جنگ‌‌ در برخی ولایات و سقوط ولایات کندز باعث بیجا شدن دست کم ۶۰ هزار خانواده در کشور شده است.
مسوولان در وزارت مهاجرین و عودت کننده‌گان با نگرانی از افزایش بیجا شده‌های داخلی می‌گویند که در سال روان ۹۰ هزار عریضه به این وزارت مواصلت کرده و در خواست کمک کرده‌اند؛ اما بررسی‌ها وزارت مهاجرین و برخی از نهادهای کمک رسان بین‌المللی نشان می‌دهند که در حدود ۵۰ تا ۶۰ هزار تن از اثر جنگ‌ها بیجا شده‌اند که به کمک نیاز دارند.
مهر خدا صبار مسوول بیجا شده‌های وزارت امور مهاجرین و عودت کننده‌گان در مصاحبه با روزنامهٔ ماندگار می‌گوید: در سال روان روند بیجا شده‌های داخلی رو به افزایش است و شمار زیا مردم از ولایات ناامن به ساحات دیگر بیجا شده‌اند.
آقای صبار افزود که بیشتر بیجاه شده‌ها از اثر ناامنی ولایات کندز، تخار، بغلان، ارزگان، ننگرهار، هلمند و برخی ولایاتی دیگر هستند.
به گفتهٔ این مسوول بیجا شده‌های وزارت امور مهاجرین، در سال روان ۹۰ هزار عریضه بیجا شده‌ها به به این وزارت مواصلت کرده است؛ اما بررسی‌ها مسوولان وزارت مهاجرین در ولایات و برخی از نهادهای کمک رسان‌نشان می‌دهد که ۵۰ – ۶۰ هزار خانواده بیجا شده اند تثبیت شده است. در حالی که ۳۰ درصد از کسانی که ادعای بیحاشده را دارند، افراد غیر مستحق اند.
آقای صبار با نگرانی از وضیعت بیجا شده‌گان در فصل سرما افزود که وزارت مهاجرین با برخی از نهادهای کمک‌رسان روی یک طرح زمستانی برای بیجا شده‌گا کار می‌کند که بتواند کمک نهادهای بین‌المللی را جلب کند.
آقای صبار بیان کرد که سکرتریت عالی مهاجرت با نهادهای بین‌المللی با حضور معاون نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل متحد مارک بوردن نشستی داشت که دفتر سازمان ملل در امور مهاجرین(UNHCR) پذیرفته که برای ۲۰۰ هزار بیجا شده داخلی در زمستان مواد اولیه زمستانی کمک می‌کند و دفتر ( (WHC 5500 تُن گندم را برای خانواده‌های بیجا شده در زمستان پیش رو کمک می‌کند. همچنان معاون بشری سازما ملل اعلام کرده که ۱۵۱ میلیون دالر در زمستان پیش رو برای بیجا شده‌ داخلی افغانستان کمک صورت گرفته است.
آقای صبار همچنان اضافه کرد که تلاش وزارت مهاجرین این است که بیجا شده‌های داخلی در فضای باز نمانند و بیشتر کسانی که به زیر خیمه زنده‌گی داشتند دوباره به ساحات امن برگشته‌اند و بیجا شده‌های که هنوز ساحات‌شان ناامن است، در خانه‌های بسته‌گانشان جابجا شده‌اند و یا هم در خانه‌های کرایی به‌سر می‌برند.
اما، او با نگرانی از افزایش بیجا شده‌های داخلی تأکید کرد هیچ بیجاشدهٔ در حال حاضر زیر خیمه نیست؛ اما برای برخی‌ها حیمه نشینی فرهنگ است که نمی‌خواهند آن را ترک کنند.
او گفت که دولت افغانستان ۷۰ میلیون افغانی را به بیجا شده‌های ولایت کندز اختصاص داده بود که برای هر خانواده ۱۰ هزار افغانی مساعدت صورت می‌گیرد.
این در حالی است که نعمت الله رسولی فعال مدنی ولایت هلمند می‌گوید: بیجا شده‌های داخلی ولایت هلمند به مشکلات رقت بار دست و پنجه نرم می‌کنند.
آقای رسولی افزود: به اساس حکم رییس جمهور که ۳ میلیون افغانی برای بیجا شده‌های هلمند کمک صورت گرفته است؛ اما توزیع آن شفاف نیست ” یک تن دو – سه کارت می‌گیرد و سه مرتبه پول می‌گیرد؛ اما به یک بیجا شده دیگر هیچ پول داده نمی‌شود”.
به گفتهٔ او، از ۳ میلیون افغانی که کمک شده برای هر خانوادهٔ بیجا شده ۱۲ هزار افغانی می‌رسد که این روند از شفافیت برخوردار نیست و نزدیکان و اقارب مسوولان و کلای پارلمان بیشتر از دیگران در این روند سهیم‌اند.
این فعال مدنی هلمند بیان کرد که ۱۵ هزار خانواده از هلمند به قندهار مهاجر شده و شمار زیاد بیجا شده‌ها در شهر لشکرگاه در مارکیت‌ها و دوکان‌ها زنده‌گی می‌کنند.
او گفت که در حال حاضر جنگ در اطراف شهر لشکرگاه مرکز هلمند جریان دارد و امکان دارد که شمار بیجا شده‌گان داخلی افزایش یابد.
این در حالی است که پس از آن که در سال جاری طالبان به مرکز ولایت هلمند حمله ور شدند،در حدود ۶۰ هزار تن از این ولایت هلمند بیجا شده‌اند.
از سویی هم، نادر فرهاد سخنگوی کمیشنری سازمان ملل متحد می‌گوید که بحران بیجا شده‌ها فشار سخت است بالای کشور افغانستان و بیجا شده‌های داخلی از آب آشامیدنی گرفته تا غذا، مواد اولیه صحی، کار و البسه گرم نیاز دارند.
آقای فرهاد هم‌چنان افزوده که اگر سازمان ملل و سایر نهادها نتوانند به مشکلات مهاجران وبیجا شده‌گان داخلی رسیده‌گی کنند، شاهد یک بحران انسانی خواهیم بود.
در همین حال، گزارش سازمان ملل نشان می‌دهد که در شش ماه نخست سال روان حدود ۱۶۰۰ تن افراد ملکی تلف شده‌اند که پس از سال ۲۰۰۹ بلندترین آمار تلفات را نشان می‌دهد.
در حالی که بیشتر افراد به اثر فشار دهشت افگنان طالب بیجا می‌شوند و یا هم در جریان جنگ در از طرف این گروه بازداشت می‌شوند.
در همین حال روزانه دست کم ۵ هزار تن از مرز پاکستان به طرف افغانستان عبور می‌کند که رسیده‌گی به آنان نیز برای دولت افغانستان نهایت دشوار است.