بنیاد فرهنگ و جامعۀ مدنی دیروز (یک‌شنبه، ۲۶ جدی) نشستی را در تالار رادیو تلویزیون ملی زیر عنوان “پیگیری تعهدات حکومت وحدت ملی پیرامون معیاری‌سازی رادیو تلویزیون و آژانس اطلاعاتی باختر” راه‌اندازی کرده بود.
در این نشست که در آن ده‌ها تن از فعالان رسانه‌یی و مدنی اشتراک کرده بودند، چالش‌های دو رسانۀ -آژانس باختر و رادیو تلویزیون ملی- و عملی‌شدن تعهدات رییس‌جمهور در قبال آن‌ها به بررسی گرفته شد.
محمد زرین انزور، رییس رادیو تلویزیون ملی در این نشست از مداخلۀ مقامات حکومتی در نشرات این شبکه خبر داد و همچنان گفت که آنان از نبود بودجۀ کافی برای عملی‌کردن برنامه‌های‌شان رنج می‌برند.
از سویی هم، معاون آژانس اطلاعاتی باختر باور دارد که این آژانس با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کند، اما حکومت به این چالش‌ها به دیدۀ “قصۀ مفت” می‌نگرد.
ماری نبردآئین، معاون آژانس اطلاعاتی باختر در این برنامه گفت: آرشیف آژانس باختر خیلی کهنه است و ما نگرانیم که اگر داشته‌های ما در این رسانه از میان برود، در واقع قسمتی از تاریخ افغانستان از بین رفته است.
بانو نبردآئین با بیان این‌که بارها از حکومت در قسمت رسیده‌گی به مشکلات تقاضای کمک کرده‌ایم، افزود: “رسیده‌کی به مشکلات ما همواره برای حکومت قصۀ مفت بوده است.”
او گفت: مقامات حکومتی میلیون‌ها دالر را صرف نبرد با دشمن می‌کند، اما بازده دستاوردهای‌شان برای مردم خیلی کم است، زیرا حکومت به رسانۀ خود بی‌توجه است و مردم از دست‌آوردهای آنان هیچ آکاهی نمی‌یابند.
معاون آژانس اطلاعاتی باختر با اشاره به این‌که تجهیزات لازم برای خبرنگاران‌شان به دست ندارند، اظهار داشت: ما تنها خواست مادی نداریم، ما به حمایت‌های معنوی حکومت نیز نیازمند هستیم، رییس‌جمهور و یا هیج‌یک از مقاماتش تا هنوز از ما دیدن نکرده‌اند.
بانو نبردآئین می‌گوید که با خلای اطلاعاتی قرار دارند و حکومت در قسمت اطلاع‌دهی به آنان خیلی کوتاهی می‌کند، به گونه‌یی که وقتی خبر کهنه می‌شود، بعد آنان خبر می‌شوند.
او تصریح می‌کند: “فعالیت‌های ما برای حکومتیان بی‌ارزش است. وقتی حکوتیان به مشکلات مردم رسیده‌گی نمی‌کند، وقتی مردم در زیر خیمه‌ها می‌میرند، ما چگونه می‌توانیم از آن چشم‌پوشی کنیم؟.”
معاون آژانس باختر از رییس‌جمهور و تیم رسانه‌یی و مشاورینش انتقاد می‌کند و اذعان می‌دارد که استقلال مسلکی ندارد، این در حالی است که حکومتیان توقع دارند تا خبر نخست و عکس اول در روزنامه و سایت و تلویزیون از آنان باشد.
در سویی دیگر، محمد زرین انزور، رییس رادیو تلویزیون ملی در این نشست گفت: حکومت در زمان کارزارهای اتخاباتی تعهدات فراوانی به رسانه‌های افغانستان سپرده است، اما تا هنوز به تمام آن تعهدات رسیده‌گی صورت نگرفته است.
آقای انزور بیان داشت که در حدود ۴۵ تا ۵۰ هزار ساعت آرشیف از رادیو افغانستان دارند و در حدود ۱۵ هزار آرشیف از تلویزیون ملی که در راستای حفظ و نگهداری و همچنان دیجیتال‌شدن آن هیچ‌کاری از سوی حکومت صورت نگرفته است.
رییس رادیو تلویزیون ملی با اشاره به این‌که جهان به سرعت در حال تکنولوژی‌شدن است، اما افغانستان از این تحولاتِ عظیم بی‌خبر، افزود: ما برنامه‌های زیادی برای بهترشدن کیفیت و کمیت نشرات رادیو تلویزیون ملی روی دست داریم که نیازمند بودجۀ کافی است و ما این بودجه را نداریم.
او گفت: ما همه‌ساله خبرنگاران بسیار خوب‌مان را به دلیل کم‌بودن بودجه از دست می‌دهیم که این‌کار ما را با کمبود کدر مواجه ساخته است.
محمد زرین انزور، از مداخلۀ مقامات حکومتی در قسمت نشرات این رسانه خبر داده خاطرنشان ساخت: “گاهی اوقات از ما خواسته می‌شود تا مواردی را به خورد مردم بدهیم که خلاف موازین رسانه‌های همه‌گانی است، اما تلاش داریم تا فشارهای این مقامات را از راه گفت‌وگو و تفاهم حل کنیم.”
حکومتی‌بودن محضِ رادیو تلویزیون و نداشتن برنامه‌های انتقادی از حکومتی، چالش‌های دیگرِ این رادیو تلویزیون است که آقای انزور روی آن انگشت می‌گذارد.
همزمان با این، دکتر کمال سادات، معاون جوانان و سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ در این برنامه گفت: رییس‌جمهور تعهداتی را که در زمان کارزارهای انتخاباتی سپرده بود، قدم‌به‌قدم در حال عملی‌کردن است.
آقای سادات در ادامه افزود: در همین راستا، حکومت با همکاری وزارت اطلاعات و فرهنگ، تعهدات رییس‌جمهور در پیوند به رادیو تلویزیون ملی و آژانس باختر ر به جدیت تعقیب کرده و می‌کند.
سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ با اشاره به این‌که برای بهترشدن کیفیت آژانس باختر و رادیو تلویزیون ملی وسایل و امکانات پیشرفته در نظر گرفته‌اند، بیان داشت: در قسمت رسانه‌های چاپی برنامه‌های خوبی در نظر دارند که در آینده عملی خواند شد.
به گفتۀ آقای سادات: “وزارت اطلاعات و فرهنگ در ۲۰۶ ادارۀ حکومتی پایگاه معلوماتی برای ارایۀ معلومات برای شهروندان و رسانه‌ها ایجاد کرده است. در ولایت‌ها نیز کمیسیون می‌سازیم و بعد از آن، اداره‌های اطلاع‌دهی ایجاد می‌گردد.”
آقای کمال سادات با بیان این‌که آنان قرار است برای قانونی‌ساختن استفاده از رسانه‌های اجتماعی قانون کار را آغاز کنند، می‌افزاید که در کمیسیون رسیده‌گی به شکایات نیز تغییرات به وجود خواهد آمد.
نخستین برنامهٔ رادیویی افغانستان توسط رادیو کابل در سال ۱۳۰۷ در زمان امان‌الله شاه پخش شد. اما تلویزیون در پایان حکومت سردار داوود در سال ۱۳۵۷ به میان آمد.
براساس مادۀ ۱۳ قانون رسانه‌های همه‌گانی، رادیو تلویزیون ملی افغانستان متعلق به مردم افغانستان، به عنوان ریاست مستقل، در چوکات قوۀ اجرایی و بودجۀ آن از سوی حکومت، اعلانات و خدمات تعیین می‌گردد.