احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
- ۲۷ عقرب ۱۳۹۱
به دنبال بازگشت رییس شورای عالی صلح به افغانستان و رهایی هشت تن از زندانیان طالبان از زندان پاکستان، سفیر افغانستان در پاکستان گفته است که به زودی همه زندانیانِ طالبان از زندانِ آن کشور رها خواهند شد. این مسأله میتواند از زاویههای بسیاری مورد توجه قرار گیرد.
پاکستان همچنان بر سرِ استراتژیهای کلان خود در منطقه، با کشورهای متحد افغانستان و از جمله ایالات متحده امریکا، در حال چانهزنی و زورآزمایی است. پاکستانیها تلاش دارند که نقش محوری را در رابطه با مسایل افغانستان بازی کنند؛ نقشی را که این کشور در سالهای حاکمیتِ طالبان از آنِ خود کرده بود و تا امروز بر سر نحوه و انجامِ آن کوتاه نیامده است. پاکستان از این میهراسد که در مناسبات منطقهیی از متحدان بینالمللیِ سابقِ خود جدا شود و امتیازهایی را که از کشورهای غربی در ازای ژاندارم منطقهیی بودن حاصل میکرد، از دست بدهد.
از جانب دیگر، پافشاریهای دولت افغانستان بر سرِ مدیریت روند صلح، غربیها را برای مدتی مجاب کرد که نقش اصلی را بهجای پاکستانیها، دولتمردان افغانستان بازی کنند؛ ولی بازی سراپا بیبرنامه و توام با کاستی رهبران کشور سبب شد که به زودی متحدان بینالمللیِ افغانستان به این نکته پی ببرند که این افراد توانایی مدیریت صلح در کشورِ خود را ندارند. شاید جامعه جهانی به اشتباه فریبِ ارگ را خورد و برای مدت کوتاهی پای خود را از این روند بیرون کشید؛ ولی در حال حاضر وضعیت دگرگون شده و گویا امریکاییها دیگر از مدیریت صلح بهوسیله دولتمردان کشور مأیوس به نظر میرسند؛ چیزی که میتواند نتایج منفی به دنبال داشته باشد.
بر اساس برخی گزارشها، در حال حاضر امریکاییها تلاش دارند که یک بار دیگر نقش پاکستانیها را در روند صلح پُررنگ کنند. به گفته برخی آگاهان، این تلاشها تنها محدود به ارتقای نقش پاکستان در روند صلح نیست، بلکه ایجاد زمینه برای قانع کردنِ گروههای شورشی و از جمله شورای کویته و طالبان برای مشارکت سیاسی در افغانستان است. حالا مشخص نیست که این برنامه چهگونه و با چه مکانیزمی قرار است انجام شود؛ ولی در اینکه پاکستانیها یک بار دیگر خود را بهدلیل ناکارآمدی سیاستهای دولتمردان کشور، پیروز این میدان حس میکنند، نمیتوان شک کرد.
از جانب دیگر، در این هم شکی نیست که هیأت شورای عالی صلح همانگونه که با دستهای خالی وارد پاکستان شد، با دستهای خالی نیز به کشور برگشت. شاید برخی از مسوولانِ این شورا از سازنده بودنِ این سفر سخن بگویند، ولی ما تجربه سفرهایی از این دست را در گذشته هم داشتهایم؛ سفرهایی که در سطوح مختلف در طول ده سال گذشته پیوسته صورت گرفت، ولی بهجای تامین امنیت و صلح در افغانستان، به تنشهای بیشتر و درگیریهای بزرگتر انجامید.
صلح در افغانستان قبل از داشتن پیوند مطلق با این و یا آن کشور بیگانه و همسایه، یک امر داخلی است. در اینکه دولت افغانستان در برنامه صلح جایگاه مردم را یکسره به فراموشی سپرده است، نمیتوان شک ورزید. در تمام برنامههایی که برای تامین صلح و امنیت ارایه شده، مشخص نیست که مردم چه نقش و سهمی خواهند داشت. همچنین مذاکره با این و یا آن جناح مسلح که عملاً از استخبارات بیگانه دستور میگیرند، نمیتواند به هیچ نتیجه مثبتی در رسیدن به صلح و ثبات در کشور منجر شود. نگاه بیرونی به صلح که عمداً از سوی دولتمردان کشور انجام میشود، تردیدهای زیادی را در میان مردم نسبت به این روند در پی داشته است. مردم از حالا نگران انجام چنین گفتوگوهایی هستند و فکر میکنند که برخیها سرنوشت و آینده سیاسی کشور را به قمار گذاشتهاند. البته این دیدگاه زیاد هم بیاساس نمینماید، چون در ده سال گذشته هر آنچه که در پیوند به صلح صورت گرفته، عملاً به زیان مردم تمام شده است.
مساله دیگر در رابطه با صلح این است که دولت فعلی دیگر توانایی خود را در مدیریت صلح از دست داده است. افغانستان قبل از هر گونه مذاکره و گفتوگو با جریانهای دخیل در منازعات کشور، به دولتی نیرومند و برخاسته از آرای مردم نیاز دارد که ضمن بازتاب نظرات آنها، از حمایت بیدریغ مردمی نیز برخوردار باشد. صلح در سایه یک دولت مردمی امکانپذیر است و نه دولتهایی که راه خود را از مردم جدا کردهاند و به سرنوشت و آینده آنها اهمیت نمیدهند. پاکستان به هر رو در صدد تامین منافعِ خود است و این کشور به هر شکل ممکن تلاش میکند که هیچ گفتوگویی در زمینه صلح در افغانستان به نتیجه مشخصی نیانجامد.
Comments are closed.