اگر کمیسیون‌های انتخاباتی استقلال سیاسی نداشته باشند و حکومت هم تحت عناوین مختلف در کار کمیسیون‌ها دخالت کند، انتخابات آینده یک انتخاباتی فرمایشی و مملو از تقلب خواهد بود.
شماری از نماینده‌گان مجلس می‌گویند: باتوجه به پیشینیه کمیشنران جدید و با توجه به اینکه هیچ تجربه‌یی در زمینه انتخابات ندارند، انتخابات آینده بدون شک یک انتخابات به دور از تقلب نخواهد بود.
و اما تیفا از نظارت بر کارکرد کمیشنران کمیسیون‌های انتخاباتی خبر داده می‌گوید: ما در گذشته انتقادت خود را داشتیم و اکنون در حال ارزیابی کمیشنران هستیم، پس از ارزیابی و مطابق کار کمیشینران جدید، یافته‌های خود را با مردم افغانستان شریک خواهیم کرد.
و اما یکی مقامات حکومتی که نمی‌خواهد نامی از او گرفته شود می‌گوید: هردو رهبر حکومت وحدت ملی توافق کرده بودند، کسانی به عنوان کمیشنران کمیسیون‌های انتخاباتی، برگزیده شوند که سابقه کار در کمیسیون‌های انتخاباتی را نداشته باشند.
این مقام حکومتی هدف از این اقدام رهبران حکومت را جلوگیری از تقلب عنوان کرده گفت: نداشتن تجربه کار در کمیسیون‌های انتخاباتی زمینه تقلب و تخلف را کمتر می‌سازد.
اما شماری از نماینده‌گان مجلس و آگاهان سیاسی به این باور اند که کمیشنران فعلی توانایی برگزاری یک انتخابات به دور از تقلب و تمایلات سیاسی، قومی و سمتی را ندارند.
چمن‌شاه اعتمادی عضومجلس نماینده‌گان می‌گوید: کمیشنران گذشته بخشی از مشکلات بودند، نه همه مشکلات؛ اما حکومت از بسته پیشنهادی کمیسیون اصلاحات انتخاباتی، تنها تغییر کمیشنران را پذیرفت؛ بنابراین باتوجه به پیشینیه کمیشنران جدید و با توجه به اینکه هیچ تجربه‌یی در زمینه انتخابات ندارند، انتخابات آینده بدون شک یک انتخابات به دور از تقلب نخواهد بود.
اعتمادی می‌گوید: نگرانی‌های مردم و نماینده‌گان پارلمان مساله عدم استقلالیت کمشینران است، نصب و عزل کمیشنران در قانون پیش‌بینی شده بود که حکومت بدون در نظرداشت آن اقدام به تعیین کمیشنران کرد؛ بنابراین زمانی‌که حکومت بدون در نظرداشت قانون کمیشنران را عزل و نصب می‌کند، بدون شک دست برد در انتخابات همچنان وجود خواهد داشت.
او تمامی دوره‌های انتخاباتی را پرچالش و مملو از تقلب خوانده تاکید کرد: تمامی انتخابات در افغانستان همواره با دست‌اندازی‌های حکومت همراه بوده است.
این عضو مجلس تاکید کرد: باتوجه به مواردی که گفته شد، بدون شک انتخابات آینده ما یک انتخابات فرمایشی از جانب حکومت و مملو از تقلب و تخلف خواهد بود.
بااین حال، عارف رحمانی عضو مجلس نماینده‌گان می‌گوید: اگر کمیسیون انتخابات استقلال سیاسی لازم در امور انتخابات را نداشته باشند و حکومت همواره در امر انتخابات تحت عناوین مختلف دخالت کند، بدون شک ما شاهد یک انتخاباتی فرمایشی خواهیم بود.
او تاکید کرد: : تا زمانی‌که فشار و زور وجود داشته باشد و تا‌زمانی‌که نیروهای امنیتی به نفع یا ضرر افرادی در انتخابات دخالت کند و مردم استقلال لازم در رای دادن نداشته باشند، بازهم ما یک انتخابات مملو از تقلبات را شاهد خواهیم بود.
او چگونه‌گی شرایط امنیتی و حضور مردم در انتخابات را نیز در شفافیت انتخابات اثرگذار دانسته تاکید کرد: اگر امنیت تامین نباشد و مردم هم در انتخاباب استقلال نداشته باشند، بدون شک انتخابات آینده یک انتخابات سالم نخواهد بود.
به گفته این عضو مجلس: اگر بخواهیم انتخابات آینده شفاف، دموکراتیک و براساس قانون اساسی و قانون انتخابات برگزار شود، در قدم نخست باید کمیشنران کمیسیون‌های انتخاباتی استقلال سیاسی داشته باشند تا براساس قواعد انتخاباتی، انتخابات را برگزار کنند.
رحمانی افزود: کمیشینران در کنار اینکه استقلال عمل داشته باشند، باید از درون نیز آزاد باشند، یعنی قوم‌گرایی، سمت‌گرایی و برتری‌جویی و یا تمایل به فساد و اخذ رشوه نداشته باشند، اما اگر اعضای کمیسیون انتخابات در کنار اینکه استقلال عمل نداشته باشد و از درون هم آزاد نباشد و وام‌دار دستگاه حاکمه نیز باشد، در این صورت بدون شک ما مانند گذشته شاهد یک انتخابات مملو از تقلب خواهیم بود.
اما تیفا از بررسی چند ماهه این نهاد از کمشینران جدید کمیسیون‌های انتخاباتی خبر داده می‌گوید: ما به کمیشنران جدید با توجه به اینکه تجربه ندارند و بحث وابسته‌گی نیز مطرح است، چند ماه فرصت دادیم که چگونه کار می‌کنند، پس از نظارت مستند، انتقادات خود را خواهیم داشت.
نعیم ایواب‌زاده رییس تیفا به روزنامه ماندگار گفت: ما از آغاز کار کمیته گزینش مشکلات زیادی را نظارت کردیم، اما حالا فرصت دادیم به کسانی‌که به عنوان کمیشنران جدید کمیسیون‌های انتخاباتی گزینش شده اند.
او تأکید کرد: چون تیفا یک نهاد بی‌طرف است؛ بنابراین انتقادات مستند ما می‌تواند سرنوشت کمیشنرانی را که اگر نتوانند بی‌طرفی خود را حفظ کنند، تغییر دهد.
ایواب‌زاده افزود: ما در گذشته انتقادت خود را داشتیم اکنون در حال ارزیابی کمیشنران هستیم، پس از ارزیابی و مطابق کار کمیشینران جدید، یافته‌های خود را با مردم افغانستان شریک خواهیم کرد.
این اظهارات در حالی ابراز می‌شود که چند هفته پیش حکومت وحدت ملی ۱۳ تن را از میان ۳۶ برگزیده توسط کمیته گزینش به عنوان کمیشنران جدید کمیسیون‌های انتخاباتی گزینش و معرفی کرد.