گزارشگر:احمد عمران/ شنبه 23 دلو 1395 - ۲۲ دلو ۱۳۹۵
جنرال جان نیکلسون فرمانده کُلِ نیروهای ناتو در افغانستان که در کنگرۀ امریکا صحبت میکرد، خواهان افزایش نیروهای امریکایی در این کشور شده است. جنرال نیکلسون گفته است که پیـروزی در جنگ با گروههای تروریستی در افغانستان، نیازمند بازنگری در سیاستهای کشورهای متحد است. آقای نیکلسون به ابعاد تازۀ جنگ در افغانستان اشاره کرده و بهشدت از نقش روسیه در این کشور انتقاد کرده است.
به گفتۀ جنرال نیکلسون، روسیه در جنگ افغانستان از القاعده حمایت میکند و به دنبال تقویت نیروهای طالبان است. او همچنین به نقش ایران و پاکستان نیز در تحولاتِ افغانستان اشاره داشته و گفته ایران در افغانستان نسبت به روسیه، نقش پیچیدهتری بازی میکند و به دنبال منابع اقتصادی خود به ویژه حل منازعاتِ آبی با این کشور است.
اما در مورد پاکستان آقای نیکلسون به صورتِ صریح اظهار داشته که در بیثباتیهای افغانستان نقش پاکستان مشهود است و باید با اقدامهای جدیِ جامعۀ جهانی روبهرو شود. او از دولت ترامپ خواهان برخورد جدیتر با پاکستان شده است. جنرال نیکلسون گفته است که موجودیت ۱۳ هزار و سهصد نیروی امریکایی مستقر در افغانستان در مبارزه با تروریسم کفایت میکند ولی برای آموزش نیروهای این کشور به نظامیان بیشتری نیاز است.
در همین حال، دونالد ترامپ رییس جمهوری امریکا نیز در یک تماس تلیفونیِ تازه با همتای افغانستانیِ خود، از افزایش نیروهای نظامی در این کشور استقبال کرده است. در این صحبت تلیفونی، دونالد ترامپ از رییس جمهوری افغانستان برای یک دیدار فوری دعوت کرده است.
این شاید نخستین بحث جدی در مورد افغانستان درچند نهاد مهم امریکا پس از رفتن دونالد ترامپ به کاخ سفید باشد. پیش از این، نگرانیهایی مطرح میشد مبنی بر اینکه شاید رهبری جدید امریکا چندان مجال پرداختن به وضعیت افغانستان و منطقه را به دلیل مشکلات داخلی امریکا و نگاه خاصِ ترامپ به مسایل اقتصادی و ملی نداشته باشد؛ ولی سخنان جنرال جان نیکلسون و صحبت تلیفونی دو رهبر نشان از آن دارند که هنوز افغانستان در محراق توجه جهانی و به ویژه امریکا قرار دارد.
البته سخنان جنرال نیکلسون در مورد روسیه برای نخستینبار است که با چنین لحن و بیانی اظهار میشوند. در گذشته با وجود اینکه از نوعی روابط میان طالبان و روسیه در رسانهها سخن گفته میشد، ولی مقامهای نظامی امریکا و ناتو در مورد آنها ابراز نظر نکرده بودند. اما حالا جنرال نیکلسون به صورت آشکار از این دیدارها ابراز نگرانی میکند و گفته است که روسیه در پی ناکام ساختن دولت افغانستان و مأموریت ناتو در این کشور است.
هرچند تا هنوز مقامهای روسی به این سخنان واکنش نشان نداده اند، ولی در گذشته روسیه اتهامهای مشابه را به نشانی امریکا و متحدانِ آن در افغانستان ابراز داشته است. این بار هم به نظر نمیرسد که روسیه موضعی خلافِ این در برابر سخنان جنرال نیکلسون نشان دهد.
به همان میزانی که امریکا نسبت به فعالیتهای روسیه در افغانستان مشکوک شده است، به همان میزان و حتا شاید بیشتر از آن روسیه نسبت به نیات و برنامههای امریکا و متحدان آن در افغانستان و منطقه بدبین است. روسها حتا این فرضیه را نیز دور از انتظار نمیدانند که داعش پروژۀ امریکاییها برای تضعیفِ روسیه و کشورهای متحدِ آن در آسیای میانه است.
از سوی دیگر، فراموش نکنیـم که روسیه دیگر آن ابرقدرتِ شکستخوردۀ دوران یلتسین، رییسجمهوری پیشینِ این کشور، نیست که با تضرع از امریکا خواهانِ به رسمیت شناختن حیاط خلوتِ آن در منطقه باشد. ولادیمیر پوتین رییسجمهوری روسیه بارها در برابر سیاستهای امریکا در جهان ایستادهگی نشان داده و در بسیاری از مسایل جهانی، دیدگاههای مشخصِ خود را دارد. این دیدگاهها چه درست باشند و چه نادرست؛ ولی نوع نگاه روسیۀ امروزی را در قبال مسایلِ منطقه و جهان آیینهداری میکنند.
روسیه با سیاستهای پوتین میخواهد به جهان دوران جنگِ سرد برگردد و به همین دلیل هم میبینیم که در عرصۀ تولید جنگافزارهای جدید نه تنها که از رقیب امریکاییِ خود عقب نمانده، که حتا در برخی موارد پیشی نیز گرفته است. با توجه به این مسایل، برای امریکا و رهبری جدیدِ کاخ سفید دشوار خواهد بود که بدون همسویی با روسیه بتواند از پسِ مسایل منطقه و به ویژه افغانستان، با سرفرازی بیرون شود. به ویژه حالا که کشورهایی نظیر چین، پاکستان و ایران نیز خود را بخشی از مسایل منطقه میدانند و با سیاستهای روسیه نزدیکی نشان میدهند.
در همین حال، موضوع مهمِ دیگر این میتواند باشد که خلافِ آنچه که در مورد روابط دوستانه و صمیمانۀ ترامپ و پوتین پیش از این در رسانهها گفته میشد، آقای ترامپ در یک پیام توییتری به صراحت اعلام کرده که هیچ دوستییی با پوتین ندارد. شـاید طرح این مسأله اگر نه به صورتِ کامل، به صورتِ جنبی با مسایل افغانستان رابطه داشته باشد؛ اما اینکه ترامپ با چه سیاستهایی در آیندۀ نزدیک به مسایل افغانستان نزدیک خواهد شد، چیزیست که زمان آن را پاسخ میدهد. نکتۀ مهم این است که پاکستان در سیاستهای ترامپ چه جایگاهی به خود اختصاص خواهد داد و آیا دیپلوماسی افغانستان موفق خواهد شد ترامپ را قناعت دهد که این کشور را به عنوان پایگاه و حامیِ تروریسم به رسمیت بشناسد.
Comments are closed.