گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی که به‌تازه‌گی با دولت وحدت ملی به توافق صلح دست یافته است، نارسیده به کابل در تلاش احیای ساختار حزبی دوران جنگ و جهاد می‌باشد.
منابع خبر می‌دهند که آقای حکمتیار سیتم نظامی- سیاسی دوران جنگ با شوروی و حکومت مجاهدین را روی دست گرفته و در ولایات و ولسوالی‌های افغانستان افراد را در آدرس‌هایی‌ تعیین کرده که از دوران جنگ به میراث مانده است.
این مسأله درحالی اتفاق می‌افتد که آقای حکمتیار تاکنون به کشور بر نگشته است. گفته می‌شود آقای حکمتیار ولایت ننگرهار را برای زنده‌گی انتخاب کرده است. اما هنوز زود است باور کنیم که آقای حکمتیار در جلال‌آباد مسکن‌گزین شود.
انتظار برده می‌شد آقای حکمتیار پس از سال‌ها کینه و عداوت با مردم و کشمکش با دیگر جریان‌های سیاسی پی برده باشد که با کدورت نمی‌توان اهداف خویش را دنبال کرد. اما سوگ‌مندانه پیش از گام گذاشتن به کشور نشانه‌ها حاکی است که تغییری در رفتار، کردار و پندار او در خصوص مسایل سیاسی و اجتماعی افغانستان به وجود نیامده است.
گفتمان حکمتیار همچنان در دهه شصت و هفتاد می‌چرخد و یک انج تغییر نکرده است. او برخلاف دیگر رهبران و جریان‌های سیاسی ادبیات سیاسی‌اش عوض نشده است. آقای حکمتیار حاضر نیست ارزش‌های مدرن از جمله آزادی بیان، جامعه مدنی، انتخابات و حقوق زنان را به رسمیت بشناسد. به همین دلیل است که بار دیگر به دنبال سازوکار نظامی دوران جنگ برآمده است. این درحالی است که دیگر احزاب جهادی سال‌ها پیش از این مرحله عبور کرده‌اند.
اگر آقای حکمتیار در نحوه فکر و رفتار سیاسی خویش تغییری را به وجود نیاورد، ما به زودی شاهد از سرگیری درگیری‌های سیاسی و نظامی درون‌حکومتی خواهیم بود. چنان‌چه روز پنجشنبه افراد متعلق به حزب اسلامی حکمتیار با حرکتی آشوب‌گرانه به دنبال برپایی یک بحران کلان در کابل بودند.
رهایی زندانیان خطرناک حزب اسلامی آقای حکمتیار که بخشی از مواد موافقت‌نامه صلح را تشکیل می‌دهد نیز بر پیچیده‌گی اوضاع خواهد افزود. ده‌ها و صدها تن از جنگجویان و فرماندهان حزب اسلامی در جریان سال‌های اخیر از صفوف نبرد بازداشت شده‌اند. رهایی این فرماندهان که هیچ‌گونه اعتقادی به صلح و باوری به مفاهیم مدارا و تسامح ندارند، آتش جنگ و خشونت را شعله‌ورتر خواهد ساخت.
اکثریت این چهره‌ها متهم به قتل و کشتار جمعی هستند. رهایی آن‌ها پیش از آن‌که زمان محکومیت‌شان به سر رسد، خلاف قوانین نافذه کشور می‌باشد. حکومت افغانستان باید از اقداماتی خودداری کند که در نتیجه آن عدالت قربانی شود و استقلال نهادهای عدلی و قضایی زیر پرسش برود.
اکثریت مطلق فرماندهان حزب اسلامی پس از متواری‌شدن گلبدین حکمتیار از کشور به گروه طالبان پیوستند. این فرماندهان در جنگ رویاروی با دولت افغانستان بازداشت شده‌اند. در واقع آن‌ها دیگر از گلبدین بردیده بودند و به طالبان ملحق گردیده بودند. حالا آقای حکمتیار برای این‌که بتواند دوباره جبهه جنگی و نظامی خویش را تقویت نماید، با چنگ و دندان در تلاش رهایی آن‌ها از زندان می‌باشد. تا هنوز مشخص هم نیست که این فرماندهان دیگر به حکمتیار وفادار هستند و یا خیر. پس از معامله حکمتیار با حکومت افغانستان، طالبان با پخش خبرنامه‌هایی به شدت از گلبدین حکمتیار انتقاد کردند و او را مأمور و مزدور خواندند. باتوجه به این مسأله احتمال قوی وجود دارد که اکثریت چهره‌های زندانی دوباره به جنگ برگردند. مهمتر این‌که هنوز مشخص نیست شخص آقای حکمتیار تا چه اندازه معتقد به صلح است. هنوز فکر می‌شود او با استفاده از امکانات دولتی و مصونیت قضایی پیش آمده در صدد تجدید قوا و انتقام‌گیری از رقبای سیاسی خویش می‌باشد. هرچند رقبای آقای حکمتیار دیگر او را به عنوان یک حریف قابل ملاحظه و توجه به رسمیت نمی‌شناسند. رقبای سابق آقای حکمتیار هم اکنون ده‌ها پله از او پیشتر گام نهاده‌اند و روابط گسترده اجتماعی و سیاسی دارند. آن‌ها در تعامل با جهان قرار دارند و توانسته‌اند به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زودی با ارزش‌های جدید کنار آیند.