احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:احمد عمران/ دوشنبه 13 جدی 1395 - ۱۲ جدی ۱۳۹۵
هرچند تحویل سال میلادی ربط مستقیمی به کشور ما ندارد، ولی از آنجایی که روابط افغانستان با کشورهای غربی در بلندترین سطحِ خود قرار گرفته، تحویل سال در آن کشورها بیربط به وضعیت و آیندۀ این کشور نیز بوده نمیتواند.
جهـان سال ۲۰۱۶ را با همۀ مشکلات و پیامدهای خواسته و ناخواستۀ آن پشتِ سر گذاشت و سالی نو را آغاز کرد. همانگونه که معمول است در آغاز سال نو، همه به یکدیگر بهترینها را آرزو میکنند و حکومتها وعدۀ سـالی نیکو را میدهند. برخی اندیشمندان معتقد اند که تغییر تقویمها چندان ربط وثیق و مستقیم به تحولات تاریخی، سیاسی و اجتماعیِ کشورها و مردمان نمیتواند داشته باشد؛ ولی از آنجایی که ذهن بشری به گونهیی تنظیم شده که خوشتر میدارد که همه چیز را به صورتِ منسجم و تثبتشده ضبط کند، تحویل سال هم را به فالِ نیک میگیرد و از آن به عنوان نقطۀ عطف یاد میکند.
برخی از نظریهپردازان معتقد اند که تحویلِ سدهها و هزارهها نیز در تحولات اجتماعی اثرگذار نیستند و تحولات در این عرصهها متکی به شرایط و مناسباتِ ویژۀ اجتماعی و سیاسی اند که میتوانند تحول ایجاد کنند. به گونۀ مثال، نمیتوان از قرن نوزده و یا بیست به عنوان مقاطع جداییپذیر از یکدیگر یاد کرد و مثلاً گفت از فلان تاریخ که جهان وارد قرن بیست شد، چنان تحولاتی نیز رخ داد؛ بل به گفتۀ این نظریهپردازان، تحولات قرنهای نوزده و بیست در درونِ یکدیگر قابل بررسی اند و فقط میتوان از مقاطع تاریخی به عنوان تمایزگذاریهای تقویمی یاد کرد.
با این حال، همانگونه که در آغاز این نوشته یاد شد، ذهن بشری به گونهیی ساختهشده که علاقهمند است مقاطع زمانی را به عنوان نقطههای عطف به خاطر بسپارد. آغاز سال ۲۰۱۷ میلادی نیز از این منظر میتواند قابل توجه و تأمل باشد. مهمترین اتفاقی که در این سال قرار است تا چند روزِ دیگر بیفتد، رفتن دونالد ترامپ رییس جمهوری منتحبِ ایالات متحدۀ امریکا به کاخ سفید و انتقال قدرت از باراک اوباما به اوست؛ رییس جمهوری که در میان بهت و حیرتِ مردم امریکا و جهان، انتخابات سال ۲۰۱۶ را به نفع خود رقم زد.
بسـیاری از تحلیلگران معتقد اند که رفتن ترامپ به کاخ سفید، میتواند جهان را وارد مرحلهیی تازه بسازد. هرچند که برخیها با احتیاط به این نکته اشاره میکنند که تغییر در کاخ سفید به هیچ صورت به تغییراتِ گسترده و آنچنانی در سیاستهای امریکا منجر نمیشود، ولی با این حال از این واقعیت چشمپوشی نمیکنند که افراد نیز در سیاستهای یک کشور میتوانند تأثیرگذاری های خاصِ خود را داشته باشند. بحث اصلی اینجاست که ترامپ با چه برنامه و آجنـدایی وارد کاخ سفید خواهد شد و آیا آنگونه که در مبارزات انتخاباتیاش ادعا میکرد، منشای تحولاتِ تازه در جهان و امریکا خواهد شد؟
از طرف دیگر، سیاستهای امریکا بر منطقه و افغانستان نیز تأثیرگذار است و بسیاری از کشورهای منطقه منتظر اند ببینند که ترامپ با رسیدن به کاخ سفید، چه برنامههایی را در رابطه با منطقه به اجرا خواهد گذاشت. بحث افغانستان البته در این میان از اهمیتِ ویژه برخوردار است.
در زمانِ آقای اوباما هرچند امریکا توانست به برخی موفقیتها در مبارزه با تروریسم در سطح جهان دسـت پیدا کند؛ ولی در مورد افغانستان نتوانست به آن وعدههایی که داده بود، برسد. افغانستان در زمانِ آقای اوباما وارد دورِ تازهیی از تنشها و درگیریهای نظامی شد و روابط آن نیز با برخی کشورهای همسایه و از جمله پاکستان، به سـردی گرایید. آقای اوباما هرچند به این نتیجه رسید که منشای تروریسم در منطقه به پاکستان ربط مییابد؛ ولی هیچ سیاستِ سختگیرانهیی را در برابرِ این کشور به اجرا نگذاشت. انتظار میرود که آقای ترامپ لااقل این واقعیت را بهتر درک کند و بتواند با اتخاذ سیاستهای تأثیرگذار، جلو حمایتهای پاکستان از تروریسم و افراطگرایی در منطقه و افغانستان را بگیرد.
آنگونه که به نظر میرسد، آقای ترامپ روابط خوبی با ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه دارد و امید برده میشود که این دو کشور در زمان آقای ترامپ، دست از تقابلهایشان در منطقه برداشته و به صورت مشترک، به راهحلی قناعت بخش برای مشکلات منطقه دست پیدا کنند.
افغانستان نیز سال ۲۰۱۷ را با بیم و امیـد آغاز کرده است. دولتمردان کشور امیدوارند که این سال، سال پُردستاورد و مملو از موفقیت برایشان باشد؛ ولی با توجه به مشکلات سیاسی کشور و اختلافات موجود در درون حکومت، به نظر نمیرسد که رییس جمهوری و رییس اجرایی موفق شوند افغانستان را از چنگال بحرانِ به وجود آمده نجات دهند.
افغانستان در سال ۲۰۱۷ با توجه به مشکلات سیاسی آن، احتمال دارد روزهای سختی را پیشِ رو داشته باشد؛ روزهایی که در هفتههای پایانی سال ۲۰۱۶ به شکلگیری فضای جدیدِ سیاسی انجامید و احتمال دارد که نتایج آن در سال ۲۰۱۷ خود را نشـان دهد.
Comments are closed.