دوکتور بخت‌الله نوید، ترینرمتخصص جراحی عمومی

سنگ‌های کیسۀ صفرا از جمله عمده‌ترین امراضِ طرقِ صفراوی بوده که اگرچه مردها وخانم‌ها را مصاب می‌سازد، ولی شیوعِ این بیماری در خانم‌ها نسبت به مردها سه‌مرتبه بیشتر است.
این بیماری نزد خانم‌هایی که چاق باشند و سنی بالاتر از ۵۰ سال داشته باشند و خانم‌های نفخی که ولادت‌های متعدد نموده باشند، زیادتر دیده می‌شود.
عواملی که باعث ایجاد سنگ‌ کیسۀ صفرا می‌شوند:
۱٫ ارثیت
۲٫ انتانات طرق صفراوی
۳٫ زیاد بودن سن
۴٫ مریضانی که مصاب به هیمولیز می‌باشند
۵٫ ادویه فمی ضد حاملگی
۶٫ مریضان سیروز
۷٫ خوراک فوق‌العاده باانرژی و چرب
۸٫ استفاده از دواهای کاهش‌دهندۀ کلسترول خون
۹٫ فقدان ورزش و فعالیت بدنی
۱۰٫ کاهش سریع وزن
۱۱٫ تغدیۀ وریدی.

اعراض و علایم
سنگ‌های کیسۀ صفرا ممکن بدون اعراض و علایم باشند، اما زمانی در وجودِ مریض اعراض و علایم به‌وجود می‌آید که سنگ باعث اختلاطات از قبیل انسداد و بروز التهاب حاد و یا مزمن کیسۀ صفرا شده باشد. این اعراض عبارت‌اند از: دل‌بدی، استفراغ، درد قسمت علوی راست بطن (شکم) که به شانۀ راست انتشار می‌کند و ممکن با زردی، تغییر رنگِ مواد غایطه و ادرار همراه باشد.

تشخیص
تشخیص مرض با در نظرداشت اعراض و علایم کلینیکی، رادیوگرافی، کولانجیوگرافی، التراسونوگرافی و غیره معاینات صورت می‌گیرد.

درمان
۷۰ درصدِ سنگ‌های صفراوی، ایجاب عملیاتِ جراحی را نمی‌کند، فقط حدود ۳۰ درصد اشخاصِ مصاب به سنگ صفرا به عملیات جراحی نیاز پیدا می‌کنند. عملیات جراحی برای مریضانی اجرا می‌گردد که سنگ باعث اختلاطات طرق صفراوی شده و یا احتمال اختلاطات موجود باشد؛ مانند به‌وجود آمدن درد بعد از گرفتن غذای چرب، التهاب حاد و یا مزمن کیسۀ صفرا و یا کیسۀ صفرای کلسیفه شده که اکثراً با کانسر همراه می‌باشد. بنابرین، نزد بیمارانِ فوق باید عملیۀ جراحی (برداشتن کیسۀ صفرا) اجرا گردد.

پیش‌گیـری
برای جلوگیری از به‌وجود آمدن سنگ‌های کیسۀ صفرا، توصیه‌های ذیل را پیشنهاد می‌کنیم:
۱٫ گرفتن غذا به‌صورت منظم
۲٫ استفاده از میوه‌جات و سبزیجات
۳٫ پرهیز از غذاهای چرب و نشاسته‌دار
۴٫ نوشیدن زیاد آب
۵٫ ورزش منظم و وزن مناسب
۶٫ پرهیز از نوشیدن نوشابه‌های گازدار.