توافق‌نامۀ صلح با حزب اسلامی گلبدین حکمتیار روز پنج‌شنبۀ هفتۀ گذشته (۸مهر/میزان)، در ارگ ریاست جمهوری طی مراسمی میان رییس‌جمهور اشرف‌غنی و گلبدین حکمتیار، امضا شد.
در این مراسم که در آن شمار زیادی از مقامات بلندپایۀ حکومتی و دیپلومات‌های کشورهای خارجی اشتراک کرده بودند، گلبدین حکمتیار از طریق یک ویدیوی تصویری ظاهر شد.
آقای حکمتیار در این نوار تصویری از رییس‌جمهور خواست تا “به‌خاطر او” زندانیان طالب را بدون قیدوشرطی از بند آزاد سازد.
آقای حکمتیار در این نشست یک‌بار دیگر بر پیش‌شرط خود برای خروج کامل نیروهای خارجی از کشور تأکید کرد و تأمین صلح دایمی در افغانستان را وابسته به خروج کامل این نیروها دانست.
رهبر حزب اسلامی بیان داشت: پس از آن‌که باراک اوباما رییس‌جمهور امریکا اعلان کرد که تا پایان سال ۲۰۱۶ نیروهای خارجی از افغانستان بیرون می‌شود، مذاکرات صلح با دولت افغانستان را شروع کرده است.
حکمتیار با بیان این‌که در وضعیت کنونی مهم‌ترین موضوع، گذاشتن نقطۀ پایان به جنگ و ناامنی در کشور است، خاطرنشان ساخت: “امضای توافق‌نامۀ صلح میان حکومت افغانستان و حزب اسلامی، تغییری در وضعیت کنونی ایجاد خواهد کرد”.
به گفتۀ او: “کشورهای همسایه باید از مداخله در امور افغانستان دست بردارند، چون امکان دارد این کشورها آتش‌ جنگ را در کشور بیشتر از پیش شعله‌ور سازند، اما برندۀ اصلی در این مبارزه هرگز نخواهند بود.
حکمتیار تصریح کرد: امیدوارم رقابت‌های مسلحانه جایش را به رقابت‌های سالم بدهد و هنگام به‌دست آوردن اقتدار و در جریان انتقال قدرت به یک‌دیگر، هیچ مرمی شلیک نشود و هیچ اشکی جاری نگردد.
حزب اسلامی که خود سال‌ها از جمله چهار گروه مخالف حکومت، داعش، القاعده و طالبان بود، اکنون از دیگر طرف‌های درگیر می‌خواهد تا به روند صلح افغانستان بپیوندند. رهبر این حزب از حکومت می‌خواهد تا گفت‌وگوهای صلح با طالبان را شدت بخشد و زندانیان این گروه را بدون هیچ قید‌وشرطی آزاد سازد.
آقای حکمتیار افزود: افغانستانی‌ها بیش از این با شعارهای خالی جنگ طلبان دروغ‌گو و نیرنگ‌باز، فریب نمی‌خورند، آن‌ها دوستان هیچ قوم و قبیله‌یی نیستند. آن‌ها نوکر بیگانه‌گان و دوستان شیطان هستند.
رهبر حزب اسلامی هم‌چنان گفت که امیدوار است بعد از توافق او مردم افغانستان شاهد جنگ و خون‌ریزی نباشند و خانۀ هیج شهروندی ویران نگردد.
در سویی دیگر، محمد اشرف غنی رییس‌جمهور کشور در این مراسم گفت که هیچ صلح واقعی در جهان، بدون قیمت به دست نیامده است و او حاضرم است برای صلح از سر خود بگذرد.
رییس‌جمهور غنی افزود: اکنون زمان آن است تا طالبان و دیگر مخالفان مسیرشان را نهایی سازند؛ یا مانند حزب اسلامی به صلح بپیوندند یا به مخالفت ادامه دهند.
به گفتۀ اشرف غنی: توافق‌نامۀ صلح با حزب اسلامی مطابق با قانون اساسی کشور است و اجرایی‌شدن آن، از زمان عقد آن آغاز می‌شود. او می‌گوید، دو نسل عمرشان را در جنگ سپری کرده‌اند و نباید این تجربۀ تلخ را نسل سوم هم بچشد.
آقای غنی پس از امضای توافق‌نامۀ صلح گفت که وظیفۀ نسل من و حکمتیار این است که باید جنگ متوقف شود و افغانستان را از نیازمندی به خارجی‌ها بیرون کنیم.
غنی گفت: کسانی که با مردم افغانستان می‌جنگند، عاقبت‌اش انزوا، شکست و زبونی خواهد بود، برای جهان معلوم شده چه‌کسی در پی صلح است و چه‌کسی در پی جنگ.
رییس‌جمهور اضافه کرد: وقتی ما به تکرار از مخالفین دعوت به صلح کرده‌ایم و آنان جواب رد داده‌اند، هر خونی که در این کشور می‌ریزد، چه از این طرف و چه از آن طرف، مسوولتش به گردن آنان است.
او گفت: افغانستان شدیداً نیازمند گذار از مرحلۀ جنگ به مرحلۀ فعالیت‌های سیاسی است. سرنوشت مردم ما نباید همیشه با تفنگ و سلاح گره خورده باشد، باید قوام زنده‌گی اجتماعی ما را فعالیت‌های نهادمند سیاسی تشکیل دهد.
همزمان با این، عبدلله عبدالله رییس اجرایی حکومت وحدت ملی بیان داشت کهصلح با حزب اسلامی، گامی است برای کاهش خون‌ریزی و رفاه مردم است که این نخستین و آخرین گام در راستای توافق صلح و تأمین آرامش در کشور نخواهد بود.
به باور رییس اجرایی، هیچ نوع کارشکنیی در این راستا از طرف حکومت صورت نخواهد گرفت و همکاران بین‌المللی افغانستان نیز در هیچ صورت مخالف مذاکرات نبوده‌اند.
آقای عبدالله تأکید کرد که دستاورده‌های حکومت افغانستان در پانزده سال گذشته قابل معامله نیستند.
سیداحمد گیلانی، رییس شورای عالی صلح نیز صلح با حزب اسلامی را دست‌آوردی مهم برای تأمین ثبات در افغانستان می‌داند و می‌گوید که جنگ و کشتار راه‌حل نیست و گروه‌های مخالف باید حزب اسلامی را الگو قرار داده، از راه صلح به دنبال رسیدن به اهداف خود باشند.
موافقت‌نامۀ صلح میان حزب اسلامی و حکومت افغانستان شامل تعهدات دولت و حزب اسلامی به هم و تعهدات مشترک هر دو جانب بوده که در شش صفحه، سه فصل و ۲۶ ماده ترتیب شده است.
طبق این توافق‌نامه، هر دو جانب متعهد به گذاشتن نقطۀ پایان به جنگ، تأمین صلح و امنیت، پابندی به ارزش‌های اسلامی و یک‌پارچه‌گی افغانستان اند.
حکومت افغانستان نیز متعهد شده تا تمامی تحریم‌ها علیه گلبدین حکمتیار و دیگر سران این حزب را رفع کرده، این حزب را به رسمیت بشناسد و اجازه دهد تا حزب اسلامی در ساختار حکومت به عنوان یک سازمان سیاسی مطابق قانون از تمام امتیازات یک حزب برخوردار باشد.
در مقابل، حزب اسلامی نیز گفته است که پس از عقد این توافق‌نامه حزب اسلامی شاخۀ نظامی خود را منحل کرده و رابطه‌اش را با تمام گروه‌های تروریستی قطع می‌کند. در این توافق‌نامه آمده است که این حزب پس از مشروعیت سند، «آتش‌بس» را اعلام می‌کند و این آتش‌بس زیر نظر یک کمیسیون مشترک عملی خواهد شد.
ماه‌هاست که تلاش‌ها برای پیوستن حزب اسلامی به روند صلح افغانستان آغاز شده است. این حزب از جمله چهار گروه داعش، القاعده و طالبان است که علیه حکومت افغانستان می‌جنگند. قرار بود در ماه ثور موافقت‌نامۀصلح با حزب اسلامی به امضا برسد، اما به دلایل نامعلوم و ظاهراً اختلاف رییس اجرایی بر سر مواد این توافق‌نامه، عقد آن به تأخیر افتاد.
واکنش شهروندان به آمدن حکمتیار
در سویی دیگر، امضای توافق‌نامۀ صلح با حزب اسلامی، با موجی از واکنش‌های منفی بهویژه در میان کاربران فیسبوک همراه بود.
جوانان عمداً با نشان‌دادن مخالفت خود به این توافق‌نامه، این‌کار حکومت وحدت ملی را لکۀ ننگی در بر دامان مسولان حکومت عنوان کرده و در اعتراض به این‌کار حکومت و رییس‌جمهور، عکس نمایه‌های خود را سیاه کردند و شروع به دادخواهی برای یک اعتراض بزرگ کرده‌اند.
هارون امیرزاده، از کاربران شبکۀ اجتماعی فیسبوک با بیان این‌کهآیا حکمتیار به روند صلح پیوسته یا دولت غنی به روند جنگ حکمتیار-آی.اس.آی پیوسته است؟، نوشته است:تا چند روز پیش تصور میشد که گلبدین حکمتیار از جنگ خسته شده و حاضر شده است با یک مقدار امتیازات سیاسی، قومی و مادی به روند صلح بپیوندد.اما نمایش شرم‌آور روز پنجشنبه در ارگ نشان داد که حکمتیار به روند صلح نپیوسته است، بلکه ارگ به روند جنگ حکمتیار-آی.اس.آی پیوسته است.
آقای امیرزاده در ادامۀ یادداشتش نگاشته است: چنان‌چه در پیام از قبل ثبت شدۀ حکمتیار در پاکستان، نه حرف از معذرت‌خواهی از قربانیان او بود و نه تمکین به صلح، ارزش‌های دموکراتیک و حقوق مدنی. بر خلاف گلبدین مثل سال‌های جهاد با قدرت‌نمایی، تکبر و شعارهای کاذب آزادی‌خواهی و خروج قوت‌های حامی دولت غنی، خود را قهرمان و برنده جنگ و آزادی و نمادی از یک مجاهد کبیر قلمداد کرد.
سمیع حامد، شاعر، نویسنده و از کاربران دیگر شبکۀ اجتماعی فیسبوک در رخ‌نامه‌اش چنین نگاشته است: کسانی مثل گلبدین حتا اگر تفنگ نداشته باشند، خطرناک‌اند. اندیشۀ آن‌ها خشونت‌زا و نفرت‌افزا است. آن‌ها می‌خواهند کسانی که مثل آن‌ها نیستند یا کشته شوند یا زبون بمانند.
آقای حامد یادآور شده است: در برابر چنین طرز فکر باید مبارزه کرد. نباید پنداشت که این پیکار به زودی شدنی است. باید با هر حرف و عمل ممکن خردورزانه جا را برای این دایناسورها تنگ کرد. باید شعور و شور و شکیبایی را با هم گره زد و کمر بست. این‌ها حتا اگر صلح بیاورند (صلح در مرده خانه) خواهد بود.
عبدالحی خراسانی از کاربران دیگر فیسبوک نوشته است: حکمتیار از سنگر انحطاط تفکر قرون وسطایى، جمعیت حاضر و مخاطب جهان معاصر را از طریق تکنولوجی مدرن، بمباردمان هوایى کرد!
به باور آقای خراسانی: نمایش مضحک و مسخره‌یى مجازى و حضور گوسفندیزم صغیر و کبیر و کهتر و مهتر مملکت براى گوش‌دادن به چرندیات یک نوار ثبت شده و سخنرانى کسى که هنوز از منجلاب تفکر بدویت بیرون نیامده است، نشان از عدم شعور سیاسى و فقدان دید استراتیژیک در جامعه‌یى ماست .
خراسانی در ادامه نگاشته است: این مجلس زمانى معنى مى‌داشت که حکمتیار در آن حاضر مى‌بود .حضور آقاى کرزى و تمجید سخنرانان از او در واقع اهانت به شعور جمعى جامعه‌یى افغانستان است .