه‌اش در افغانستان مختل گردد؛ از این‌رو آن کشور به هر نوع رابطه‌یی میان افغانستان و رقیب سنتی‌اش بدبین است. در مقابل، افغانستان در هر ساحتی از ناحیۀ پاکستان آسیب‌پذیر است و لااقل در پاسخ به همین حرف‌های رییس‌جمهور، ‌صد موشک را در کمتر از پانزده دقیقه از سوی این کشور دریافت کرده است.
هند نیز ـ به مانند پاکستان ـ جنگ نیابتی را در افغانستان به مبارزه رویا‌رو با پاکستان ترجیح می‌دهد؛ اما این وظیفه جناب رییس‌جمهور است که زمینه چنین جنگی را برای آن‌ها در افغانستان مساعد نسازد.
همواره گفته شده که ریاست‌جمهوری افغانستان، سیاست‌های مشخص و پایدار در برابر همسایه‌گان ندارد و همیشه با برخوردهای ناهمگونش، همسایه‌گان را برآشفته می‌سازد. اکنون تصور می‌شود که همۀ این ناپایداری‌ها از شخص رییس‌جمهور باشد، چون همواره در حالات بدِ روحی موقف سیاسی‌اش را بیان می‌دارد و به این ترتیب، دندان دشمن را بالای مردم افغانستان تیز می‌کند.
یکی از نمونه‌های دیگر، شهادت استاد ربانی بود که آقای رییس‌جمهور به اصطلاح عام «چوت‌انداز» وارد عرصه شد و افزون بر انگشت گذاشتن بر پاکستان، حتا مکان طراحی حمله در پاکستان را هم فاش ساخت؛ در حالی که لازم بود موضوع را به پرتوکول‌های امنیتی واگذار ‌کند.
در سفر به هندوستان نیز لازم بود بدون این‌که درباره پاکستان موضع‌گیری‌یی داشته باشد، به همان پیمان‌های تجاری و تشویقِ آن کشور به سرمایه‌گذاری‌ در افغانستان می‌پرداخت و هیچ نوع تماسی با این کشور نمی‌گرفت.
اما سوگ‌مندانه، جناب رییس‌جمهور همان ماری را که از آن صحبت کرد، با چنان بیاناتش، علیه مردم افغانستان به شور آورد. بی‌گمان پاکستان تنها به حواله کردنِ چند موشک بسنده نخواهد کرد و ما شاهد حرکت‌های تلافی‌جویانۀ دیگری هم خواهیم بود.