بخش سوم و پایانی/

نویسنده: گرِگ آی پی
مترجم: جعفر خیرخواهان
فدرال رزرو اوراق قرضۀ خود را به قیمتِ بازاری تعیین نمی‌کند، به طوری که نوسانات در قیمت‌شان بر سود آن‌ها تأثیر نمی‌گذارد. اگر برخی وام‌هایش نکول شود و وثیقه ناکافی باشد، زیان را به ثبت خواهد رساند. اما زیان‌ها باید بسیار زیاد باشد تا سودش را از بین ببرد، اگر که سرمایۀ عظیم آن را در نظر نگیریم. به هر صورت، فدرال رزرو می‌توانست اصلاً سرمایه‌یی نداشته باشد، و هنوز کار خود را انجام دهد، اگرچه باید از کنگره برای سرمایۀ بیشتر اجازه بگیرد، که برای استقلال آن و اعتماد ما به آن خوب نخواهد بود.
ریزه‌کاری‌های اقتصادی
بانک‌ها آسیب‌پذیری شدیدی نسبت به هراس مالی دارند. بیشتر پول آن‌ها به وام‌ها گره خورده است. آن‌ها پول نقد را آماده نگه می‌دارند تا به برخی سپرده‌گذاران بازپرداخت کنند، اما آن‌قدر کافی نیست که به همۀ سپرده‌گذاران بپردازند.
در ۱۸۷۳ والتر بجت یکی از نخستین سردبیران نشریۀ اکونومیست در لمبارد استریت نوشت؛ «هراس مالی با آن‌چه تغذیه می‌شود، رشد می‌کند… این یک گونه از مرض عصبی است.» در چنین هراس مالی، سرمایه‌گذاران هر نوع دارایی پرریسک را کنار گذاشته و ایمن‌ترین و نقدترین شیء را تقاضا می‌کنند: پول نقد یا نزدیک‌ترین جایگزین آن که اوراق خزانه باشد. تنها بانک مرکزی است که می‌تواند نقدینه‌گی بیشتر خلق کند. بجت توصیه کرد در برابر هر وثیقۀ خوبی آن را وام دهد، با نرخ بهرۀ مجازات‌کننده تا استقراض سبک‌سرانه را منع کند.
این اصل در پشت وام‌هایی است که فدرال رزرو از پنجرۀ تنزیل خود کارسازی می‎کند (اگرچه پنجرۀ واقعی وجود ندارد.) فدرال رزرو به بانک‌های تجاری وام می‌دهد، وام‌ها را به عنوان وثیقه می‌پذیرد، اوراق بهادار و سایر دارایی‌ها که به ارزش اسمی تنزیل شدند. وام‌ها از فدرال رزرو به بانک‌ها با یک نرخ تنزیل حساب می‌شود. برای تشویق بانک‌ها به این‌که از همدیگر وام بگیرند، قبل از این‌که از فدرال رزرو استقراض کنند، نرخ تنزیل از سال ۲۰۰۳ در بالای هدف نرخ وجوه فدرال تعیین شده است. هر از گاهی، نرخ وجوه واقعی فدرال رزرو بالای هدف آن تعیین می‌شود. برای مثال، اگر بانک‌ها ناگهان باید مجموعه‌یی از پرداخت‌ها را تامین کنند و همه سعی به استقراض یک‌دفعه‌یی دارند، در این فرصت‌ است که پنجرۀ تنزیل، یک سوپاپ اطمینانِ مفید برای آن‌هاست.
طی سال‌ها، از اهمیت پنجرۀ تنزیل کاسته شده است؛ چون بانک‌ها سایر منابع مالی در داخل و خارج را یافتند. بانک‌ها از آن پنجره استفاده کردند؛ زمانی که نظام پرداخت به نحو مناسبی کار نکرد مثل یازده سپتمبر، یا اگر آن‌ها ذخایر قانونی نداشته باشند. رسواترین حالت زمانی بود که بانک‌های مشکل‌دار از آن استفاده کردند که هیچ‌کس دیگری به آن‌ها وام نداد، همانند وضعیتی که کانتیننتال ایلینویز در ۱۹۸۴ مواجه شد. این بانک سرانجام ورشکست شد. پنجرۀ تنزیل یک بی‌آبرویی است و بانک‌های سالم به هر طریقی که بتوانند از آن دوری می‌کنند. برای رد گم کردن این لکۀ ننگ است که فدرال رزرو طی بحران اخیر از پنجرۀ تنزیل از طریق حراج‌ها وام داد. آن‌ها ارزان‌تر بوده و ناشناس‌تر می‌ماندند.
قانون فدرال رزرو می‌گوید فدرال رزرو فقط می‌تواند به بانک‌ها، صندوق‌های پس‌انداز و اتحادیه‌های اعتباری وام دهد. این در زمانی معنادار بود که بانک‌ها بر اقتصاد تسلط داشتند. اما سلطۀ آن‌ها حالا کم شده است. بین ۱۹۸۰ و ۲۰۰۷، سهم‌شان از اعتبار (به استثنای استقراض فدرال) از ۵۰ درصد به ۲۳ درصد کاهش یافت. صندوق‌های تعاون، بانک‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های تأمین مالی، صندوق‌های تأمینی و بقیه هستند که اعتبارات را عرضه می‌دارند. آن‌ها به جای جذب سپرده، راساً اقدام به انتشار اوراق قرضه و اسناد بازار پول کوتاه‌مدت کرده و از بانک‌ها وام می‌گیرند. وقتی که بحران شروع شد، وام‌دهنده‌گان اسناد یا وام‌های خویش را سرمایه‌گذاری جدید نکردند. آن‌ها با یک هجوم بانکی مشابه سدۀ نوزدهم مواجه شدند، اما هیچ مرجع نهایی وام‌دهی وجود نداشت.
در دهۀ ۱۹۳۰، کنگره یک راه گریز در قانون فدرال رزرو جای داد. به این ترتیب که گفت اگر رای با اکثریت قاطع اعضای هیأت عامل را داشته باشیم، فدرال رزرو می‌تواند به شرکت‌هایی به جز بانک‌ها به صورت موقت وام دهد. فدرال رزرو تمایلی به استفاده از این راه گریز نداشت. در بیشتر اوقات مجبور است با فشارهای معمولاً موفقیت‌آمیز وام دادن به بخش‌های سیاسی هواداران از کشاورزان تا صاحبان خانه‌ها بجنگد. چنین وام‌هایی به عده‌یی از مردم کمک می‌کند در حالی که به زیان عده‌یی دیگر است، و اگر وام‌ها برنگردد به زیان کلی مالیات‌دهنده‌گان است. این نوع وام‌دهی باید به سیاست‌مداران انتخابی واگذار شود و بنابراین، آن راه گریز عمدتاً بدون استفاده ماند، یعنی تا ۲۰۰۸.
فدرال رزرو تا پیش از این هرگز خودش را این‌قدر عمیق درگیر تصمیمات مرگ و زنده‌گی دربارۀ این‌که چه کسی و تحت چه شرایطی پول به‌دست آورده، نکرده بود. عدۀ بسیاری در درون و بیرون کنگره نظاره‌گر شدند، به ویژه وقتی شرکت‌هایی که نجات داده شدند، سودهای زیادی گزارش کرده و پاداش‌های بالا به مدیران می‌دادند. فدرال رزرو عضوی از اقدامات ورشکسته‌گی شرکت‌هایی شد که وام‌های‌شان را خریداری کرده بود؛ حتا مالک یک هوتل زنجیره‌یی شد.
هم‌چنان که بحران عبور می‌کرد، فدرال رزرو بیشتر تسهیلات وام‌دهیِ ویژۀ خود را بست. در عین حال این‌که زمانی آخرین مرجع وام‌دهی به کل نظام مالی بوده است، انتظار می‌رود دوباره همین کار را بکند. ویکرام پاندیت رییس سیتی‌گروپ گفت: «بدون توجه به این‌که آیا آن پنجره رسماً باز یا بسته است، بازار اکنون فرض می‌گیرد که اگر نیاز باشد، دوباره باز خواهد شد.»
منبع: www.donya e eqtesad.com