بخش دوم و پایانی/

اهل ذکر، اهل یاد مرگ هستند و هر روز که سر از خواب برمی‌دارند، می‌گویند: خدا را ستایش و سپاس که پس از میراندنم مرا زنده و احیا کرد، چرا که النوم اخ الموت/ خواب برادر مرگ است.
نقل شده پیامبر مکرم اسلام هرگاه از خواب برمی‌خاستند، ابتدا به سجده می‌رفتند و این حمد و سپاس را به‌جا می آوردند:” الحمدلله الذی احیانی بعد ما اماتنی و الیه النشور، الحمدلله الذی رد علی روحی لاحمده و اعبده”، شکر می کنم خدایی را که مرا مجدداً زنده کرد بعد از این‌که میرانده بود، شکر می‌کنم خدایی را که بازگشت به سوی اوست، شکر می کنم خدایی را که روح مرا به من بازگرداند تا او را عبادت کنم و شکر او را به جای آورم.
طبق آیات قرآن از جمله آیۀ ۴۲ سورۀ زمر، خواب برادر مرگ است؛ خداوند در شب و هنگام خواب، ارواح انسان‌ها را توفی می‌کند و می‌گیرد و در زمانی که در نظر دارد، به ایشان بازمی‌گرداند و اگر عمر کسی به پایان رسیده باشد، روح به بدنِ او باز نخواهد گشت. پس افزون بر این‌که مرگ با زنده‌گی همزاد و آمیخته است، در هر خوابی مرگی را تجربه کرده و می‌آزماییم، ولی به اسباب دارالغرور فریفته می‌شویم و سرگرم لعب و لهو دنیا می‌شویم و از ذکر الهی از جمله ذکر مرگ و بازگشت و حساب و کتاب الهی و رستاخیز غافل می‌گردیم.
رستاخیز زمین؛ یادآور رستاخیز جهان
انسان عاقل و ذاکر به هر چیز که می‌نگرد، خدا را در پیش و پس و همراهِ آن می‌بیند. هنگامی که بارانی می‌بارد و زمین زنده و گیاهان سبز می‌شوند و خاک مرده زنده می‌گردد، آدمی به یاد خدا و هدف و فلسفۀ آفرینش می‌افتد. از این‌رو در روایات آمده است: «اذا رایتم الربیع فاذکروا النشور/ هنگامی که بهار را دیدید رستاخیز را یاد کنید.
خداوند در آیاتی از جمله آیۀ ۲۴ سورۀ روم می‌فرماید: و از نشانه‌ها و آیات الهی آن است که برق را به جهت خوف و طمعِ شما نشان می‌دهد و از آسمان باران و آب فرو می‌فرستد پس به وسیلۀ آب باران، زمین پس از مرگش زنده می‌شود. به درستی که در آن نشانه‌هایی است برای کسانی که خردورزی می‌کنند.
بر این اساس، انسان عاقل کسی است که هر نشانه‌یی را یادآور خداوند می‌داند و در پس هر چیزی خدا و اهداف آفرینش را می‌بیند و می‌یابد، چنان که از رویش گیاهان پس از بارش باران و فرارسیدن بهار زمین، انسان فلسفۀ آفرینش و حساب‌وکتابِ رستاخیز را به یاد می‌آورد.