مبارزه مردم افغانستان در برابر شوروی سابق درسی بود برای تمامی کشورهایی‌که خواب سلطنت و حاکمیت بر سایر کشورها را در سر می‌پروراندند.
شماری از پژوهشگران و آگاهان سیاسی می‌گویند: شوروی با تمامی عظمت‌اش در افغانستان شکست خورد و این شکست نه تنها در افغانستان یک افق جدید را باز کرد که سبب تحولات داخلی گردد؛ بل بر اردوگاه سوسیالیزم که یک اردوگاه جهانی بود، شکاف عمیق ایجاد کرد.
سید اشراق حسینی پژوهشگر، شکست شوروی سابق در افغانستان را نشان‌گر خصوصیات آزادی خواهی و ضد استعماری افغانستانی‌ها دانسته تاکید دارد که مبارزات مردم افغانستان در برابر روس‌ها به جهانیان ثابت کرد که مردم افغانستان ضد استعمار اند.
حسینی می‌گوید: مردم افغانستان ثابت کردند که نسبت به هر چیز دیگری به استقلال و آزادی خود ارزش قایل اند و مساله تمامیت ارضی افغانستان برای افغانستانی‌ها از ارزش والایی برخوردار است.
این پژوهشگر، مبارزه مردم افغانستان در برابر شوروی سابق را درسی می‌داند برای تمامی کشورهایی که آرزو سلطه برسایر کشورهای دنیا را دارند و خواب سلطنت و حاکمیت برسایر کشورها را در سر می‌پرورانند.
او می‌گوید: شوروی با تمامی عظمت‌اش در افغانستان شکست خورد و این شکست نه تنها در افغانستان یک افق جدیدی را باز کرد که سبب تحولات داخلی گردد؛ بل در اردوگاه سوسیالیزم که یک اردوگاه جهانی بود، شکاف عمیق ایجاد کرد.
حسینی تاکید کرد: شکست شوروی سابق در افغانستان جهان را وارد یک فاز جدید کرد و این فاز جدید نتیجه مقاومت مردم افغانستان بود که آغاز آن خروج ارتش سرخ از افغانستان و سپس از هم‌پاشی اتحادیه جماهیر شوروی سابق بود.
به گفته او: در مقاومت ضد روسی تمامی مردم افغانستان سهم داشتند، چون یک قیام ملی بود؛ ولی بعضی از احزاب بودند که در انسجام ملی و مبارزات مسلحانه موثر بودند؛ اما متاسفانه یک عده با استفاده از نام جهاد سوء استفاده مادی و معنوی کردند و آرمان‌های جهاد و مقاومت را زیر سوال بردند.
بااین حال، وحید مژده تحلیل‌گر مسایل سیاسی، تاثیرات جهاد مردم افغانستان بر سایر کشورها را بسیار مهم تلقی کرده می‌گوید: اکثریت کشورهایی که تحت تسلط روس‌ها بودند؛ آزادی شان را مدیون جهاد مردم افغانستان می‌دانند.
این تحلیل‌گر سیاسی می‌گوید: باآنکه پیروزی علیه روس‌ها برای ما پیروزی به ارمغان نیاورد و متاسفانه ما درگیر جنگ داخلی شدیم؛ اما روس‌هایی را که ما شکست داده بودیم، با ما رفتار خوب داشتند و می‌گفتند که اگر جنگ مردم افغانستان نمی‌بود ما از شر کمونیزم نجات پیدا نکرده نمی‌توانستیم، درحقیقت ما به روس‌ها نیز خدمت بزرگی کردیم.
مژده همچنان گفت: حتا مردم کشورهای اوکراین، پولند، چکسلواکیا و … می‌گفتند که جنگ و مبارزه شما سبب آزادی ما شد و ما این ‌آزادی را مدیون شما هستیم؛ اما برای خود نتوانستیم کاری انجام دهیم و درگیر جنگ داخلی شدیم.
به گفته مژده: پس از پیروزی مجاهدین معیار این بود که هر حزب که بیشترین اسیر روسی دارد، باید سهم بیشتری در قدرت داشته باشند؛ اما احزاب و گروه‌های سهم و امتیازی بیشتری گرفتند که روس‌ها در مناطق که این گروه‌ها حضور نداشتند، اصلاً نرفته بودند، چه رسد به اینکه اسیر روسی داشته باشند.
او تاکید کرد: رهبران این احزاب و گروه‌ها توانستند به ریاست‌جمهوری و رهبری‌های بزرگی دست پیدا کنند، طور مثال جبهه نجات ملی افغانستان به دلیل اختلافات که میان حزب اسلامی و جمعیت اسلامی وجود داشت، موفق شد سهم و امیتاز بیشتری کسب کند.
سیف‌الدین سیحون استاد دانشگاه کابل می‌گوید: شکست شوروی سابق نتوانست آن‌طور که انتظار می‌رفت به دلایل مختلف برای مردم افغانستان ارمغان خوبی داشت باشد.
استاد سیحون، اختلافات احزاب جهادی و مداخله استخبارات کشورهای همسایه به ویژه پاکستان پس از پیروزی حکومت مجاهدین را دلایل اصلی جنگ داخلی در افغانستان عنوان کرد.
این استاد دانشگاه گفت: درگیری احزاب سیاسی سبب شده تا کشورهای همسایه و غربی‌ها در افغانستان دخالت کرده و تا اندازه که ما امروز شاهد یک انتخابات دروغین و به قدرت رسیدن مهره‌های غربی باشیم.
بیست‌وهشت سال پیش در ۲۶ دلو/ بهمن قشون سرخ شوروی سابق با پذیرش شکست در افغانستان این کشور را ترک کرد. از این‌رو ۲۶ دلو/۱۵ فبروری در تاریخ افغانستان به‌عنوان سالروز شکست ارتش سرخ از افغانستان ثبت گردیده است و به پاس گرامیداشت از قهرمانی مجاهدین، این روز تعطیل رسمی است و تجلیل صورت ‌می‌گیرد.